Katalog

Zekânın ölçüsü: Elastikiyet! Yetenek, çabuk öğrenmedir. Bazı zihinsel fonksiyonların diğer kendüeruıe anlam veren bellı çagnşımlara yonlendı melerı, rır Bır duşunce ıfade edümeye çalışüdıgrnda, agm W alanı fonksiyonlara göre çok gelişmiş hali, deha'dır. uygun kelımelerı bulup çücanrken, Broca (B) alanı duşuncegunda agın Wernıcke (W) adlı bolumu, yazüı ve sozlu kelı S uper bügısayarlardan faks çeken telefonlara kadar bırçok gelışmeye ımzasını atan büım hâlâ beynın gucune esnekkgıne ve yaratıcüıgına erışemedı 1 5 küogram agıılıgında olan beyın hasar gordugunde kendını yenıden organıze edebüıyoı yaşanmış deneyımı uyar layıp rnandıncüık sınırlan dahıhnde kalacdk bıçımde yenıden oluşturuyor Enka Okullan'nca duzenle nen 'Enka Eğitim Forumu" kapsamında Northvvestern Unıversıtesı Tıp Fakultesı Davranış Norolojısı ve Psıkıyatn Bolumlerı Profesoru Dr. M. Marsel Meıulam Insan Beynı Iç Mımansı ve Iş Bolgesı' konulu bır konferans verdı Beynın agırlıgı ve ogrenme arasında bır üışkı olmadı gını soyleyen Prof Mesulam "beyındekı ogrenme'nın yem dokulann artırılması ıle degü, esas olarak farklı zihinsel fonksiyonlara sahıp beyın bolgelerınm bırbırlerıyle üeuşımı üe oldugunu soyledı Duyusal bılgılerı sozcuklere duşunce lere anılara ve eylemlere aktarabılen bır araç olan beynın gorevının ' bılgıyı bırleştırmek ve bır büeşen agı ıle dığeıı aıasındakı üeüşımı kurmak' oldugunu belırten Prof Mesu lam Bu ış noronlar olarak bürnen uzman hucreler tarafından yapılıyor' dedı . haıeket etUrıyor ve sag tarafımızdakı gorsel bügüen algüıyor, sağ yarıkure ıse, vucudun sol tarafıru hareket etürıp sol tarafımızdakı gorsel bılgılerı algılıyor' dedı Her yan kurenrn kendıne has ozellıklerı oldugunu belırten Mesulam, sag elın sol elden daha becerıklı oldugunu hatta, beynın sol elın becerıksızlıgını korumak ıçın çok çabaladıgını soyledı "Bunun nedenlerı büınmemekle beraber çok onemlı olsa gerek çunku solaklık sadece ınsanlara ozgu olan yanı hayvan turlenyle paylaşmadıgımız bır beyın gelışım şeklıdır" Hafıza ve dil Bırbırınden ayrümaz bıçımde baglantüı olan hafıza ve dıl fonksıyonlannı kontıol etmek ıçın beynın tamamının bu ışle ugraşması gerekmıyor Karmaşık hareketm tanımlanmasının deneümı beynrn sadece sol yarıkuresınde gorsel oruntulerın tanımlanmasının deneümı ıse, beynın sag yarıkuresınde oluyor Hafıza ve dıl fonksıyonları da bırbırınden ayrümaz bıçımde bağlantılı dıl ışlevlerının denetımı de, beynın sadece sol yarısının ozel alanı dır Prof Mesulam beynın ıhtıyaç duydugu enerjıy ı kanda taşınan glıBllglnln, Ince daldan kalın dala akarken, Ince koz ve dalın talgıladığı klmyasal tafiyıcılar tarafınoksıjen dan taşındığmı kaydeden Metulam, bu durumetabo mun kalın dalın elektrlk potaıutyallnde klmlızmalayasal değlflkllğe yol açtığım Hade ettl. r ı y 1 a ureftıgını soyledı Etkınlıgı artan bolumun daha fazla kana gereksınımı var Zihinsel fonksıyonlarla ügüı bır ışte kan akı şının arttıgı alanlann hemen hepsınm sol tarafta yer aldıgı gorulur Bu da düsel fonksiyonların kontrolunun sol yarıkure de oldugunun kesın kanıtıdır Işte bu kanıt sag tarafın degü de, sol tarafın hasara ugraması durumunda neden düle ügüı sorun yaşandıgını ortaya koymaktadır Ayrıca sol yankurede kan akışı artarken meydana gelen hareketlenmenın en az üa demeü oldugunu belırten Prof Mesulam e gore Bu da düın kontrolunun tek bır merkezde degü bır agın elınde oldugunu gosterır Dü soz konusu oldu nın dogru telaffuz ve dübügısı yapısına sahıp kelıme ve cumlelerle ıfade edüebümesı ıçın hece sıra laması üe ugraşır Prof Mesulam, sozcuklerın arüamlannın hafızada rutulmasının W tarafından kontroledüdıgını bunakarşın 'yakıngeçmışm anımsanması ve yenı bügüerın ogrenümesı' nın, kuçuk bır bolumu olan' hıppokampus" tarafından kontrol edüdıgını vurguladı Mesulam ' Beynın her üa yarıkuresınde, bırer hıppokampus bulunuı Ancak çocuklukta yaşanmış olaylar veya sozcuklerın anlamları gıbı anüar bır kere pekjştücten sonra arük hıppokampus tarafından kontrol edüemez Yanı düle ügüı durumlarda oldugu gıbı hafıza, sadece hıpokampus tarafından degü bırbırıne baglı alanlardan oluşmuş bır ağ tarafından da kontrol edümektedır" dıye konuştu Sozcuklen ve düle ügüı fonksıyorüan