Katalog

ArCe fuarı: Bilgiden teknolojiye... Fuarda, çevreye uyumlu ve tükenen kaynaklarm verimli kullanılmasını öngören ArCe projelerı dikkat çekti Nilüfer Şensöz Yannın dunyasında rekdbet etmek ısteyen kuruluşlann teknolojı uretmek ıçın araştırma gelıştırmeye (ArGe) yatınm yapmalan "olmazsa olmaz" koşul olarak Turkıye'de de karşımıza çıkıyor TUBITAKMarmara Araşturma Merkezı (MAM) tarafından geçen hafta duzenlenen ArGe'99 Bılım ve Teknolojı Fuan'nda 21 yuzyılın teknolojısını uıetmeye yonelen kuruluşlar bır araya geldı Teknolojı gelıştırmeyı hızlandırmak amacıyla bu yıl uçuncusu duzenlenen Bılım ve Teknolojı Fuan, unıversıte, sanayı kuruluşlan, araştırma merkezlerının buluşma noktası oldu Sanayı kuruluşlannın gundelık yaşamı daha çok kolaylaştıran, mahyetı daha duşuk ve çevreye uyumlu urunlerını sergüedıklerı fuarda, unıversıte ve araştırma merkezlerının de sınırh kaynaklarm venmlı kullanımına yonelık projelerı goze çarptı Bügıden teknolojı, teknolojıden de urun sunma çabası ıçındekı kurumlarımızın dikkat çeken bazı proje lerı ve yeru urunlen şoyle Enerjı talebının yuzde 60'ının ıthal olarak karşüan dıgı Turkıye'de yuzde 40'a yaklaşan oranda enerjı tasarrufunun gerçekleşebüecegı belırtüıyor TUBITAK MAM Enerjı Tasarrufu Grubu'nda araştırmacı Namık Ünlü yenı bır santral kurmadan, tamamıyla sanayıdekı kaçdklann engellenmesı ve enerjının verımlı kullanılmasıyla Turkıye'nın enerjı ıhtıyacının 10 yıl sure ıle karşüanacagını üerı suruyor Unlu, enstıtudekı Enerjı Tasarrufu Bınmı'nın enerjı kaynaklarının korunması, yanma sıstemlen ve sanayı tesıslennde enerjı tasarrufu ve emısyon kontrolu saglamak ıçın optımızasyon projelerı yuruttuklerını belır terek, "Bız şırketlere enerjı tasarruf etutlerı yapıyoruz En çok enerjı tuketen çımento sektorunde 98 yüında beş şırketın sıstemını tamamıyla gozden geçırdık Kaçaklan tespıt ettık" dıyor ve enerjı yonetmelıgıne gore 2000 Tep uzerınde enerji tuketen kuruluşların enerjı yonetım sısternının kurulmasının şart oldugunu düe getmyor (SESDIN) çalışmalarında ıse, sosyo ekonomık, stratejık yonetım sorunlannın "Dınamık Sıstem Kuramı" bakış açısıyla modellenmesı analızı ve ıyüeştınlmesı amaçlanıyor Yaman, SESTIN çalışmalannı "Yonetım ıçın çozum laboratuvan" olarak nıtelendırıyor SESDIN çalışmalarından bazılan şoyle *lstanbul ıçın uzun donemlı su planlaması ve tuketım yonetımı modeh Projerun amacı, Istanbul'un su sorunu ıçın dınamık bır benzetım modeh kurmak ve bu model uzerınde çeşıtlı çozum onerılerını tartış mak Model 10 yülık bır sure boyunca tum barajlardakı su sevıyelerını ve bellı başlı semtlenn su tuketımını gerçeğe yakm olarak çıkarabılıyor * GAP'm kapsamlı çevresel analızı ıçm dınamık sı tem benzetımı Bolgedekı monokultur tanm ve belır Cam ve mikroçip... Şısecam'ın pıyasaya suıdugu ve yenı surecegı yeteneklı camlarla enerjı tasarrufu yapma ımkanı