Katalog

Depremler Süleyman Pampal Alfa Basım Yayın Kıtabın onsozunden "Dunyamn en onemlı deprem kuşaklarından bırı uzerınde bulunan Turkıye'nın yuzolçumunun % 42'sı 1 Derece Deprem Bolgesı ' n d e d ı r . Başka bır deyışle toprak larının % 66'sı her an her buyuklukte d e p r e m ın olabılecegı bolgede yer almaktadır Yanı çok yuk sek sismık tehlıke altındadır. Bu bolgede yaşayan rıufus ıse toplam % 71 ı olup bunlar çok yuksek sismik rısk altında yaşamaktadır Ayrıca sanayı tesıslerının % 98i barajlann % 92'sı çeşıtlı derecedeki deprem bolgelerinde ınşa edılmLştır 17 Ağustos 1999 IzmıtGolcuk Depremi, 20.000'den fazla can kaybına neden olurken, 80.000'ın uzerınde agır hasarlı, bır o kadar da orta hasarlı yapı ve sanayı tesıslerınde çok onemlı maddı kayıplara neden olmuştur Bu depremde ortaya çıkan tablo, deprem hasarlannı etkile yen faktorleri açık bır şekilde sıralayan üpık bır ornek teşkıl etmektedır Aktıf fay zonlannın uzerıne yerleşim alara kurmdrun, fay hattı uzerıne bına yapmanın, yumuşak ve gevşek, yeralü suyu ıçeren, sıvılaşma potansıyeline, depremi guçlendırme etkısıne sahıp dluvyal ve dogru zemınler uzerıne, usulune uygun olmayarı bmalar yapümasının ne derecede tehlıkeli oldugu ortaya çıkmıs, yer seçimının, mımarı projenın, kullanılan malzeme kalıtesının, kalıtesız ve denetımsız yapı yapmanın acı sonuçlan sadece deprem bolgesınde yaşayan ınsanlan degıl, butun Türk toplumunu derınden etküemıştır Butun dunyada oldugu gıbı Turkıye'de de Şehir Bol ge Plancüarı, Mımarlar ve Inşaat Muhendıslerı yapı olgusuyla dogrudan ügılı olmalan bakımından yıkıcı etkısinı azaltmak ıçın depremle ügılı konuları çok iyi bılmek ve gerekenlerı yapmak zorundadırlar. Jeolojı ve Jeoüzık Muhendıslıgı ve Sısmolojı bılım dallan ıse onlara gereken bılgılerın onemlı bır kısmını sağlamakla yukumludurler Kısaca yukarda sayılan bılım dallan, deprem konusunda verımlı bır ışbirlıgı yaptıklan takdırde saglıklı sonuçlara ulaşabılirler. Butun dunyada yapılan da zaten budur. Bu kıtap, depremlere genel bır bakış nıtelıgınde hazırlanmış olup, yer seçımı, planlama çakşmalan, depreme dayanıklı yapı tasanmı, yapımda uyulması gereken basıt ama onemlı konular ve depremler sırasında yapüması gerekenleıı kapsamasına ozen gosterümış, ozellıkle ınşaat muhendıslerinin ıhtıyaç duyacagı halen geçerlı, "Afet Bolgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındd Yonetmelık" kıtabın ekınde verılmıştır Kıtap, deprem uzerıne temel büımsel bılgılerı genış bır şekilde ıçenyor bıçimde ortaya koydu. Korfez depremi nın beraberın de getırdıgı yıkım, fızıkı boyutları kadar, toplumsal karakterıstıklerı mizle de ya VIYStl»OZKU«T kından ıhşküıdır Deprem ve Toplum adlı kıtapta Veysel Bozkurt, Korfez Depremi'nı VVeberyen sosyolojinin rasyonelleşme, burokratik orgutlenme gıbı aynı zamanda modernıtenin de anahtar kavramı açısından tartışıyor DEP REM TOP Lum Korfez Depremi Turkıye'de burokratların, polıtikacılann, akademisyenlerın, ısadamlarının, sıvü toplum orgutlerinin ve haüan bulundukları konumu yenıden sorgulamayı bır gereklılık hahne getırmektedır. Korfez depremıyle, gosterışlı bınaların ya da aynalı gokdelenlerin arkasındakı prımıtıf zıhnıyet, butun çıplaklıgıyla ortaya çıkmıştır Kıtabın ük bolumunde, temelde modernıtenin bazı