Katalog

oldugunu veya aşın bır şekılde yandıgını veya kapalı bır konteynerda kaldıgını duşundurebüır Sarcosaprophagous sıneklenn bır çok turu orman kıyı, tepe, şehır gıbı spesıfik şartlara ozgudur Bunlar cesetle başka yerlere taşınabüırler Payne üe Mason domuz leşlennde Hymenoptera'nın belirlı turlennın cesedın havada (agaç ustunde) yerde gomulu veya suda kalmasına baglı olarak tespıt edüdıgını bugozlemın cesedın kaldıgı yerı gosteren ekolojık bır endıkator (gosterge) oldugunu büdırmıştır Yıne, otomobıl, gemı otobus vs gıbı araçlar şaşırücı derecede entomolojık bulgu taşırlaı ve ole nın yeı degışürmesı hakkında oldukça yararlı bügdeı veıuler Değişik derinliklere gömülü cesetler kullanüarak yapüan bır çahşmada bocek aknvıtesı sadece 0,3 m derınlıge kadar gomulu olanlarda gorulmuş, daha denne gomulenlerde aküvıte gorulmemıştır Aşırı yagmurlu gunlerde mezar ustundekı toprak nemlı oldugunda, dışı sıneklerın toprak yuzeyıne yumurtladıkları ve yumurtadan çıkan ımmatur larvalann cesede dogru aşagıya goç etngı bıldırümışür ADLÎ BOCEKLER HAKKINDA Çuruyen hayvan cesetlen farkh organızma topluluklan ıçın (nymph) gelışır ve o da adult (enşhn) forma donuşur Pek çok geçıcı, değışen bırbesın kaynağı oluşturur Karada veya denızde blovvuy (uçan sınek) ımmatur (olgunlaşmamış) haldeyken sapta bulunmasına gore balüdar, kuşlar, kedüer, kopekler ve kemmcîler namamaktadır aynı anda cesede saldınrlar Bununla bırlıkte, tum bu tahrıbat, boLarva formu adult (enşkm) formundan farkhdır Bu turdeh ceklenn faahyetme gore, oldukça kuçuk kalır Bocekler oknadan boceklenn larvalan benzerdır Magot'lar (kurtçuk, larva) olu vuçurume de çok yavaştır, ancak bocekler geldığınde cesedın kay cut üzennde krem rengınde yumuşak şeküde gorunurler Sonrab boluşv çokhızlanır Eğerbırınsan cesedı, gomukneden agğa bıevre pupa evresıdır Bu evre entomolojıst ıçın çok onemhdır Pek rakıhrsa, bocekler çahşmaya başlayan ılk canhlaıdır, organıkma çok blow Oy metahk yeşümavı renklenyle kolayca gorulup tam teryahn ekosısteme gen donuşunde onemh rol oynarlar Bu konu nabümektedır nun uzmanlanndan Lınne, "Üç sinek, cesedi bir aslandan daha çabuk tahrip eder" der Dönüşüm evresi seldi Doğanın ekolopk dengesmde, hayvanlann çurume ve dağılması bocek aküvıtpsı ıle gerçekleştınhr Bu ozel tur bocek sınıiına "sarcosaprophagous bocekler" denılır Klasık anlamda adh entomolo]i, sarcosaprophagous bocek fa unasının farkh turlenBÛovrRieslerin öncmi: Yumurtalar Blow fhes yumurtalan post mortem mtervah (olum sonrası zamanı) tanımlamak ıçm kullanıhr Blow fhes yumurtalan kuçuk 23 mm, beyaz, san ve elonge yapıdadır Sıcak mevsımlerde sıkhkla doğal vucut çıhş ve gınşlennde, yara alanlannda gozle kolayca gorulebılırier Soğuk havalarda sayılan azahnakta Gozle goruhnelen zorlaşmakta Genelde olumden sonra 13 gun ıçmde gorulurier Yumurtalann ahnması ve embnyolojık gehşmelermm mcelenmesı olum zamanı hakkında ükır verebıhnektedır Adli entomoloji nerelerde kullanılır? Entomolojık kanıtlar, tecavuz ve kotuye kullanım olaylannda da adh tıbba yardımcı olur Bu amaçla dışkı ve ıdrarla lekelenmış çarşaflar gıysder araştınlabılır Bu mahalde saptanan bocegın sındırım sıstemındekı kandan DNA tıplemesı yapılabılır Bu tıp ıncelemeler toksıkolojık analızler ıçın de onem taşır Tbksıkolojik ınceleme ıçın kan ve ıdrar ornegı almak ancak olumun erken donemde mumkun olabılır Fakat boceklenn larvalan zehırlenme olgulannda bu analızler ıçın kullanüabılmektedır Adlı entomolojı elektron mıkroskobu gıbı yera teknıkler gereknren bakır bır çalışma alanıdır Bundan sonra olum araştırmasında 'Entomolojık kanıt toplama taü" oluşturmak ıçın çalışılmaktadır Adlı entomolojı konusunda ulkemızde henuz yeterü araştırma yapılmamıştir Zengın bır bıyolojık çevreye sahıp olan ulkemızde adlı entomolojının adlı üp uygulamalannda kullanılması çok yararlı olacaktır Maggot'lann (larvalann) Önemi: Larvalar çabuk buyurler Buyumelen üç basamakta olur Çok sayıda larva bır arada bulunur Buyumelen ture, çevresel nın ard arda cesede ulaşma programı ve farkh turlere aıt dollen duruma ve larva