bulunuyor Şışecam'da kunyager Banu Çopuroğlu, bır yıldır pıyasada bulunan Isıcam Konfor 70'e 46 urununde guneş enerjısının yuzde 46'sının ıçerı gırdıgını, gerı kalan bolumu gen yansıttıgını belırtıyor Camın ışık geçırgenlık oranının yuzde 70 oldugunu açıklayan Çopuroğlu, normal camlarla arasındakı malıyet farkının yuzde 70 oranında oldugunu soyluyor Çopuroğlu, otomobıller ıçın de on camlarda ısı kontrol ozellığı uygulama çalışmalarınm surdugunu dıle getırıyor AlcatelTeletaş bunyesındekı mikroçip tasanm bolumunde elektronık urunlere hayat veren mıkroçıpler(yonga) 15 Turk elektronık muhendısı tarafından gelıştınlırken tum Alcatel Grubu ıçerısınde kartlı telefon konusunda dunyadakı tek araştırma merkezı Istanbul'da bulunuyor Alcatel Teletaş yetküısı Vahit Kif, grup adına tum ulkelere satdan Alcatel kartlı telefonların bu merkezde tasarlandıgını ve gelıştırıldıgmı belırterek "Turkıye dışmda Çın başta olmak uzere Kolombıya'dan Füıstın e kadar bırçok ulkeye ıh raç edüıyor" dıye konuşuyor Susuz yıkama Arçelık'te ArGe Yonetıcısı Mustafa Tüzüngüç, Arçelık'te Urun Gelıştırme ve Merkezı Ar Ge olarak ıla bolumun bulundugunu kaydederek, "Merkezı ArGe de 510 sene sonra hazır olacak teknolojüer ıçın çalışıyoruz Burada bügıyı alıyor ve bügıden teknolojı çıkartıyoruz Urun gelıştırme de teknolojıde urunu çıkartıyor Merkezı Ar Ge'de on yü sonra çamaşır makınesı nasü olacak degü de 'On sene sonra nasü çamaşır yüayabüırım' Susuz yıkıyabüır mıyım7' araşürüıyor" dıyor Tuzunguç, şımdıden başlamakla bırlıkte gelecekte beyaz eşyalarda çevreye daha uyum lu daha dayanüdı hıç gurultu yapmayan daha ucuz, enerjı tasarrufu yapan urunlenn gebştırüecegını soyluyor PC tabanlı otomasyon ve olçum sıstemlen uzerınde faahyet gosteren E3TAM Proje Donanım Grubu'ndan Murat Akıncı tek bır PC üe bır fabrıkanın tum uretımının denetımını sagladüdarıru ıfade edıyor PC'ye monte edümış kamera aracüıgıyla gordugu şeyı degerlendırıp karar verebüen sıstemler uretebüdıklerıru soyluyor PC tabanlı endustrıyel otomasyonda fiyat avantajının bulundugunu ve PC teknolojısınde bır çok şeyın yenüenebüdığını açüdıyor ArGe çalışmalon sanaylnln enerji sarHyatmı azalmaya yöneldl. Kişiye özel mobilya üretimi Serı ımalat hızında ve malıyetınde kışıye ozel mobüya uretmeyı amaçlayan proje, Italyanlar, Ispanyollar ve Turkler tarafından yurutuluyor Turkıye ayagı, BU Endustrı Tasanmı Bolumu ogretım uyesı Prof Dr Aytül Erçil'ın başkanlıgmda suıduruluyor Prof Erçıl, projenrn tum yapay gorme kasımlannı yanı butun oto matık kontrol bolumlerını yaptıklanru belırtıyor "Italyan ortaklar mobdya ureten ozel tezgâhlar yapıyorlar Bız de sen uretıme yonelık yapay gorme sıstemlerını hayata geçırıyoruz Projeyi Italyadan bır mutfak ımalatçısı firma deneyecek Turkıye'de de Tepe mobüya bu çalışma ıle ügılenıyor" Prof Erçıl, Italyan ve Ispanyollarla yuruttuklerı dıger