Katalog

ooof off lıne INTERNET 30 YAŞINDA Tanol Turkoğlu ([email protected]) 30 sene once, 2 Eylül 1969 da UCLA'da (Uruversıty of Calıforma Los Angeles) daha sonra bu yuzyılın en buyuk teknolojık olgulanndan bırısı halını alacak olan lnternet'ın ük pratık adımı atümıştı Ven üetırru konusunda bır suredır yaptıgı çahşmalarla tanınan Leonard Kleinrock o gun bırbınnden bırkaç metre uzaklıktakı ıkı bügısayarı "konuşturdu" ve bugunun Internet ı dogmuş oldu Yıne de bugun, otuz sene sonra, daha pek çok şeyın başında oldugumuzu gormek aslında buyuk bır mutluluk kay nağı Çunku yapüacak daha çok şey var demektır Bu yazıda sızlere Intemet ın ılk otuz yüının kasa bır dokumunu yapmaya ve onemlı olaylarını anımsatmaya çalışacagım YÜKSEK TEKNOLOJİ ELEMANI Bınlerce Amerıkan yuksek teknolojı fırmasınm mılyar dolarlarla ıfade edılen ışlen, Java ve C gıbı programlama dıllerını büen elemanlara dayanıyor ABD'de genel nıtelıkte yuksek teknolojı elemarüarı var, ama bu ozel nıtehklere sahıp yazüımcı sayısı yetersız Bunun ıçın ABD dunyanın her tarafmdan yazüımcı bulma çabasında IBM KAPSAMLI UNUX IBM, Mıcrosoft'a rakıp Lınux ışleüm sıstemıne destegını surduruyor IBM Lmux'un Intel'm yenı ışlemcısı 64 bıüık Merced kod adlı yongada çalışabıhr olmasını saglama çahşmalanna katılıyor IBM bu konuda Intel, VA Lınux Systems, SGI, Hevvlett Packard ve Cygnus Soluuons üe çalışıyor ONEMLI OLAYLAR 1957: Ashnda her şey o zamankı adıyla Sovyetler Birliği'run uzaya Sputnik adlı ılk roketı fırlatmasıyla başladı . ABD bu gehşmeye karşı Savunma Bakanlığı ıçınde ARPA adlı ozel bır araştırma grubu kurdu (Advanced Reseaıch Projects Agency tleri Arastırma Projeleri Dairesi) Amaç ABD ıçın askerı alanda uygulamaları yapı labılecek teknolojık yenılıkler bulmak 1969: Hk nod UCLft'da çalıştırıldı Ikıncı nod Standfoıd Araştırma Enstitüsü nde (Ekım) uçuncu nod UCSB'de (Santa Barbara Kasım), dorduncu nod da Utah Üniversitesi nde (Aralık) çalıştırıldı ve boylece ılk ven ağı (ARPANET) kurulmuş oldu (Dk deneme sırasında LOGIN komutunun uçuncu harfi gırüırken sıstem ışlemez hale gelmıştir) 1921: Roy Tomlinson ılk eposta programını yazdı Bır yıl sonra bunu ARPANET ıçın gelıştırdı ve kullanıcı adı üe nodunu ayırmak ıçın @ if aretini ük kez kullandı 1922: Bılgısayardan bügısayara ılk chat (muhabbet) bır konferans sırasında yapüarak tanıtüdı 1973: ARPANET e ABD dışından ük bağlantüar gerçekleştırüdı (tngiltere ve Norveç). 1924: Vint Cerf ve Bob Kahn Transmıssıon Control Pıotocol un (TCP) mımarısını ydyınladüar 1975: Ilk mesdjldşma hstesı (mailing list) Steve Walker tarafmdan çalıştırıldı (adı MsgGroup) Bu donemde bı lımkurgu alanındakı bır bste (SFLovers) en çok kullanüan lıste oldu 1926: Kraliçe n . Elizabeth net uzermden ük epostasını gondeıdı 1928: TCP protokolu TCP ve 1P olarak üaye bolundu 1929: Haber grupları (Usenet ya da Newsgroups) ük defa açüdı 12 Nısan'da Kevin MacKenzie MsgGroup lıstcsıne mesajlaşmalarda