anahtar kavramlarından hareketle, Turk kamuoyunda da tarüşılan depremin toplumsal arka planı ve muhtemel sonuçlar ele alınıyor Dflncı bolumde ıse, daha once teorik planda yapılan iddialann test edılebüır bır bolumu anket çalışmasıyla or taya konulmaya, deprem sonrdsmda, devlete, medyaya, dış dunyaya, sıvıl toplum orgutlerıne ve bılım adamlarına yonebk toplumun guven duygusundaki degışmeler ıse gelecege yonelik beklentiler belirlenmeye çalışılıyor Deprem ve Toplum Veysel Bozkurt Alfa Baıım Yayın Turkıye'de rıchter olçegıyle 7 4 buyuklugundeki bir deprem, eksık modernltgın sonuçlannı son derece acı bır Avcılar niçin depremden çok etkilendi? Baştarau 45 sayfada YARARLANILAN KAYNAKLAR Arpat. E.. 1999, Buyuk Çekmece üe Kuçuk Çekmece (lstanbul) gehşmedır Fakat bu ıncelemenin yapılaşma sonrası olheyelanlannın genel ozeUüderı ve yaratüklan başhca sorunlar 5?. Turması ıse olumsuz bır durumdur kıye Jeolojı Kurultayı Büdırıler Kıtabıl723 11 Topografık olarak Avcüar'ın en egimk (%3070) Cransvvıck. E.. Ozel. O. Meremonte. M. Erriık. M., Şafak E. Mueller, C Overturf. Dee. Arthur F 1999, Earthquake Damage, Sıte yerlerı Gumuşpala mahallesinın gole bakan yamaçları ile Response and Buıldıng Response ın Avcılar, VVest of Isfanbul, Turkey Denızkoşkler ve Ambarlı mahallelerinin denıze bakan yarrUlAHS Internaüonal conference on the Kocaelı Earthquake 17 Auguat maçlarındadır Bu bolgelerde aynı zamanda bazı aktıf heye1999, lstanbul lan alanlan bulunmaktadır Ama ne tesadufiur h Avcüar'ın bu yuksek eğımh 6. Binaların sismik dalgalardaki davranışlannı belirleyecek alanlannda heyelan olmadığı gıbı çok olan dinamik parametreler jeofızik yöntemlerle saptanmalıdır. cıddı bır hasar (ozellıkle yıkm) mey7. Yeraltısuyunun depreme etkisi mutlaka araştırmalıdır. dana gelmemıştır 8. Bilimsel olarak hemen hemen hiç bilinmeyen Büyük ve Kuçuk Çekmece Avcılar'da ne tür bilimsel çalışmalar yapmalıdır? 12. Yapılan tum saha mcelemegölteri ile kıyıya yakın deniz alanlarının ayrıntılı dip topografyası ile buralar sis1. Avcılar ve yakın çevresindeki yerleşim alanlan bilimsel olarak doğal laleıme rağmen Avcüar'da depremin mik kesitler elde edilmelidir. Bu kesitler kara uzerindeki formasyonlann yatay daboratuvar durumundadır. Bu bakımdan sorun Yerel Yönetimler ustu bir sorundur. oluşturduğu bır faylanmaya rastlanmağılımları ile gelecekte aktif olabilecek fayların saptanmasında son derece önemli Fakat, yerel belediyelerin kısmi katkıları gereklidir. mışur veriler sağlar. Bilindiği gibi bir fayın aktif kabul edilebilmesı içın son 35 bin yılda 2. llgili projeler çesitli universitelerin ilgili birimleri (jeoloji, jeofizik, deniz bi1 kez, son 500 bın yılda da birden fazla hareket etmiş olmalıdır. 13. Avcılar tanhsel olarak merlimleri, inşaat vb.), lstanbul Belediyesi Zemin Arastırma Merkezi, Afet Isleri, TÜkez ussu olasılıkla Adalar açıklanna 9. Bölgedeki aktif heyelan alanlannda drenaj, topuk oluşturma ve ağaçBİTAK, MTA, DSİ, Seyir Hidrografi ve Osinografi Merkezi ıle yurt dısı arastırma kulandırma vb. gibi muhendislik onlemlen gelıştırmelıdır. denk gelen tum Istanbul'un ılçelennı rumları tarafından yurutulmelidir. \0. Tarihsel dönemlerde oluşan depremlen ve tsunamileri saptamak için yuksek şıddetle etküeyen 10 Temmuz 3. Projeler basta Baymdırlık Bakanlıgı, Devlet Planlama Merkezi, TUBİTAK, ozellıkle aluvyal sahalarda örneğin, Haramidere'nın denize ulaşan kısmı ile Bu1894 depreminden de payını almıştır. Universitelerin Arastırma Fonu olanakları, Sanayi Kurulujları, yurt dısı olanakları yük Çekmece sahilınde hendek çalışmalan yapılmalıdır. Kayıtlara gore, Ambarh'da aluvyal zeile Anakent ve yerel belediye kaynaklarından finanse edilmelidir. 