sayısma gore bırkaç gun ıle bırkaç haflayı ahr nın gehşım basamahannm tanımlanması uzenne kuruludur Adh Insan cesedı ve hayvan leşlen, ergmleşmış sınekler ıçm entomolojının en etkm uygulaması, olumden sonrah ılk ayla sınır proteınh bır besm kaynağı olduğu gıbı, larvalar ıçın de besleyıcı hdır Nekrofüus (olu yıyen) boceklenn onemı, kolay elde edüebı bır ortamdır Ergmleşmış smekler, yumurtalarmı cesedm golgelı hr, uremesı ızlenebıhr oknasmdandır Boceklenn gehşım evrelen ve kath yerlenne bırahrlar bolgenın „,„:.., *,~. sıcakhğıNormalşart/ara/toda smekler, olumden hemensonra cer sede ulaşmalannı engelleyecek Uçan slnekler herhangı bır şey yoksa bır ıh gun ıçensmde yumurtlarlar Ancak sıneklerın bol olduğu ortamlarda veya cesedm guneş ışığma maruz kalması hahnde, yumurtlama daha erken olabıhr Saç, gozler, burun dehklen ve dığer doğal vucut boşluk lan yumurtlama ıçm en elvenşh bol gelerdır Boceklenn en sık yumurt ladüdan yer, kan ve , gunun sabah, oğle, akşanvn kusmukla bulaşmış sıcakhğıyla ıhşküıdır Sıcaklıksaç aralandır Yumurla ugtiı bılgıler genye donuk tadan çıhş, ıhk ortamolarak meteorolojı ve havada bukaç saat ve soalanı gıbı çeşıth kaynaklardan ğuk çevrede 12 gun oğrenâebıhr Bocek turlennın surer pek çok çeşıdı çurumede akufrol de ahr Ancak ıh grup Erifkln kınkanat Genç larva cesedı yeonemhdır Flıes (Dıptera) (sınekler) ve Beetles (Coleoptera) (uçamayan bocekler) Diptera, yan sıvı ortamda yaşamaya yetenekh, çurumede ükkolonıze olan boceklerdır Bunlann larvalan (maggots), cesedın dokulannın yok olmasmdan sorumludur Bornemıssza, onjınal toprak faunasınm cesedın çurumesm de sadece kuçuk bır rolu bulunduğunu büdırmıştır Kannca ve kulağakaçanlar, toprak faunasınm leş yıyen yegâne uyelendır Ozellıkle S gemmata kanncalannm erken donemde dıptera larvalannı geç donemde ıse dığer larvalan yedığı gorulmuştur Kanncalann bulunmadığı ortamda ıh tur Calhphood (C megacephala ve Cru&facıes) cesedın bıyolojık Mesınm %80'ını yok ederler meye başlar ve 3 kez kabuk dgğıştınr Bu 3 larval donem, morfolojık karaktensüklenyle ayırt edılebıhr Yeüşkm larva, yemeyı bırahr, cesedı terk ederek toprağm altma yer leşır Belh bır dmlenme penyodundan sonra beyaz pupa şekhne donuşur Pupal dmlenme ve metamorfozdan sonra, ergmleşmış smek, kabuğu hrarak dışan çıkar Dışan çıkuktan hemen sonra kanatlar gelışır Çıftieştıkten sonra dışıler yumurtlamaya başlar Her bır smek, cesede her gehşmde 300 yumurta bırahr Ortala ma 500 smeğm cesede geldığı duşunulurse 150 000 larva gehşecektır Entomolojık ufgulamada kabul edılen yontem, larva boyutlannm olçulmesıdv Mınımum olum sonrası sure en buyuk(yaşh) larva üe taym edümektedur Adli entomolojide ilginç öyküler Olgul: Ingütere'de bır fabrıkanın arkasındakı parkta sabah 6 vardıyasına gelen ışçıler tarafindan gıysüı kadın cesedı bulunur Ilk ıncelemede reset uzerınde bocege rdstlanmaz Herleyen vakıtte guneş dogunca az mıktarda yeşü bottle flıes (uçan sınekler) (Phaenıcıa Serıcata) yaranm etrannda rastlarur Ceset kaldınlınca yumurtalar gorulur Oncekı gunun ıklım durumunun bılınmesı blow flıes (uçan sınek) aktıvıtesı ıçın ıdeal olması ve enşkm uçan sıneklerın gece aktıf ol maması sebebıylc entomolog cınayetm Blovvflıes (uçan sınekler) Adlı bahmdan onemh olan bu bocekler komplet (tam ha lometabolus) denılen gehşım surecı yaşarlar Flesh Oy gıbı bırkaç grup bocek hanç, hepsmde yumurta evresı vardır Çoğunluğu yumurtalarva evrelen ıle gehşımsel sıklusuna devam edıp sonra maktıfpupa evresıne gırerler Pupa maktıfşehldır Derının dışyu zunde larval evrenın son safhasını oluştunu Buradan adult (enş km) form gelışır Bır grup bocek de halometabolus yenne taurometabolus denılen gehşmeye uğıar Yumurta hahnden ımmatur torm Beetles (hn kanath bocek;) Komplet gehşmeye uğrarlar (yumurtalarva pupaenşkm) Bu turdeh boceklenn larvalan bırbırme benzemez Blow üy'larda ıse laı valar bırbırme benzemektedır Cesette gehşen larvalan bakarak hangı tur olduğu belırlenebüır Beyaz, tuysuz, koyu kahverengı ya da tuylu, yuvarlak olabüırler Blow üy 'lann larvalan ıse genelde sıyah ve duzdur 674/19