Katalog

Bir orta Afrika ülkesi olan Kongo'da, john Aspinall adında bir zenginin açtığı goril yetimhanesinde, anneleri avcılar tarafından öldürülen goril yavmları koruma altına alınıyor. Olgunluk çağına giren goriller teker teker doğal ortamlanna bırakılıyor. K ongo nun Atlantık kıydannda yer alan goril yeümhanesınde şu anda 11 gonl yavrusu bannıyor Jano Godall Ensutusune bağlı Tchımpounga Barma gı'nın ıçınde yer alan bu kampta bakım altına alınan gorülerın tam olarak kokenlerı bılınmıyor ancak pek çogunun alçak arazıdekı balta gırmernış ormanlarda yaşayan goril turunden geldıgı tahmın edüıyor Gonl etının ulkenın geleneksel yemeklerı ıçınde ılk sırayı alması avcılann avlanma yasaklannı hıçe sayıp gonl etının peşıne duşmesıne yol açıyor Gonl yetımhanesınde kalan yavrulann anneleri avcılar tarafindan etı ıçın avlanmış Avcılar etlerı parçaladıktan sonra ormandakı gızlı kamplannda tutsuluyor ve ulke ıçınde çeşıtlı şehır ve koylerde pazarhyor Avcılar oksuz yavnı gonllen genellıkle kafeslerde tutuyor ve daha sonra ev hayvanı olarak saüyor Kaderlenne terk edümesı durumunda yavrular hastalık gıdasızhk veya depresyon gıbı nedenlerle oluyor çunku gonl yavrusu ınsan yavrusu gıbı 8 yaşından once anneden bagımsız bir ydsam surduremıyor Annesı olmayan bir gonl yavrusunun yaşama şansının çok duşuk olduguna dıkkat çeken gonl uzmanı Jndy McConnery annesı oldurulmuş bir gonl yavrusunun yaşamdan koptugunu ve gozlerındekı ışığın yavaş. yavaş sondugunu' soyluyor Tchımpounga nın yetımlen, 1997 yüında Kongo nun başkentı Brazzavılle'de ıç savaş patlak verınceye kadar bir hayvonat bahçesınde yaşamlannı surduruyordu Savaş çıkınca McConnery ve çalışmd arkadaşlan bu yavrulan Fransız lejyonerlennın koruması altında Kongo nun ıkıncı buyuk kenb Poınte Noıre a hava yolu ıle taşıdüar Oksuz gonl yavrulannı korumayı hedefleyen 'Project Protecnon des Gorıfles (PPG) Gonllen Koruma Projesı bu yavrulan sağlıklı bir grup ortamı ıçınde buyuterek Kongo ve Gabon dakı gonl sıgınaklanndan bırıne gonderıyor 12 yülık program John Aspinall adında kumarhane sahıbı zengın ve egzantrık bir Ingıhz tarafından başlatümış Iç savaş sırasında PPG nın muhdsebe ışlennı yuruten McConnery, burodakı ışlennı bir kenara bırakarak gonl yavrulanna dadılık yapmaya baslamış Kendısıne şu anda Amenkalı Lız Pearson adında bir bıyolog ve Brazzavılleden gonullu Kongolular yardımedıyor Gonllenn yaşam tarzı ıle ügıü hâlâ çok fazla bir şey bılınmıyor En ın memelılenn başında gelen goriller başlıca batı duzluklerı gonlı (gorılla gonlla gonlla) dogu duzluklerı gorılı ve dağ gorılı oldrak uç cınse aynlır Bu uçunun ıçınde en az bılgı edınılenı batı duzluklerınde yaşayan gonller çun ku bunlar balta gırmemış ormanlık ve bataklık arazıde yaşarlar Yetımlen yavaş yavaş kendı ayakları uzennde durmaya alıştıran PPG daha sonra domınant bir yapıya sahıp olan erkeğın hderlıgınde tum gonllenn sosyal bir grup oluşturmaldnna yardım edıyor Daha sonra hepâi dogal ortamlanna bırakılıyor Bugun gonl nufusunun 100 bın cıvannda ol dugu tahmın edüıyor PPG uzun suredır pahah, yararsız ve gereksız oldugu gerekçesıyle eleştınlıyor pek çok kışı projeyı yaşlı şımank ve zengın bir ınsanın yararsız bir tutkusu olarak degeılendınyor Doğa korumacılıgı açısından projenın soylan tuken mekte olan turlerı korumakta yetersız kaldıgını ılerı suren muhaüfler yetımlerı korumak yenne doğal ortamı korumaya almanın daha buyuk fayda saglayacagını ıddıa edıyor Bu eleştınlere kulak ukayan Aspınall, 1998 yüında Gabon'da yenı bir sıgınak açtı Bu parkta yalnızcd yeüm gonller degü başka hayvan ve bıtkı turlerı de korunuyor Geçen yıl ıkı yeüşkın gorüı Mpassada doğal ortamlanna bırakan Aspınall boylece planının son aşamasını da yaşama geçırmış oldu Projeye çok fazla para doktuğu yolundakı eleştınlen Aspınall şoyle yanıtlıyor "Bu projenın bir tutku sonucu oluştuğu doğrudur Ancak unlu ressamların tablolannı toplayan koleksıyoncular ıçın de benzer eleştınler yapüıyor Ben bu şeküde ruhumu şımartıyorum Tannya şukur kı bu ışlen yapacak param var" Reyhan Oksay < Şubat 2000, Naüonal Geographıc 674/24