Katalog

Cönülden Bilime Türkiye'den dünyaya ARCE desteği 6 kalem harcamada, 57 milyar dolarla yabancı şirket ve ülkeler'm araştırma giderlerine katkıda bulunuyoruz. Ahmet Inam Denetleyen oklm denetlediği Nasıl bir düşünce yapısı, nasıl bir tavır alış, nasıl bir kavrama biçimi, teknolojiyi doğuruyor? Insan aklının hangi özelliğinden çıkıp geliyor hayatımıza teknoloji? Insan denetleyen bir varlık. Varolabilmek için. Ceçmişi denetlemeli, tehdit olmasın diye geleceğine. Dunya gorüşlerini, ideolojilehni, inanç duzenlerini bu amaçla düzenlemeli. Eğitimi yonlendirmeli. Şimdiyi denetlemeli: Cereksinimlerini karşılayıp, yaşamını sürdürebilmesi için. Celeceğini denetlemeli: Yok olmamak, geleceğe kalmak için. Denetlemeden yaşayamıyor, yaşamını "elinin altında" tutmak istiyor. Salt insana ozgu bir özellik değil, denetlemek, kimi hayvan turlerinde de görüyoruz: Kendilerine yaşam alanlan yaratıp, onları denetliyorlar. Nasıl denetliyor insan? Duşunmesini, duşunceler arasındaki ilişkileri, alışılmış anlamıyla akıl yürutmelerini sağlam "temellere" kurallara bağlamak istiyor. Mantık ve matematik, koken olarak denetleyen aklın urünleri. Sağlam düşünurse, hem ruhsal olarak kuşkulannı denetleyecek, zaptu rapt altına alacak, hem de çevresiyle olan savaşımında, düşunceler arasında kurduğu ilişkilerdeki yanılgıları azaltacaktır. Düşünme sürecinin çıkış noktalarını, ara aşamalarını, sonuçlarını denetleyecek, denetlemek için yol yordam geliştirecek, kurallar, düzenler oluşturacaktır. Hesaplayacak, ölçecek, kendini güvence altına almaya çabalayacaktır. Tehlikelerden uzak, emniyetli, önceden görmek isteyen bir yaşam için bilgilerini sistemleştırecek, denetim altına almaya çabaladığı düşünce düzeniyle, sitemli bilgilerini kullanacaktır. Bilgi sistemini denetleyecek, yenileyecek, sağlamlaştıracaktır. (Bilim!) Bilgi ve düşünce denetim altına alınınca, insan ilişkileri, insanlann bir arada bulunduğu topluluklann, toplumların yönetimi, guvence altına alınmak amaayla, denetlenecektir. Bilgi, düşünce, toplumsal ve siyasal ilişkiler ağı denetleyen, aklın çabalarıyla, varolma uğraşında, yonlendirilmeye uğraşılacaktır. Bu açıdan, insan aklının denetleyici boyutu ya da denetleyen akıl, bilimin, mantığın, matematiğin, geleneğin, eğitim düzeninin, yönetimin ortaya çıkışında etkin bir güce sahiptir. Denetleyen akıl, giderek etkisini artırarak, bir silah, bir askeri guç, bir ekonomık yapı, bir gelenek, bir ahlak normu olarak hayatımızda önemli yerini alıyor. Bilim ve teknoloji, bugün denetleyen aklın, dolu dizgin at koşturduğu alanlar durumunda. Denetleyen akıl, çerçeveleri, paradigmaları seviyor. Yaşamı kurala bağlamak istiyor. Ustune basıp yürüyeceği "temeller", "güvenceler" olmadan yola çıkmıyor. Aklımız, yalnızca, denetleyen akıldan oluşmuş değil. Akıl, özellikle Aydınlanma felsefesinin sınırları içinde, bir özerklik, bir özgürlük alanı. Her zaman denetlemiyor. Her zaman baskı uygulamıyor. Her zaman kanıtlamak, açıklamak, önceden görme tutkusunu taşımıyor. Denetleyen aklın azgınlığı, aklı ele geçirmeye kalkışması, teknolojıbilım birlikteliğinin oluşturduğu, düşünsel, kultürel ortam, denetleyici aklın kardeşlerlnl gözardı edlyor. Beklendiği sosyoekonomik ortamda, başını alıp gitmiş denetleyen aklı "denetleyecek" ya da bir biçimde dengeleyecek aklımız var mı? "Bu ortamda, denetlene denetlene sürüklenip gittiğimiz bu dünyada, insanda hiç akıl mı kalır" diyeniniz var mı? 7Y7/9 T urkıye ulke dışmdan aldıgı butun urunlerde yabancı ulkelere aynı zamanda ARGE desteği de saglamaktadır Yurdumu2da TUBtTAK başta olmak uzere yapılan ARGE harcamalan ozel sektor dahıl 350 rrulyon dolan geçmemektedır