Katalog

ooof off line Tafıol Turkoğlu ÇIbnolT@yahoo com) ARAMA MOTORUNDAN PORTOLA 13 Mart 1999 tarıhlı yazımda arama motorlarının Internet dunyasındakı onemını vmgulamıştım Arama motorla n son donemde oyle hızlı brr degışıme gırdı kı aruk bunlan arama motoru olarak adlandırmak yetersız kalıyor Bıze tarııttıkları yenı kavramın adı Portal. Portal kısaca Internet'e ılk gırdıgınızde gıttıgınız ve sorf yapmaya başladıgınız web sıtesı olarak tanımlanabılır Çogunlukla eger bellı bır web sıtesıne gıtmek uzere Internet'e gırmedıysenız dunyadakı otekı müyonlarca sorfçu gıbı sız de bır "arama motoru"na gıdıp orada yapacagınız araştırmalar sonucunda ügınızı çeken bır web sıtesıne gıdersınız Hatta sorf yaparken arada bır yerde kaybolursanız yenıden gerıye, bu tıp bır arama motoru ortamına (or wwvy yahoo com) donersınız Sorfe oradan tekrar başlarsınız Işte portal kavramı tam da arama motorlannın dogal gorevlerı üe kullanıcılann bu egıkmlerının tespıtmden ortaya çüctı Bugun bırıncı kuşak portallar denüen Yahoo, Ebccite, Lycoı gıbı web sıtelerrne gıdersenız (kı bunlann uçu de orrjmalde arama motorudur) bu sıtelerde arama motoru ırnkanlannın otesınde hızmetlerle karşüaşırsınız MESAJINIZ VAR! Melissa Virüsüne dikkat Pazartesi sabahı Melissa bir surpriz yaparak sizi ziyaret ed bilir. "Melissa macro" aynı zamanda W97MMelissa olan da bilinir bir virüs ve Microsoft Outlook emaıl programı kullanan herkese ulaşabiliyor. Microsoft, Intel ve duzinele ce başka şirkete yayıldı ve şimdi onlıne dunyasında ilerlem ye devam ediyor. Virüs her aktifleşmesinde "onemli mesaj" (important mess* ge) başlığıy 50'ye yak mesaj gönd riyor Ve go, deren gent de tanıdığın bir kişi şekli, de görünı yor, çunku \ rus otomat olarak adn kitabınızdc herhangi bu ni seçer. Mesajı alan herkes potansiyel olarak virusu düzin lerce başka adreslere yayabileceği için Melissa çok hızlı y> yılıyor. Melissa'nın sizin e postanızda dolaşıp dolaşmadığını anlt mak için gelen mesajlara dikkat etmenizde fayda var. Gelt mesajlardan birinin başlığı "important message irom..." \ ardından tanıdığınız bir isimse, bu mesajı sakın açmayı Eğer açtıysanız içinde "Here's the important document yc asked for. Don't show anyone else" yazacaktır ve "list.do isimli bir dosya eklenmış olacaktır. Eğer bu dosyayı açarsı nız pornografik web sitelerinin bir listesiyle karşılaşacaksın ve aynı zamanda açacağınız bir sonraki dosyaya bulaşaa virusu de almış olursunuz. PC'nizdeki herhangi bir dosya potansiyel olarak virusu fo; yor olabilir ve eğer bu dosyayı şans eseri birine gonderea olursanız dosya açıldığı anda gonderdiğiniz kişinin Micn soft Outlook adres listesındekı herkese mesaj gonderilebiliı Bu virusu tehlikeli yapan şey çok hızlı yayılabilmesi. Mail se ver'larmı meşgul ederek iflas etmelerine sebep oluyc Symantec ve diğer pek çok şirket antivirus programını gelı tırmek için uğraşıyor. Sevil Duvarcı http://www.cnn.com PORTAL ÇEŞITLERI Zorunlu olmasa da bır portalda anahtar kelıme