Katalog

AVCILARDA ARAŞTIRMALAREKSIK Avalar'ın bosaltılması fıkrini doğuran Amerika lealojik Arastırma Merkezi (usgs) arastırıcıların arastırma sonuçları 17 Ağustos 1999 Kocaelı Depremı'nden sonra basta japonya ve Amerıka olmak uzere pek çok ulkelerın ılyılı hırımlen afet bolgesıne bılımsel ve yardım amaçlı olarak akın etmtstır Amenka Bırlesık Devletı leolojik Arastırma Servısı'nın uzmanlan da, buna bağlı olarak hasar bolgelennde artçı soklardakı yer hareketlerını ızlemek uzere Kandıllı Deprem Araştırma Merkezi ıle beraber 16 adet uç boyutlu ıvme olçer karakterlı dijital sısmometreyı bolgeye yerlestırmıslerdır Bunlann i tanesı Avalar'da, I tanesı Yesılkoy'de, 1 tanesı Istanbul sağlam Devonıyen sahasında, dığerlerını ıse Dılovası'nda, korfezın ve Adapazan'nın çesıtlı kesımlerındedır 24 Ağustos ıle 2 Eylul tarıhlen arasında kayıt ıçın artçı soklar beklenmış ve nıhayet M4.1,4.6,4.8 gıbi buyukluklerdekı depremler kaydedılmıslır. Amaç artçı soklarda zemının ve bınalann davranısın olçmektır. Buna gore Avalar'da zemının, sısmık dalgaları Yesılkoy'e gore 24 kat, Devonıyen kayaçlarmm bulunduğu kuzey bolgeye gore de 10 kat buyuttuğu belırtılmıstır. Bu çalışmanın venlerı onemlı ve doğru olmakla birlikte yorumlarda eksıklıkler gozlemlenmektedlr. Bu elestiriler su sekılde ozetlenebılir. J. Avalar'a yerlestınlen alet sayısı yeterlı olmadığından tum bolgeyı temsıl etmez. Sadece pılot çalısma olarak kabui edılebilır. Benzer sekilde zemın davranısını olçmek ıçın TUBİTAK Yerbılimlerı grubu ıle Avcılar Beledıyesı arasında bır protokol çerçevesinde bır çalısma baslatılmıstır. Bu protokol çerçevesinde farklı zeminlere 2 ya da 5 ay sureli ıvme olçecek sısmık kayıt cıhazlan yerlestınlecektır. Bu arastırmada amaç, zemin buyutmesinın sığ mı Yoksa denn mı? kokenli olduğunu bulmaktır. Beklenecek artçı soklardan sonra alınan sonuçlara gore alet sayısı 20 ya da 25'e artınlabilir. Ancak bu takdırde bolgeyı termıl edebilır nıteliklı brnek bır çalısma yapılabılir. Avalar'da zeminın sısmık dalgalan buyutmesinın nedenlenni ortaya koymak ıçın Afet Işlen'ne bağlı yerbilimdler tarafından da çesıtlı pro/eler baslatılacaktır Ancak pek çok bilimsel projenın bıleskesınde Avalar'ı değertendırmek olasıdır 2. Yonımlarda da addı bırjeolojik eksıklık goze çarpmaktadır. USCS ın yayınlannda kullandığı jeolojik rapor Kopp vd.'nın 1969 yıhndakı çalısmasma dayandınlmaktadır. Alt yapı tyıgozetılmeden yapılacak yonımlar yuzeysel kalır. Zeminın sismik dalgaları buyuttuğunu ortaya koymak kadar buna neyin neden olduğunu bulmak da onemlidır 3. Yayında hasara neden olduğu ıddıa edılen topografık hatta katmanlann eğımınin bu depremde hemen hemen hıç etkıli olmadığı eğımlı bolgelerde gozlenen hasarlann azlığı en guzel yanıttır. Zümrütten akisler A. M. C. Şengör 24 Mart'ın önem ve anlamıl üzerine! 24 Mart benım doğum gunum. 24 Mart 1955 Pçrşembe gunu saat 19:20'de Istanbul'da Pakize Hanım Klınığinin 1 numaralı odasında dunyaya gel' misim Benim doğumumla herhangi bir ozel anlam kazanamamış olan 24 Mart tarıhının, benim yaşamıma etki eden iki buyuk ınsanın hayatlarında onemli bir yeri olduğunu ve bu suretle ınsanlık larıhınde anlam kazandığını daha sonra oğrendim. jeoloji biliminin Ronesans esnasındaki genel bilimsel uyanısa paralel olarak canlanmasının en onemli aktbru hıç kuskusuz Saksonyalı buyuk humanıst ve tabip Ceorg Bauer'dir. Adını daha sonra humanist hareketin modasına gore ve Leıpzlg'deki meşhur hocası Petrus Mosellanus'un tavsiyesıyle (Peter Schade: 14931524) Lâtince Georgıus Agricola'ya çevırecek olan Bauer, 24 Mart 1494'de bugunkü Saksonyo eyaletınin batısındaki Clauchen şehrinde doğdu. Doğduğu şehirde okuma, yazma, basit hesap ve şarkı soylemeyi öğrendikten sonra 28 kilometre uzaklıktaki ChemniU'e Lâtince ve Yunanca öğrenmek uzere gitti. 