Katalog

ooof off line EY NET ! KOSOVA IÇIN NE YAPTIN ? Tanol Türkoğlu (TanolT@yahoo. com) lnternet sadece toknolojı üe arası ıyı olan ınsarüaıuı hobısi olmaktan çıkalı çok oldu. Bugun dunyada olup biten pek çok güncel olayın ızlerinı Internet'te de bulmak hıç de zor degü. Çin, Nepal, Meksika, Endonezya ddkı politik karışıklıklar sırasında lnternet de diger medya araçları gibı ınsanların sesıru dunyaya duyıırmada yabana atümayacak bıı ıol oynadı. Yenı Balkan Savaşı olarak adlandırüabüecok ve daha şımdıden Bosrıa krızmden daha vahım sonuçlara yol açmış olan Kosova krizi de lnternet uzerınde sesıru duyurrnakta geç kalmadı, Ozeüıkle bundarı oncekı benzerlerınden (or. Korfez Krızi) farklr olarak Sırpların hıçbır Batılı yayın oıganrna savaşın basından berı Yugoslav topraklarından yayın yapmasına izm vermemesı lnternet gıbı kanallarm daha yoğun kuüanümasına yol açtı. Her ne kadar televizyon kuruluşları savaştan canü yayın yapamasalar da, savaşı ekranlara getirmekten gerı kalmadüdarı gıbı, en son gelişmelerrn lnternet üzerinden de tum dunyaya yayümasını olanaklr kılıyorlar. CNN, BBC, MSNBC gıbı devlerın web sıtelerı Kosova Krızi üe ılgüı malzeme üe dolu. İNTERNET VE TÜRK DİŞHEKİMLERİ Internot'te discussıon group (lartışma grubu) veya maılinglıst'in amacı üyeler arasmda hızh ve kolay haberlcşmeyi sağlamak ve üye olan herkesm kaülabılcreği bir tarüşma ortamı oluşturmaktır. Bu ışlevmı de bağlı olduğu server'm teknik olanaklannı kullanarak se^ver'a gonderüen bır mcsajı üye olan tüm adreslere gondererekyapar. Bu tartışma/haberleşme gruplan genelhkle Ingılızce çalışmattadır. Yurtdışı veya yurtıçmdekı değışık üniversitelerde çalışan büim ve meslek ınsanlanmızm Turkçe tartışma/haberleşme olanağı bulabümesi amacıyla internet ortamında Türkçe çalışan discussıon group (taruşma grubu) veya maüınghstler oluşturulması gündeme gelmiştir. Bu gehşmeler çerçevesmde aruşma grubu)veya mailinglist'ler oluşturmuştur. TPLJST (Türk Periodontolojı Derneği Lıstı) hsa adını taşıyan hstemız halen HYPERLJNK mailto:[email protected] [email protected] ve IMMUNOLOJİ (Türk Immunolojı Demeğı Lıstı) HYPERL1NK maılto:[email protected] ; [email protected] adreslermden hızmet vermektedır. Uyelerm HYPERL1NK mailto:[email protected] behrülen adreslere göndereceğı mesajlaı tum list üyclcrme otomatık olarak ulaştmlmaktadır. Bu adreste bir degışıklık olduğu takdırde bu işlem otomatık olarak tarafımızdan yapılarak üyelere duyurulacaktır. Bu gruba katümak içm mtemete bağlı bır bılgısayannmn ve telefon hatünızm olması gereklıdır Bu teknik donanınv bulunan ve lıste katümak ısteyenlerın mesaj yollamalan yeterlidır. Uychk ışlemınin yapılmasmı ızleyerek kendılerıne ulaşacak emaıl mesajmda lıstın çahşma kural ve yontemleri bulunmakiadır SANAL SAVAŞ Savaş elbette sanal ortamda da bır şeküde kendisini gösteriyor. Sırplar ülkenin tum lnternet erişimini mümkün oldugunca ellerınde tutuyor ve içeriden dışanya bügı çıkışını engeüemeye çalışıyorlar Örneğin geçen ay Belgrad'dan yayın yapan ve yayını lnternet üzerinden de canlı olarak dınlenen B92 radyo istasyonu polıs tarafmdan basıldı ve yetkılılerı göz altına alındı. Radyonun kapatüma sebebı ıse komık: Yayırı alanı, izın aldüdarı alandan daha genışmış ! Radyonun web sitesı Yugoslavya dışında host edüdıgınden, Sırpların web sıtesmı kaparmaları mümkün olmadı. Ote yandan Sırplarm ve Sırp fanatigi bazı Rusların NATO'ya ait kımi bügisayar merkezlerme de