Katalog

Bıtkı ozlu, ozellıkle de Azız Yahya otu ıçeren yaüş tıncılan alanlann guneşe çıkarken çok dıkkatlı olmalan gerektıgı büdınlıyor Geçen gunlerde VVashıngton'da yapılan bır toplantıda büım adamlan bu aralar çok yaygın kullanüan bitkisel üaçlann parlak ışıkta goze zarar verebılecegıne dıkkat çektıler Bitkisel yatıştırıcılar ve Güneş KAFEİN VE ACI TAT ALMAYI DUYARSIZLAŞTIRIYOR Incecık ığnelerle sâbıtlenmış bır tırtıhn kafasına kım ve neden kafeın damlatır h? Smavını geçmesını sağlamakıçm mı, ya da yorgun bır ış gununden sonra bır gaiennın açıhşını yapmasına yardım etmek ıçın nu? Tabıı t bu kadarmce bırışlemle kımse uğraşmaz, bıhm adamlanhanç Colombıa Unıversıtesınde John Glending ve arkadaşlan tat alma duyusunun karmaşık ışleyışını aydınlatabılmek ıçın bu yontemı kullanmışlar Neden tırtıl ve neden kafem dıye merak edıyorsunuz, çok basıt urtülann beynınden tad'a karşı nasıl bır tepla verdıklennı anlamak, açık bır kjtabı okumaya bennyor ve kafeın de çok kullanılan, guçlu bırbıleşık Içınızde çok baharath ve ya şekerh yıyecekler tuketenler vardır, belh fark etmışsınızdır, sıze baharaü az gelen yemekler dığerlerıne fazla baharath gelmeye gehr, bunun nedem baharata karşı duyarsızlaşmaya başlamış olmanızdır Glending ve grubu behrh büeşıklenn surekh uygulandığında hem omurgahlarda hem de omurgasızlarda hmyasal uyanlara karşı bır duyanulık oluşturduğunu, Joumal ofExpenmental Bıology derçpsının Tenvnuz 1999 sayısında açıkladılar Surekh bır uyannın farkh bır mekanızmayı harekete geçırdığı kesın bır bulgu, ama henuz duyarhhk değışımlerının hayvanlann duyu organlan üe beyınlennı bırîeşüren yolun hangı bolumunde olduğu çok açık değü Bunu anlamak ıçm büım adamlan bır grup Manduca Sexta urtüını 48 saat boyunca kafeın ağırhkh bır menu üe besfedüer îkmcı bır grup solucanm tat alma duyulanna, 48 saat boyunca mınyatur bır şınnga üe kafeın uyguladüar Dığer bırkaç grup tırtü da aynı şeküde farkh çozeltüere maruz bıraküdüar Bu uygulamalann sonunda araşurmacüar acı tada duyarh olan hucrelerm kafeın dahü bırçok maddeye karşı tepküennı olçtuler Bu deneylenn sonucunda sadece acıya duyarh hucrelerm butun kafem konsantrasyonlanna 70% oraıunda duyarsızlaştığmı bulguladüar, aynca anı uygulamalar da tekbaşma aşağı yukan aynı ethye sahıp llgmç bır bulgu da soz konusu hucrelerm kafem üe aynı yolu kullanan sahan'e karşı duyarsızlaşmalan ama anstolochıc acıd büeşmvne karşı değışmemelendır Bu durumun nedem her uç büeşığm de aa tat vermesme rağmen ük üasınm uçüncusunden farkh bıryol kullanmaîan Aynca bu tırtülann şeker ve tuz gıbı dığer tadlara duyarh hucrelermde bır değışkhk gözlenmemış Bununla beraber 48 saat boyunca tat alma organlarma kafem damlaulan ve ya aşmya kaçmadan kontollu bır kafem menusu üe beslanen tırtülann acıya duyarh hucrelen kafeıne ve sahcme daha fazla teph vermışlerdır Bu olaym tek bır bıyokımyasal yolu etküemesı ve dığer büeşüdere karşı genel bır duyarsızlaşma oluşmaması behrh toksüc maddelerden uzak dur mamızı daha da onemh hale getınyor • AylaAksoy Kaynat Dıscover masına yol açarken, olağanustu soguk havalann da kız çocuklara yaradıgına tanık oldu Dahası, yalnızca bırkaç derecelık bır ısı degışımının büe bebeklenn cınsıyeünde etküı olabüecegı goruldu Zamanlama sıcaklıgın erbezlen ıçmde meydana gelen sureçlen etküedıgını ortaya koyuyor Lerchl'e go re sıcaklık baba adayının spermlen olgunlaşmaya başladıgında etkasını gostenyor Sıcak dalgasının Y kromozomu taşıyan spemüerden çok X kromozomu taşıyan spermlere zarar verchgı, bu nedenle daha çok erkek çocugun dogdugu sanıhyor Bu bulgular sıcak ıklımlerde yaşayanlann aşın pranda erkek çocuk dogurduklan anlamına gelmıyor Tbrba derısı, ya