20 yaşında Leipzig Universitesine giden Agricola'nın üç yıl sonra Yunanca olarak Istanbul'dan kaçmış olan buyuk Yunanca uzmanı Theophllos'un Gramer'i hakkında bır konferans verdiğini biliyoruz. Universite'den sonra bır muddet Yunanca öğretmenlığı yapan Agricoh 1522'de Italya'da tıp tahsiline başladı. 1524'de tıp doktoru olduğu tahmin edılıyor. İki yıl Venedik'te bir yayımanın yanında ilk çağın buyuk tabipleri Galenus ve Hlppokrates'ın eserlennın baskısına yardım ettı Agricola'nın bu aralarda madencilikle ilgilenmeğe başladığı sanılıyor, çunku Italya'yı doğruca Erzgebirge'deki maden alanlarında bir ış aramak uzere terketmiştir. Bu ılginın kaynağı kesin b/lınmemekle beraber Italya'da Napolı'ye kadar yapttğı gezîier (ne yazık kı bu donemde Vezüv MS 512 ıle 1631 yılları arasında surmuş bırsukunet dönemıni yası* yordu; Agricola'nın yasamındaki tek ındifa 1500 veya 1506 yıllannda meydana gelmış sınırlı bır tuf puskurmesı olabilir) ve Venedik'teki cam fabnkalannda gorduğu cam fırınları yeraitındaki madenlenn oluşumuna dikkatini çekmiş olabilir. 1527'de Agrıcola'yı 1516'daki zengin gumuş damarlannın keşfınden beri Orta Avrupa gümüş madencıliğınin merkezi olan St. loachimsthal'de ("dolar" para birımi adını burada 1519'dan berı basılan ve adına joachlmsthaler veya Schlickthaler denilen paradan alır) şehır doktoru ||i|pc V p r n p ' i n olarak göruyoruz. 1530'da eski madendlik bılgile , J u ı c * v e m c ı ı ı riyle yenı deneyimleri bırleştırerek yazdığı Berman İ n s a n Z e k d S I nus yayımlandı. 153Vde Avrupa'yı ılerleyen Turk bilim sayesinde tehlıkesıne karşı ulusai ve dinsel farklılıklan bır kenarda bırakarak birleşmeğe çağıran bır kitapçık ya duraksamadan yımladı ve aynı yıl Chemnitz'e taşındı. Orada bılsürecek bir ilerhassa eczaaların sorunlarını gozonune aiarak 1533'de ağırlık ve uzunluklar için kullanılan olçule lemeye duydurin standardize edilmesı yonunde onemli bir eser ğu inanç beni yazdı (genışletilmış ıkincı baskı 1550'de) 1544'te çok etkiledi. ilk onemli jeolojık esen De Ortu et Causis Subterraneorum'u (Yer altındaki şeylerin oluşumu) bıtırdı. Bundan sonra eserler arka arkaya geldı ve Agncola 16. yuzyılın ilk yarısında İlk Çağ'da jeohji, ozellıkle mineraloji ve madencılık hakkında ne varsa bunian eleştirel bırgözle deriedı, çağdaşı olan madencilerin deneyimlenyle karşılaştırdı Yapmadığı tek şeyıeolo/ık olaylann bolgesel ve zamansat dağılımıyla ilgılenmektı. Devrindekı buyuk coğrafı keşıflerle (arkadası Sebaslıan Munster'in tersine) hıç ilgilenmedi (belki de bunlann o zamanki uydurma bileşenlennden korkuyordu). 