duyguları belırtecek sembollerın kullanümasını onerdı Boylece ) turunden sımgeler (emoticon) rnesajlarda kullanümaya başlandı 1980: 27 Ekım dp ARPANET hatalı bır mesaj nedenıyle butunuyle kapandı 1982: TCP/IP protokolu bugun büınen yapısını aldı 1983: VVısconsın Unıversıtesı ısım sunucusunu (name setver) buldu Boylece nodlara ısım venlebüır ve ulaşüabıhr oldu ARPANET'ın protokolu butunuyle TCP/IP'ye geçırüdı 1984: DNS (Domain N a m e System Grup ısım sıstemı) yapısı tanıtüdı ARPANET e bagh nod sayısı bıne ulaşü William Gibson Neuromancer romanını yayımladı (cyberspace sanaluzay deyımı ılk defa bu romanda kuUanılmıştır) 1985: Symbolics.com ısmı kayıt edüen ük domain ısmı oldu Bunu ızleyen dığer ük ısımler şunlardır cxnu.edu, purdue.edu, rice.edu, ucla.edu , css.gov, (tngiltere için) .uk 1986: NSFNET kuruldu 1982: Host sayısı 10 bını geçtı Almanya üe Çın arasında baglantı kurularak, Çın net e gırdı 1988: Domain ısımlerını kayıt edecek yetkrye sahıp IANA organızasyonu Joe Postel başkdnlıgında kuruldu 1989: Host sayısı 100 bını geçtı Internet'ı Avrupa bolgesınde yonetmek uzere RIPE (Reseaıuc IP Europeans) kuruldu Internet üe tıcarı nıtelığı olan bır başka elektronık ağ (CompuServe) arasında ük eposta altyapısı kuruldu 1990: ARPANET kapandı Internet'e ük ucretlı baglantı (modem üe) world std com uzerınden sunulmaya başlandı 1991: Brewster Kdhlc WAIS (Wıde Area Informatıon Servers) buldu P Lındner ve Mark P McCahül Gopher'ı ta nıttı Tim BarnesLee World Wide Web ı tanıttı NSFNET'ın omurgası T3 (44 736Mbps) hızına çıktı 1992: Host sayısı bır müyonu geçtı RIPE Avrupa'da domam ısmı kayıt etmek ıçın NCC'yı kurdu Gopher ortamın da arama ımkânı sunan Veronica, Nevada Unıversıtesı tarafmdan kulldnıma açüdı Dünya Bankası nete gırdı "Internet'te sörf yapmak" deyımı ük kez Jean Armour Polly tarafmdan kullanüdı 1993: NSF, Internet hızmetlerı sunmak ıçın InterNIC I kurdu Beyaz Saray ve Birlesmis Milletler ınternete baglandı Ilk populer web sorf yazüım ortamı Moıaic Internet'e bomba gıbı duştu Türkiye tr domaını üe Internet'e bağlandı 1994: NSFNET'ın aylık network trafıgı 10 trüyon byte sevıyesıne ulaştı Web telnet'ı geçerek FTP'den sonra Internet'te en çok kullanüan ıkıncı servıs oldu 1995: Web ftp'yı de geçerek net uzerındekı en populer hızmet alanı oldu Netscape halka açüdı Domain ısmı alma ucretlı hale getırüdı 1996: InterNIC paralarını odemedüderı ıçın 9,272 firmanın domam ısmıra ıptal ettı CNET 15 bın dolara tv.com domain ısmını satm aldı Internet ana omurga hızı 155Mbps'den 622Mbps'ye çıktı 7 yenı ana domain ısmı onerüdı fırm, store, web, arts, rec, ınfo, nom 1992: BusineBi.com domain ısmı 150 bın dolara el degıştırdı En uzun domain ısmı alındı CHALLEN GER MED SYNAPSE UAH UALBERTA CA 1998: Pek çok fırma kendı ısmını Türkmenistanda da kayıt etürmek ıçın suraya gırdı Çunku Turkmenıstan'ın ul ke kodu tm olarak belırlendı (Ingüızcedekı trade mark tescülı