da skrotumun sıcaklıo;ı mevsıme gore farklüüc gostermekle bırlıkte, ınsanlar gıysüerını ıklıme gore ayarladüdanndan, bıreyın yaşadıgı yere gore buyuk farklüıklar gostermıyor Ustune ustluk, torba derısı ter bezlennın en yogun, soguma yetısının de en gelışmış oldugu yer ozelhgını taşıyor Lerchl zaten erkeiderden yana olan kuresel ısınmanın erkeklenn kızlara olan oranını daha da yukseltebüecegıne düdcat çekerken, kurulerı de sıcakbgın dolayh olarak etküı olabüecegıne, sıcak havanın cınsel bırleş me ıstegını korukledıgıne, Y kromozomu taşıyan sterm ler X kromozomunu taşıyanlard kıyasla daha guçsı ız ancak daha hızlı olduklanndan, sık sık cınsel bırleş nede bulunan kadında erkek dogurma olasılığmı arttırabılecegıne ındnıyor (ns 24 7 99) Azız Yahya otunun etkuı maddesı olan 'hıperısın ' serbest radıkaller oluşturmak amacıyla gozle gorulebılen ışık ve morotesı ışınlarla tepkuneye gınyor Fordham Unıveısıtesı'nden Joan Roberts ve meslektaşlan, laboratuvar deneylennde soz konusu tepkımenın mercege saydamlıgını veren proteuılere zarar verebılecegıne tanık oldular Proteınlerm zarar gormesı durumunda bunlar enyıgın ıçınden akarak mercegın dumanlanmasına, bır başka deyışle katarakta neden oluyor Roberts, bu tur üaçlan kullananlann gozlennı korumak amacıyla guneşe çıkarken şapka ve gozluk takmalannı onenyor Yan etla ozellıkle Azız Yahya otuyla bırlıkte kendılerıne ışık sagalümı uygulanan rnevsımsel etküı hastalarda cıddı bır sorun yaratabılır Roberts soz konusu ılacı alan bu tur hastalara kesınlıkle ışık sağaltımı uygulanmaması gerektıgını vurgularken üacı alan otekı hastalann da bu çekınceler konusunda uyanlmalan gerektıgıne dıkkat çekıyor Bitkisel yatıştıncı kullananlann ozen göstermelen gerektıgıne katılan Humboldt Unıversıtesı Khnık Farmakolojı uzmanı Ivor Roots da kımsenın bitkisel üaçlann hıçbır yan etkısı olmadıgı gıbı bır sanıya kapılmaması gerektıgını belırtıyor Ne var kı, tum olumsuz etküerıne karşın, hıperısının ışıkla tepkımesının kırra derı kansen turlenne çozum geurebılecegı sanüıyor ve bu konuda çalışmalar suruyor (ns 24 7 99) Kimileri sıcak sever Yaz her zamankınden daha sıcak geçerse bır sonrakı ılkyaz mevsımınde dogacak erkek bebeklenn sayısında bır patlama bekleyebılırsınız Alman bır bılım adamına gore erkek çocuklar daha çok bır sıcak dalgasının ardından dogarken, soguk dalgası kız çocuklann dogrnasırıa neden oluyor Bıyolojı uzmanlan dogan erkek bebeklenn kızlara oranının mevsımlere gore degışebüecegını uzun sure dır duşunuyorlardı Munster Unıversıtesı'ndpn Alexander Lerchl geçen yıl yayımladıgı bır raporda Almanya'da nısan ıle hazıran aylan arasında daha çok erkek çocugunun dogdugunu ekım ayında ıse erkek bebek dogumunda çarpıcı bır duşuş oldugunu belırtıyordu Fareler ve yarasalar uzennde gerçekleştınlen deneyler sı caklıgın dogan bebeklenn cınsıyetinı belırlemede etküı olabılecegını ortaya koydu Bunun uzenne Lerchl aynı durumun ınsanlar ıçın de geçerlı olup olmadıgını araştırmaya koyuldu Ilk olarak Kuzey Carohna'dakı Ulusal Ddım Verı Merkezı'nden 1946 üe 1995 yıllan arasında Almanya'dakı ortalama aylık sıcaklıklan alıp hangı aylarda mevsım normallennın dışında bır sıcak ya da soguk yaşandıgını saptayan Lerchl, ardından aynı 50 yıllık donem ıçın geçerlı dogum kayıtlannı degerlendırerek hava sıcaklıgı üe dogan bebeklenn cınsıyetı arasında bır ürntı olup olmadıgını araşürdı Cınsıyet oranı, gorunuşe bakılırsa, bebegın ana rahmıne duşmesınden yaklaşık bır ay oncesının hava sıcaklıgıyla baglantüıydı Lerchl bu donem ıçınde bunaltıcı sıcaklann yaşandıgı yazlar ya da mevsım normallennın dışındakı sıcak dalgalan daha çok erkek bebegın doğ Sayfa haberleri: Rita Urgan 653/7