21 Kasım 1555'de gozlerini hayata yumduğu zaman, Yeni Çağ'da gelışecek minerabji ve madenciliğin temelleri atılmış, jeoloji içın de hatın sayılır malzeme toplanmıs bulunuyordu. jeolofı bılimiyle Arzın Merkezine Seyahat adlı romanı sayesinde tanıştığım jults Verne de benim doğumumdan tam 50 yıl bnce, 24 Mart 1905'te olmuş. )ules Verne'nın burada benim tarafımdan etraflıca tanıtılmaya ihtiyaa yok. "Seni eserlertnde en çok ne etkıledı?" diye sorarsanız, Veme'in insan zekâsına, insan yeteneklerine, bilıme ve bunlar sayesinde hıç duraksamadan surecek bir ilerlemeye duyduğu inançtır d'ıyebılinm. Hakkındaki son biyografılerden birinin alt başlığı "llerleme Ruyasıydı. Verne'in meselâ bir Dr. Fergusson'un, birProf. Lıdenbrock'un, bir Kaptan Nemo'nun, bir Robur'un kışiliklerinde çizdiğı bılımsel ustun ınsan imaji hiç de ruya urunu değildir. Yukanda kısaca tanıtmağa çalıştığım Georgius Agricola 16. yuzyılın bilimsel ustun insanlanndandı ve onun mirası bizım bugunku bilgimizin ve onun urunu olan rahat ve guvenliğımizın bir parçasıdır. Insan uygahığı, bilimsel ustun insan imajına olan ınancını kaybetmediğı surece yucelecektır Bilmem bilimın tek kılavuz olduğu hakkındaki meşhur bır sozu buraya bir defa daha yazmağa gerek var mı? Onun dışına çıkıldığında olabıleceklen Verne 20. Yüzyıl adlı romanında bizlere gostermedi mı? 679/5 nndan soz edıyoısak Turkıye'de her an deprem olabılecek uygun olmayan zemın koşullarında bulunan en az % 50 hk bır kısmının hemen boşaltılması gerekhdır Ozellıkle sısmık dalgaları en fazla buyuttuğu bılmen aluvyon zemınlerdekı yerleşım alanlan oncelıkle boşalülrnalıdır Bu konuda neden Avcüar'a dyrıcalıklı muamele ongoruluyor9 Avcüar'ın yaralannın sarüması yerıne surekh Avcılar konusunda olumsuzluklarm ışlenmesıne bakınca burada rant amaçlı yenı bır planın oluşturulmuş olabdecegıru ınsan duşunmeden edemıyor Neden ivme değeri yüksek? 9. 17 Ağustos depremı sırasında ıvme değerlen Adapazannda 0 41g Duzce'de 0 37g Kocaelı nde 0 32g, Gebze'de 0 26g ıken Avcüar'da 0 25g olarak bulunmuştur Avcılar Ambarlı'da TEK bınasında bır ıvme olçer kayıt cıhazı bulunmaktadır Avcılar'dakı yuksek ıvme değeri Gebzedekı degere yakındır Bu durum zemındekı sısmık dalgalann yayılması sırasında bır buyutmeye ısarettır mutlaka araştınlması gerekmektedır 10. Avcılar yerel yoneümlerı daha 1997 yılında 1/5000 nazım ımar planına temel teşkıl edecek şekü Istanbul'da de 1/5000 depremden en olçeklı çok etkilenen bazı kısımlarının ıse 1/2000 olçeklı je olojı harı taları ıle bunlara 111ş k ı n sondaj jeoteknık ve ıstaüst ık s e1 deprem rısk analızlerını yaptirmıstır Bu ıncelemede teonk olarak olusabılecek en buyuk depremde ıvme degerı 0 30 üe 039 olarak bulunmus tur Yıne aynı ıncelemede Avcılar yerleşım açısından uygun uygun olmayan ve onlemlı olarak uygun şeklmde 3 bolgeye aynlmıştır Bu durum, Afet Işlerı'nın 10 nolu genelgesıne yakın bır ongorudur Turhye 'nın pek çok yer leşım bolgesınde deprem sonrasmda büe he nuz yerleşıme yonehk jeolojık ve jeoözık ınce lemeler yapılmazken 3 yıl oncesmden boyle bır ıncelemenın yaptınlmış olması olumlu bır Yazmın devamı 21. sayfada 7. Avcılar afet bolgesı dan edümedı Gerekçeler ınandıncı degıl Depremden 3 ve 4 Dereceden etkilenen hatta hıç etküenmeyen ü ve üçeler yardımlar alırken nedense Avcılar unutuldu Mantıklı hıç bır neden yok 8. Depremı bılımsel amaçlı olarak masaya yatırmak ve ılgüılerden onerı ve destek almak ıçın 2728 Kasım tarıhlen arasında Unıversıteler, Odalar ve Beledıye katküan ıle Avcılar'da bır sempozyum duzenlendı bu toplanüya karar mercıınde bulunan kurum ve hukumet yetküılerı davete ragmen katılmadı Boylece gereklı ıyüeştırmelerın uygulanması konusunda cıddı gecıkmeler oldu