bır Avrupa Toplulugu projesınde de donuşumlu malzeme kullanaıak, esnek, çevreye duyarlı yenı paketleme sıstemı gelıştırdıklerını, 2000 yüından ıtıbaıen Avrupa ulkelermde çevreye donuşumlu olmayan mdddelerle pakptlpme yapümazsa ek vergılenn gelecegııu soyluyor "Bızler yapay gorme ve kontrol ış lemlennı gerçekleştırıyoruz Paketleyecegınız bır cısmın etrafına sanal bu kutu yapıyorsunuz Sonra ıçıne bır sıvı enjekte edıyoısunuz Bu aıvı dondugu an kalıp şeklını alıyor ve bu da sızın paketınız oluyor" dıyor li urun munavebelen, tuzlanma, aşın kımyasal kulla nımı ve erozyon gıbı farklı çevresel etkılen guçlendıncı rutelıkte oldugu ve cıddı tanmsal sorunlar ortaya çıkacagı çalışmada açıklanıyor Temiz üretim TUBITAK MAM Tekstıl, Terbıye ve Konfeksıyon Temız Teknolojüer Enstıtusu, Turkıye'ye ıhracatının buyuk bır bolumunu oluşturan tekstıl sektorunde temız uretımın uygulanması ve yaygınlaştırılmasını amaçlıyor Enstıtude araştırmacı olan Fatih Karakoç temız uretımle oncebkle atık oluşumunun onlen mesının hedeflendıgını belırterek uretım sureçlerınde hammadde ve enerjı tasarrufu, harcanan mıktan nın kontrolu ve zehırlı hammaddelerın kullanümamasının saglandıgını soyluyor Gıda Bılımı ve Teknolojısı Araştırma Enstıtusu'nde de gıdalann ışlenmesı ve muhafazası konularında yenı teknolojüer gelıştıı ılıyor Enstıtunun gelıştırdıgı urunlerden bazılan şoyle Zeytınyaglılar kofte gıbı bırçok gıdayı ıkı yıl muhafaza edüebılecek dayanıklı paketler naylon poşet gorunumunde yedı haftada kendılıgınden yok olan bıyobozunur plastık ambalaj daha fazla mıneral ıçeren vıtamınlı ekmek Aynca Malzeme ve Kımya Teknolojılerı Araştırma Enstıtusu tarafından uretılen urunler arasında, renk degışüren duvar kâgıdı (fotokrom ozellıklı kaplama ıçeren duvar kâgıdı) çızılmeye dayanıklı şeffaf kaplamalar, su geçırmeyen ve kolay temızlenebüen kot bezı yer abyor ARGE'YE KIM NE KADAR HARCIYOR? * Devlet Istatıstık Enstıtusu'nun (DIE) 1996 verüenne gore, Turkrye"de Gayrı Safı Yurtıçı Hasüa'dan (GSYH) ArGe harcamalarına aynlan pay bınde 4 5 ıken, Japonya ve ABD'de yuzde 2 53, Fransa ve Almanya'da yuzde 22 5 Italya, Avustuıya, Kanada'da yuzde 1 1 5, Yunanıstan Ispanya Portekız'de bınde 69 oranında * Ar Ge harcamalarının GSYH ıçındekı payı 1990 yüında yuzde 0 32 ıken bu oran 1991 yüında yuzde 0 53 üe en yuksek duzeyıne ulaştı ancak 1991 yüında ıtıbaren ArGe harcanidlarında yıne onemlı duşuşler yaşandı 1995 yümdan ıtıbaren artış egüımıne gıren ArGe harcamalan, 1996 yüında yuzde 0 45'e çıktı * ArGe harcamalarının yuzde 62 2'sının unıversıteler, yuzde 25'ı sanayı kesımı, yuzde 11 9'u kamu kesımı tarafından gerçekleştırüdı ArGe harcamalan 1996yıhnda66 709mılyarTL oldu Çözüm laboratuvarları Bogazıçı Unıversıtesı Endustrı Muhendıslıc/ı Bolumu ogrotım uyesı Prof Dr Yaman Barlas başkanlıgın da yuıutulen Sosyo Ekonomık Sıstemleı Dınamıgı 630/8