Araşürmalar toplumumuza 4 çeşıt yarar sağlamaktadır 1 Bügüerımızın dogruluğu denerar 2 Araştırma duşuncesı ve analız yetenegı gelışır 3 Yenılık ve buluşlar sağlanır 4 Toplumun araştıncılara ve kendısıne olan guvenım saglar Bu guven topluma hızlı gelışme ve refah kazandırır Son yıllarda (SCII)'e dahıl dergılerde çıkan yayınlann 6 OOO'lı rakamlara dogru ürmanmaya başlaması unıversıtelenmız ve araştırma kurumlanmız ıçın buyuk bır başandır Ancak nufusu bızden 12 defa az olan Fınlandıya 7000'den fazla araştırma çıkarabümektedır Turk Patent Ensütusu'ne yıllık başvurular 300 (evet yanLş okumadınız uç yuz) ıken 98 000 k m ^ 40 milyon nufuslu Guney Kore'de 100 000 cıvanndadır Hındıstan'da yılda 20 milyar dolarlık yazılım ıhracatı yapılmakta, ulkemızde ıse bu rakamın 20 mılyon dolann altinda oldugu gomlmektedır 1985'h yıllarda ılkokul ve lıselere bügısayar alma kampanyalan başlatüırken unıversıtelenmız bugun oldugu gıbı o gunlerde de bılgısayar konusunda sıkıntı ıçınde ıdıler Zamanın Mıllı Egınm Bakanının Bılışım'e verdıgı beyanata bakalım (Hazıran 1993} "Ama ben daha oncekı Mıllı Egıtım Bakanlannın uygulamalannı gormuştum Ornegın Metın Emıroğlu 2000 cıvannda bılgısayar getırtmıştı Fakat Mıllı Egıtım Bakanı ıken okullan gezdıgımızde bılgısayarlann masaların uzermde çıçekler gıbı durdugunu gordum Ambalajlan büe bazen açılmamıştı, naylonlan uzerıne evcımen bazı hanımlar ışlemelı ortuler, vazo ıçınde ÜRÜN fumyasal Madde ve Urunlen Makme ve Techızat Imakti Hektnklı Malane ve Cıhazlar Haberleşme Cıhazlan Tıbbı Cıhazlar Motorlu Kara laşıtları (2000 yüı tahraını) MtKTJW$ 6 326 müyon 7 488 milyar 1 201 milyar 1380rnılyar 1 032 milyar 7mılyar guller koymuşlardı" Turkıye'nın bazı ıthalat kalemlennde dunya ulkelenne sagladıgı ARDestegı (1996) DE verılerme gore aşagıdadır Aşagıdakı tablo ıncelendıgınde 6 kalem harcamada Turkıye dunyaya 57 müyar dolar ARGE destegı sağlamaktadır Bu rakamlara ulkemıze gıren ve sanayımızı gelecegımızı mahveden kaçak urunler dahıl degüdır Geçen yıllarda arabalan bozan katkılı benzın olayı ortaya çıkınca yetküıler 200 000 ton solvent ıthal edüırken 400 000 tonun da ulkemıze kaçak gınp benzıne karışünlıp arabalan bozabüdıgını behrtmıştır Düegımız, ulkemızın kamu alımlannın 10 000'den fazla noktadan, 100 000'e yakm bır personel (lta amırı ışletme muduru, satınalma komısyonu başkanı ve uyelen, muayene komısyonu başkanı ve uyelerı, sayman, doner sermaye, ozel ıdare, beledıye, katma butçe personelı) kullanarak yapacagına tek noktadan alım yapıp (Amenka Bırleşık Devletlen'nde oldugu gıbı), % 50 oranında dovız tasarrufu saglayıp ,dış ahma ıhtıyacı azalüp ulke sanayıını de kendüıgınden gelıştırmesıdır Unıversıtelenmız kurulurken yalnız egıtım duşunulmuş, yetennce ARGE'ye yer, araç ve kadro sağlanmamıştır Bu nedenle bır kısım KIT ıdare bınalan ve uygun fabnkalar de (TESTAŞODTU Mıkroelektronık Araştırma Merkezı) gıbı uruversıtelere devredümesı ve acılen 10 000 Araştırma Gorevlısı kadrosunun unıversıtelenmıze tahsıs edılmesı uygun olabüır Ulkemızın fert başına duşen mıllı gelırının 3000 $'dan 10 000 $'a çıkanlabılmesı ancak bu şekılde olabılecektır Aksı halde son yıllarda goruldugu gıbı 15 yılda nufus % 30 artarken vergı mukellefi sayısı % 1 GSMH kışı başına 3000 $, ıhracaumız da hayahsı üe beraber 30 müyar dolarda kalacaktır Turkıye uretebüecegını uretemeyen ulke olarak 21 ına yuzyüı tamamlamaya çalışacakur ARGE */.'»i % S% 30 %25 %25 İRGEI 315 2 milyon 2 milyar 1 872 mılyar 300 rrulyon 345 müyon 250 müyon 1 750 müyar SEKTÖR 24 29 31 32 33 34 %25 %25 %25 Prof. Dr. Cürhan Çağlayan Hacettepe Unıversıtesı Dışhehmkğı Fakultesı Khnık Bıhmler Bolum Başkanı