11. llçedeki binaların yapı tarzı ve mimarisinin envanteri çıkanlarak altınmınde, sahılden 100 m ıçende, kıyıya 4. Universite ve diğer kuruluşların alet ve laboratuvarlan ile MTA, I.Ü., ODdaki zeminle olan ilişkisi araştırmalıdır. paralel DB uzanımh 3 km boyunda 8 TÜ, Seyir Hidrografi Osinografi Dairesi'nin gemi olanaklanndan yararlanılmalıdır. 12. Eğer olanaklı ise E5 Karayolu ile ona dik gelen AvalarFiruzkoy yolu cm genışlığınde bir yank meydana 5. Muhendislik çalısmalannın temel olacak jeolojik arastırmalar ivedilikle trafığe kapatılarak, büyük kara sismik kesitleri alınmalıdır. Bu dunım yüzeyden gelmiştir Bu yanğın bir fay oldugunu bitirilmelidir. Avalar'm ve hatta Istanbul'da pek çok yerleşim yerinin Afet Isleri'nin görunmeyen altyapının belirienmesinde son derece önemlidir. gosteren bır verı olmadığı gıbı sozu 10 nolu genelgesinde istediği 1/1000 lik jeoloji haritalarını hazırlamak yerleşim 13. Avalar'm en sağlam zemini olarak kabul edilebilecek Tahtakale maedılen alan, sahıldekı aktıf heyelan sıyoğunluğu nedenıyle adeta olanaksızdır. Mutlak sondaj çalışmalan yapılmalıdır. hallesine Baymdırlık Bakanlıgı tarafından örnek konutlar inşa edilmelidir. nınna denk gelen genlme çatlaklan Hatta göl ve denizde bilimsel amaclı sondajlar yapılmalıdır. Açılacak sondajlar 14. Eğer yapılacak olan bilimsel araştırmalardan elde edilen veriler olumolması kuvvetli bır olasılıktır daha sonra gözlem kuyulan oluşturacak şekilde güvenli olarak açık bırakılmalıdır. Bu kuyularda katmanları Fıziksel parametreleri ortaya koyacak jeofizik loglar ya suz çıkarsa, Avalar'm Cumüşpala, Denızkoşkler, Merkez mahallelennde devlet (*) Doç. Dr., l.U. Muhendislik destekli olarak kat sayılannın azaltılmasına gidilmelidir Diğer taraftan bu alanpılmalıdır. Ayrıca, yıne buralarda depremlerin önceden kestinlmesıne yarayacak Fak. Genel Jeoloji ABD, AVCILAR ( e t sularm seviyesi, sıcaklıklan ve radyoaktif radon gazı ölçümlen gıbı periyodik araş larda yapılacak takviyelerin binaların statik durumhnnı göz önüne alarak çok soys(9)ıst anbul.edu.tr') dikkatli yapılması gereklidir. tırmalar yapılmalıdır. Ozün. F. 1994, 10 Ttemmuz 1894 Istanbul DepremiraporuTC Bayındırlık ve Iskan Bakanlıgı, Afet Işlen Genel Md Deprem araş Daıresı 292s lstanhulAvcılar Beledıvefii Yodun YfttJllaşma dlampm y^flfiSirnfi Uvmınluk amaclı Muhendislik leoloıısı ve leoteknık Arastırma Proıesı 1997, ITU Vakfı ArGe Işletmesı Smıth. A.D.. Taymaz. T. Oktdy. F. Yuce. H.. Alpar B. Başaran. H Jackson. H.. Kara. S. and Şımşek. M 1995, Hıgh resolutıon seısmıc profilmg m the Sea of Marmara (northvvest Turkey) Late Ouaternary sedunentaüon and sea level changes GSA Bulletın, 107, 923936 Stanley. DJ and Rla^pı^d C 1980, Late Ouaternary vrater exchange between the Eastem Medıterranean and Black sea. Nature. 285, 537541 AVCILAR İÇİN ÇÖZÜM ARAYIŞLARI 679 /21