Katalog

Sultandağı depremi ve Göller bölgesi'nin depremselliği Bölgede her 515 yıllık dönemlerde 5'ten büyük depremler oluşuyor. Bölgedeki bir diğer önemli sayılabilecek ve potansiyel deprem üretebilecek kınk zonu ise Maymundağ Fayı'dır. Göller Bölgesinin deprem potansiyelinin anlaşılması için öncelikli olarak sismoloji araştırmalan desteklenmelidir. Tuncay Taymaz (*) ve Onur Tan (*) ~ ıtasal açüma harekeüerı Ege Bolgesı'nın hemen hemen tamamına yakın bır kısımında geç Mıyosen'den (511 Mdyon yü) gunumuze sure gelmektedır, bazı bolgelerde ise soz konusu açılma hareketlerının erken Mıyosen'den (522 Müyon yü) ben gozlendığı artüc çok ıyı büınıyor (McKenzıe 1972, Seyıtoglu ve Scott 1991) Ege bolgesındekı açüma hareketien yaklaşüc olarak 400,000 küometre karelüc bır bolgeyı kapsıyor Guneyde Ege (Hellenıc) dalma batma bolgesı ıle sınırlanmıştır Bu bölgede Afhka levhasının onundekı okyanusal kabuk kuzeye dogru dalarak Ege levhasının altmda yutıümaktadır (McKenzıe 1972, T^ymaz ve dıg, 1990, 1991) Bu hareketiı mekanızmanın baü ve dogu sınırlanndakı deformasyonun karakterı net degüdır Bır başka deyışle geraş bır bolge ıçerısınde deformasyonun yogunlaştgı gorulmektedır Uluslararası sısmolojı kunüuşlanndan edınılen verüere (USGSNEIC HARVARDCMT, ERIJaponya) gore 15 Aralık 2000 depremınm aletsel mevku (epısanür) Sultandağı Fayı'nın kuzeyıne rastlıyor (Şekü 1 2) Aletsel mevkn ve en fazla hasann gozlendıgı bolgelenn uyumu (makrosısmık gozlemler) goz onune almarak 15 Aralık 2000 (Mw=6.0) depremi Snltandağı Depremi olarak adlandınldı K Şekll 1: Uluslararası ««no/o// MeHrez/ (/5C) verilerine göre 1 Ocak 1964 31 Arahk 1995 dönemlnde Göller Böigesl ve çevretlndekl slsmlk akthrlte (depremlerin daöılımı). Içleri renklendlrilmls büytik dalreler [dairelerin boyutlan llgttl depremln buyükluöU tte orantılı olarak çlzllmlftlrl günümilze kadar (aletsel dönemde) bölgede olusmuf ve yıkımlara neden olmuf depremlerin yerlerlnl, kınk zonlan tte lllskblnl ve fay Düzleml Çözümlerlnl göstermektedlr (McKenzle, 1972; Taymaz ve Prlce 1992; Taymaz, 1992; Westaway 1993). Portakal renkll dalreler (odak kureleri) ön bllgllere göre Harvard CMT çözümlerinl göıtermektedlr. Dairelerin Ifindekl rakamlar kınlmanm gözlendlğl yerküre Içlndekl odak derinllğlnl kttometre ökeğlnde göstermektedlr. Depremlerin tarihleri ve büyüklükleri küreler üzerinde verilmlstlr. Aktlffaylar kalın slyab çlzgllerie gösterilmlstlr (bkz. Şaroğlu vd. 1992). Tablo 2: 15 Aralık 2000 Mw=6.0 Sultandag Depreminin Fay (Kınk) Düzlemi Parametreleri Enlem (Kuzey) USGS 16:44:45.10 (GMT) Boylam (Doğu) Odak Derinllği (Km) 10* 5** Büyüklük (M) Slsmik Mom. (Moxl017 Doğrultu Nm) O 38.61 O 31.06 O Dalım O Kayma Açısı (°) Ms=5.8 Mw=6.0 11 306 36 60 HarvardCMT 16:44:52.00 (GMT) 38.58 31.18 15 Mw=6.0 14 302 35 75 DEPREMSELLİK (SİSMİK AKTİVİTE) Bu çalısmada depremın kaynak (oluşum, fay düzlemi) parametrelennın araştınlması bolgenm sısmotektonık ozellıklerı ve göller bölgesinin deprem potansiyelinin ırdelenmesı amaçlandı Çalısmada kullanüan verı grubu Uluslararası Sismoloji Merkezı (ISC 19641995), USGSNEIC (http //wwwusggs gov/neıc) ve BU Kandılh Rasathanesının (http//wwwkoenbounedutr) 19992000 yülannı kapsayan ven kataloglarından almdı B.O. Kandilli Rasathanesi 18:44:43.03 (Yerel) 38.59 31.16 * USGSNEIC **USGSMT 5.8 Md=5.8 Tablo 1 : Göller Bölgesi ve Çevretindeki Depremlerin Fay (Kınk) Dttzleznl Parametreleri Olnş Zamaıu (to) Enlem (Kuzey) O Boylam (Dogn) O Odak Derinligi (Km) Btiyüklttk (M) Sİamlk Mom. Doğrultu Dalım (Moxl017 Nm) (°) (°) 102 67 I Kayma Açısı (°) 100 105 90 89 GÖLLER BÖLGESİNİN SİSMOTEKTONİĞI Ege bolgesınde, kıtasal kabuk ıçerısınde gozlenen deformasyonun karakten oldukça kompleks bır yapıya sahıp Işte bu kompleks mekanızma ıçerısınde yer alan genıs fay bloklan gerek yatay gerekse duşey eksenler etrafmda rotasyon hareketien gostererek bu akuf faylar boyunca oluşan deformasyonun bınktırdıgı sısmık enerjıyı bölgede gozledıgımız depremler üe açıga çıkartıyor Ege bolgesınde çok hızlı gozlenen bu açüma hareketlennın ana kaynagı, bolgedekı varlıklan sısmolojü< ve jeolojık araşurmalar üe kesınlık kazanan akuf fay (kınk) zonlan üe üışküıdır Akof normal faylar bolgenın jeomorfolojısını de kontrol edıyor 13 Haziran 1965 Honaz Depremi (We«taway, 1993) 20:01:47.0 37.84 29.37 10 Km ML=8.3 12 Mayu 1971 Bnrdur Depremi (Taymaz <*« Price, 1992) 06:25:15.37 37.64 29.72 12 Km m b =8.8 Artçı Deprem (Al) 10:10:37.78 37.60 29.68 33 Km m b =8.3 Artçı Deprem (A2) 12:87:24.99 37.58 29.60 12 Km m b =8.3 11 Kaaım 1986 Çubnkda^ Depremi (Taymaaı, 1993) 11^=5.4 09:00:10.09 37.94 28.86 18 Km Ma=5.8 1 Ekim 1995 Dinar Depremi (Harvard CMT) 15:87:23.04 38.06 29.68 16 Km 719/18 1^=6.7 Mw=6.4 6.0 230 214 36 90 65 2.8 236 1.7 4.2 278 128 38 30 70 94