kontrol eden bolumde seslenn ışıtsel ve şekülerın de gorsel bolgelerde saklandıgrnı anlatan Prof Mesulam hıpokam pusun gorevının bu farklı büeşerüerı, çok boyutlu bır haurayı anımsatacak şeküde bırbırıne bağlamak olduğunu belırttı Mesulam bu şeküdekı hafıza saklama yontemıran, ınsan hauzasının olaganustu yardtıcüıgından sorurrüu oldugunu rfa de ederek, üa ınsanın aynı olayı neden asla tamamıyla aynı şeküde hatırlamadıgını da şoyle açıkladı "Çuhku aynı unsurlar sayısız yolla bır araya getırüebı lır Ancak bu duzenleme, hatırladıklanmızdan çok azının eksücsız haürlandıgı olasüıgını gundeme getırır Eksücsız hatır lama ınsan hafızasının başta gelen amaçlarından bırı degüdır Bu tur bır amaca ucuz bır kamera satın alarak ulaşüabı lır Insan hafızasının amacı, unsurlann parçalannı ve deneyımlennı, var olan hedeflere uygun ve gerçekten yaşanmış olanlara az çok sadık kalarak, yaratıa bır bıçımde bıraraya getırmekar" Konuşan noronlar 'îkı noron drdsındd daha buyuk bır bılgı aktanrm ge rektıren bır şey ogrendıgımızde sınapsın gucunde anı bır artış olur Bu ıkı şekılde olabüır, ya daha fazla kımyasal taşı yıcı saknır ya.da yenı bır sınaps ortaya çıkar Bu degışımle re beynın elastıkıyetı adı verüır' şeklınde konuşan Prof Me sulam beyın elastıkıyetmın noronlar arasrndakı konuşma olarak da duşunulebüecegını soyledı Yenl bir bilgi ogrenüdıgınde ıkı noron arasındakı ıleüşımın artması gerekugını kaydeden Mesulam şunlan soyledı " Ornegın asansor dugmesınde karmızı ışıgın yanmasının bas komutunu verdıgını bılıyorsanız kırmızı ışıgı gorunce, kırmızı ışıgın basma komutu oldugu bılgısını ulaşüran noron ıle basmak ıçın harekete geçmeyı saglayacak bılgıyı taşıyan noron bırbırlerıyle ıletışıme geçecek Noronlardakı bügüer kalın ve rnce dallar aracüıgıyla ıletılecek, bırleşnrılecek noronlar konuşacak' Prof Mesulam zekânın, beynın agırlıgı veya noronla nn sayısı ıle degü, elastıkıyetı goz onunde bulundurularak ol çuldugunu ve elasnkıyet potansıyelı ıle ılgüı şunlan soyledı Elastikiyet potansıyelı, genç beyınlerde çok yuksektır Bu yuzden gençken yenı dülen daha kolay ogrenırız Er ken yaşlarda beynın butun bolgelen eşıt derecede elastıktir Herleyen yaşla beraber elastikiyet sadece genel olarak azal makla kalmaz, elastüayete uygun bolgeler de kuçulur" Erkekler daha güç dil öğrenir! Mesulam a gore dü ogrenımındekı guçluk ıse erkeklerde daha süc gonüuyor Bu durumun egıtım eksüdıgınden ya da ogrenme ısteksızlıgınden degü, beynın düle ügüı bügüen edınmesını etküeyen sıstemın sdpmasından kaynaklanır Ogrenme guçlugunun tersı yetenektir bu durum bazı zihinsel fonksiyonların dıgerlerınden daha belırgın olarak gelışmesınden oruru ortaya çücar Bu gelışımın aşırı boyutlarda olması da dehft olarak adlandırüıyor Emsteın ın beynındekı düsel faalıyetler, hesaplama ışlemlerı ve mesafe üış küerı kurma konulanyla ügüı yankurenrn kıvnmlan dıger ın sanlannkrnden farklıdır Eğitimin önemi Beyın hasar karşısında kendını yenıden duzenleyebü me yetenegrne de sahıp Prof Mesulam, hasar gormuş beynın, tekrar organıze edümesının, egıtımle kolaylaştınlabüecegını vurguladı "Bır deney bıze normalde dü fonksıyonlan üe ügısı olmayan beynın sag yankuresının bazı kısımlannın, egıum sayesınde kendını yenıden duzenleyerek, dü fonksıyonu gorevı ustlenebüecegını gosterdı Deneyım de butun beynı uyararak, yenı baştan bır organizasyon kurulmasını saglayabüır" Beyın, 20 müyar noron ıçerır ve her bır noronun 10 bın smapsı vardır Her bınmızde aşagı yukan üa yuz trüyon bağlantı var Neredeyse Samanyolu ndakı yüdızlar kadar Beyın çok buyuk mıktarda enerjıyı sınopslann ıyı durumda olmasını sağlamak ve elastüayetlennı desteklemek ıçm kullanır Istanbul Haber Servısı Konuşan noronlar Beyınlenmızın sozkonusu organızasyonuyla hem butun ınsan ırkıyla ortak ozellıkler taşıdıgını hem de bıreym deneyımlerıne ozgu ozellıkler gosterdıgını kaydeden Prof Mesulam'e gore " Bu orgaruzasyona bağlı olarak bılgı akta rımındakı sınaptık gucun dalgalanmalan her bıreyın kendıne ozgu deneyım kaydını ve kendıne ozgu bılıncını yapüandırmdsını saglar" Çapraz organizasyon Prof Mesulam beynın çapraz organızasyonda çalıştıgrnı belırterek ' Beynın sol yarıkuresı vucudun sağ tarafinı 678/10