çeşıtlı sıber saldrlüaıda bulundukları da NATO kaynakları tarafmdan dogrulandı. Bunlardan bır tanesı mart ayı sonunda NATO'nun Bruksel'dekı rneıkezınde host edılen NATO ana sayfalaruıa yapüan saldırı idi. Bu saldırı nederuyle web sitesı bir süre kapatümak zorunda kaldı. Benzer bir olay da ABD Deniz Kuvvetleri'ne aıt bır web sıtesme karşı Sırp fanatigi bır Rus tarafmdan spam yolu üe gerçekleştırüdı. NET DESTEK Kosova Krızi başladıgından ben lnternet üzerinden bu bölgede yaşayan ve dış dunyaya bügı ulaştırmak ısteyen insanların yardımma koşanlar da var. Sırplar ozeüıkle gonderüen eposta veya diger sanal ışlenn kayıtlarrndan yola çıkarak, gerı iz surüp, üetişimi kurarüan avlamak üzere harekete geçtıginden dışanya bügı gondereıüenn ve lnternet uzerınde hareket etmek ısteyenlerın en buyük belası ız bırakmamak idi Bunu çok ıyı büen Electronic Frontier Foundation (Elektronik Oncü Vakfı) sozcusu Alex Fowler, kısa sure ıçınde ıkı arkadaşmın da yardımı üe Kosovo Privacy Project (Kosova Gizlüık Projesı) adında bır proje başlattı. Projeye en büyük destegı Anonymizer.com sitesı veıdı. Bu proje savaş bölgesınde yer alan ve net erışımi olanlara ıkı onemlı ımkan sunuyordu : BirincİBİ epostaların şıfrelenerek gonderümesı, ikincisi de gerıde ız bırakrnadan webde sörf yapma ımkaru (Anonynuzer.com sitesi abone olmayan kullanıcüarma webde ız bırakmadan sörf yapma ımkanrnı web sıtelennı yüklemeyı gecıkürerek saglar; abone olursanız bu gecıkmeye maruz kalmazsınız). Bir başka ılgınç olay da İngiltere de yaşandı. Geçtigımız günlerde zor durumdakı ınsanlar içm yardım kampanyaları duzeıüeyen sıvıl orgutlerden Oxfam, Brıtısh Telecom'dan alacağı 10.000 eposta adresme eletronik mesaj göndererek Kosova'da zoı dur umda bulunan ınsanlara bagışta bulunmalaı ını ısteyecegını açıkladı. Bu açıklama beklenmedıkbir kaynaktan eleştirı yagmuıuna tutuldu ve ama Oxfam bu yaklaşımdan vazgeçmedı. Oxfam'ı eleştırenler net üzermde hıçbır şeküde bu türden spam postalamanın yapünıarnasmı savunan antıspamcüardı. Oıüara gore ıyı bır amaç ıçın dahı olsa eposta adreslerını toplayıp, sonra da onlara eposta gondeımesı (spam) kesınlıkle kabul edılemezdı. Bu kadar katı olmak ne kadar dogru büınrnez. Insallah bu kışılerın başına da benzer bir şey gelmez de on • lar da kendı yarattüdan kurallann kölesi olmaktan kuıtulurlar. Bundan başka pek çok hayır kuruluşu da Kosova'ya bagış kanvpanyaları yurutuyor. Bunlann başmda Kızıl Haç orgütu gelıyoı. Bu kuruluşların sitelerıne gırdıgınızde, SSL guvenlıgindeki web sayfalarmdan kredi kartınızı loülanarak Kosova ıçın anında yardımda bulunabılırsınız. Bu sıtelerrn lıstesını yazırıın sonundaki lınkler bolumunde derledım. Ayrıca global arüamda insan haklarınrn korunması için mücadele eden Amnesty International da web sitesı uzermden satın alabüeceginız dijital posta karüan üe Kosova içm bagış topluyor. CÜÇSÜZÜN SAVUNMA ARACI lnternet sağladığı çeşıth sosyal, bıhmsel, kulturel olanaklann yanı sıra kıtle ıletışım aracı olarak da benzerı araçlan çoktan solladı. Insanlar düzemn sahıbı gorunen varhklı vc bürokrat kesımlenn yaptıklan haksızhklar kanşısında çaresız kaldıklannda Internet'ten fayda umuyorlar: Bu tutum Batı'da daha yaygın ama Turkiye'de dc kendini gösteriyor. Bırkaç gun önce bır lnternet kullanıcısı BahçchevlerNaci Kasım Sokak'ta, Hukukçular Sitesi'nın karşı kaldınmma araba park etmek ıstedığınde başma gelenleri Internet'te anlatarak haksızhğa karşı