marka deyımının kısaltümışı) 4 Mayıs'ta 2 mılyonuncu domaın ısmı kayıt edüdı 1999: EBM gelecegın Internet'ı olan Internet/2 projesının ük resmı tıcarı fırması oldu Bu yazı üe ügılı web sıtelerı http //www ınteı net 30 com/ www,ınterneldnmv,uda edu/ http //wwwısoc org/mternet/hi:>tory/ındex shtml http //www ısoc.ouj/gucst/ı,akoıı/lntcı nct/Hı? tor y/HIT lıiıııl http //wT<ywısoc oıg/ıntPiTiet/hıstory/bııef.html RESİM ALBÜMÜ PROGRAMI Bügısayannızda bır resmı bulmak ıçın çok arama yaptıgınız oluyorsa, sayısal resımlerınızı bır album olarak saklamak uygun gelebüır FlipAlbum adlı vazüımı kullanarak bunu gerçekleş tırebılırsınız Bu yazüım bügısayarda kıtap gıbı resım albumlerı yaraüyor Ustelık albume bır ıçındeküer sayfası ekleyerek re sımlerı kolayca bulmanızı saglıyor Bu yazılımı download com'da bulabüırsınız İNTERNET VE İNGİLİZCE Web sayfalannın çoğunun Ingüızce olması ıyı Ingılızce büme yerüerın Intemet'ten pek yararlanamayacakları anlamına gel mıyor Bu konuda yardımcı olmak uzere hazırlanmış metın çevırı yazüımlanna sık sık yenüerı eklenıyor Burüardan bır tanesı de BABYLON TRANSLATOR Bu yazüımı kullandrdk Ingüızce metınlerın çok sayıda düde çevırısını almak mumkuıı BABY LON TRANSLATOR'ı dovmload com'dan alabüırsmız YILDIZLARI İZLEMEK Bır yazüım kullanarak gokyuzunde dolaşmak ıstersenız STELLA 2000 adlı masaustu astronomı pakennden yararlanabılırsınız Bu yazüımla tum gezegerüerı ızleyebüıyor aynntılı arama ışlemlerı yapabüıyorsunuz STELLA 20O0'ı dovvnlodd com'dan alabüırsınız EKRAN KORUYUCU YAZILIM Ekran koruyucu yazüımlar bır yandan adlan uzerındekı ışlevlenyle yardımcı olurken bır yandan bügısayar ekranldrını susleyerek, canldndırarak çalışmaya şevk katıyorlar Şımdı yerıı eglenceh ekran koruyuculan var Yenüere bır goz atmak ıstersenız h t t p . / / w w w d o w n l o d d corrı/DD/dl/0.302.0 0817 1 044.00 htrnl adresme bakm BİLGİSAYARDAN İZLEME Bügısayanruzdan televızyon ızlemek ve ara sıra bazı goruntulen kaydetmek ısüyorsanız, bu amaçla hazırlanmış yazüınüardan yararlanabüırsınız LOADTV adlı yazüımla PC'den yuksek kalıtede goruntulerle TV yayınlannı ızlemek mumkun Mınımum gereksınımı Pentıum 166 yongalı ve Wmdows 95/98/NT ışleüm sıstemlennden bırı kurulu bır PC Bu yazüımın kullanımı sureklı ucretsız Program ayru zamanda Internet baglantısıyla 423 Web sıtesınden ana başhkları getırıyor Bu yazılımı http //wwwdownlodd,CQm/DD/dl/0.3Q2.009Q7l015.00 html adresmden alabüırsımz YÜKSEK TEKNOLOJİ ELEMANI Başlıca Internet şırketlerınm bır araya gelerek pomo, kaba ıfade, bayagı dıl kullanımı ve başka tartışmalı konularda ortak kararlar alacaklan belırtüıyor Yenı kurulan Internet Content Ratıng Assocıatıon (Internet Içenk Degerlendırme Kurumu) Munıh'te toplanarak gonullu degerlendırme çabalarıra gelıştırmeye çalışacak Uye kuruluşlar arasında Amenca Onlıne Europe, Mıcrosoft IBM, Brıtısh Telecom and the Bertelsmann Foundatı onvar Hazırlayan: Nezıhe Bahar 653/10