ortak tepfe çağnsmda bulundu. Çağnnm nedenı bugün bana yarın sana diye dc özetlenebılecek bır olay. Söz konusu kışı arabasını park ettığmde, oranın sıtenın park yerı olduğu söyleniyor. Bunun üzennc avukatlara ve trafık polislcrme danışan vatandaşımız sıtenin boyle bır yasal hakkı olmadığını öğ reniyor ve bir başka gıın yme oraya park ediyor ve belırttığıne görc tehdıtkâr bır dılle yme ıtıraz edilıyor. Bu şehlde park etmeler bır kaç dela olduktan sonra evmepolis gchyor ve hakkmda şıkayet olduğu, Hukukçular Sitesi'ni gözeüeycn bır şüpheli olduğu ıddıasında bulunulduğu söyleniyor. Karakola gıden vatandaşm durumu anlatmasmdan sonra oradakı polısler "Haklısm, ama bızım oncrı rniz olarak sen oraya park etme" dıyorlar. lnternet kullanıcısı "Hak h olduğunuzda bile yasalan uygulayacak kcsımden destek alamıyorsunuz" dıye ders çıkanyor ve protestosunu Internet'te yapıyor. Gönıluyor h Internet sorunlan çözümlcmese de gozler onune sermede onemlı bır işleve sahıp. YİNE ÜCRETSİZ Italya'dah örneğındensonra Fransa'da da ucrctsızlnternet crışımı başhyor. VVorld Onlme 1 Mayıs'tan ıübaren Fransa'da lnternet bağlanüsmı ücretsız sağlayacağını açıkladı. Ancak bu olanak ılk kaydolan 200.000 hşiye ve bır yıl içm sağlanıyor. Ingiltere'de de belh başlı servis sağlayıcılan bu olanağı ücretsız sağhyoı. lnternet kullanıcılan yalnızca telefon ücretını oduyorlar. Servis sağlayıcılan gelırlermı rcklamlardan ve lnternet üzeri ucaretten sağhyorlar. lnternet kullanımı yaygmlaşükça bu uygulamanın yayılacağı anlaşılıyor. Turkiye'de de lnternet kullanunınm buna bağlı olarak lnternet üzerıalışverışin ve reklamlann artması servis sağlayıcılarını ücretsız bağlantı sağlama noktasma getırecek ve belh bu konuda ılk adımı atanlar kazançh çıkacak; çunku onlar en yaygın kullanıcı ağı na, kıtlelere ulaşabılme gücüne sahıp olduklanm ilcri sürcbılır durumda olacak ve reklam pastasmdan buyükpayı alacaklar VVorld Onlme'm gırışunınm ardmdan başka ücretsız servis teklıflen de gelıştı. Gatevvay bügisayar alanlara Hazıran'dan ıübaren ucrctsız lnternet erişıını sağlayacağını açıkladı. Serveur grubu da llazıran'da ücretsız servıse başlayacağmı açıkladı. Hazırlayan: Nezihe Bahar YA BIZDEKİ DURUM ? Bize gelınce. Kızılay'ın web sıtesıne gırdım ve bekledıÇpm uzere bıı web sitesı üe degü de bır duvar gazetesı üe karşüaştım. Haııı okulun bır panosuna asılıp neredeyse tum bir sömestır boyunca aynı ıçenkle kalan gazeteler vardrr yn, Kızılay'ın sitesı de ayneıı oyle. Kosova'ya yardım üe ılgılı bulabüdıgım tck bılgı ana sayfadakı barıka hesap nunidiası bügısi idi. Yanı bır net vatandaşı olarak yapmam gereken şey o bügıyı alıp, uı tesı gun bankaya gıdıp havale yapmak. Ne kadaı kullanıcı dostu bir yaklaşım degü mı ? Turkiye'de faaliyet gösteren belli başlı ISS'lerin ve büyük gazetelerın de web sitelerine gıttım. Ancak gordum kı içlerınden bazüaıı fızıksel dunyada yardım kamparıyalaıını başlattıkları halde bunu sanal ortama taşımayı akü edememışler. Bu ynzı ıle ılgıh wvb sıtelerı: hup;//wmv.redcros3.nig/dondte/danate,nowht https //www2.hostdepot.corn/SSL/gıvpdırect.org/gıhttp://wwvyoxfam.org.uk/atwovk/emaiq/kosovo.htni https://secıue5.ıımpınc.com/carelınk/forrns/kosovo donate.html vefrmrisp?Actıoıı=l.J&CIDlüO1 hup://www.ıimnesly.üig/a.ılıb/ıntcarr;^k'oaovo/ır)d,ex.htrrü ııltp.//wwwrn3nbc.r;om/news/KOSOVO l'ront.asp http://www.riato.int http://wvw.kjzuay.org.tr Celecek haftn Internet (îecıktırıcıleıı! 635/14