veya kategorıye gore gruplandırümış web sitelerini arama ımkanınız vardır Bunun yanısıra turune gore çeşıtlı ek hızmetlerı de bır portalda bulabüırsınız Verdıklerı hızmete gore portallar üa gruba ayrüabüır Genel amaçlı portallar (ya da yatay portallar) ve ozel amaçlı portallar (ya da dikey portallar) Yahoo, Lycos gıbı portallar genel amaçlı portallardır Bu rur portallarda her turlu bügı ortamlanna erışmek mumkundur Ziff Davis Yayıncüık gıbı portallar ıse ozel amaçlıdır Bu rur portallarda sadece bellı bır konu on plandadır ve bununla ügüı bügı ortamlanna erışüır (ornegın ZıffDavıs büışım alanmda bır portaldır) Bellı bır kuralı olmasa da bır portala gıttıgınızde arama ımkanının yanısıra başka hızmetler de bulursunuz. Gıderek yaygınlaşan bu hızmetlerden ılk akla gelerüer şunlardır Eposta ımkanları (bır eposta adresıne sahıp olmak ve eposta alıp/gonderebümek), takvun ımkanı (boylece onemlı olayları takıp edebüırsınız), portakn turune gore çeşıtlı veya bellı konularda ozel ıçerık sunan web sayfalan, üan tahtası ve karşılıklı konuşma hızmetlerı (boylece bellı bır konuyla ılgüenen kımselerle tanışma, onlara sorular sorma/cevap alma ımkanı) vb Portallarda onemlı olan konu hızmet turunun çeşıtlılıgı degüdır Çunku bır portalda sunulan bır hızmet kısa bır sure ıçınde dıger portallarda da sunulabüır Ancak asü krıtık olan, sunulan hızmet kalıtesı, çekıcüıgı açüanndan daha çok kullanıcı çekmek, yanı daha populer olmaktır Ornegın Yahoo'da da bedava eposta hızmetı vardır, Netscape'te de Ama sız hangısını seçeceksrnız9 Belkı de bu daha hızlı, daha kalıtelı, ozel bügüerınıze daha ozen gosteren portal olacaktrr Ote yandan hızmet çpşıtlıhgının bazı dezavantajlan da yok degüdır Bugun sunulan bır hızmet ertesı gun fazla ragbet gormedıgınden hemen ortadan kalkabılıyor, bu da kullanıcı arayuzunde degışıklıklere sebep oldugundan kullanıcüarı şaşırtabüıyor YENI EĞİLİMLER Zaman ıçınde portalların sundukları hızmetlerı ozelleş tırme yoluna gıttıklerı goze çarpıyoı Boylece artık bır portala gırdıgınızde sıze sunulan hızmetlerı parça parça alrıid zorluCıu dd ortadan kalkıyor Bu yenı buluşun adı Klşisel Sayfa dır Neden bır portala gırmek yerıne dogrudan kendınıze aıt bır sayfaya gırmeyesınız'' Bu oyle bır sayfa olsun kı, sureklı yaptıgınız web aktıvıtelerı sayfada hazır ve guncel olarak karşmıza gelsın Eger CNN veya Cumhuriyet Gazetesi'nın yayınladıgı son haberlerı gormek, İMKB endeks bügüerını ıncelemek eposta kutunuza bakmak, Internet uzerınde anahtar kelımelerle arama yapmak, ozel ajandanız uzerıne onemlı konular hakkında not duşmek ve bunları kontrol etmek ıstıyorsanız, ışte tum bunlar sızın aslında kışısel sayfanızı oluşturmaktadır (Yahoo'da buna My Yahoo Page (Benım Yahoo Sayfam) denıyor) WİND0WS'DAN GERİYEKALAN Yaklaşık 150 kişilık bir programcı grupu, en yaygın Softvvc re programı Windows'u, liderlikten ındirmek için sessiz sedc sız çalışmalannı surdürmekte. Amaçları, tum dunyada, PCIerden, Mikrosoft sistemi Windows'u çıkarmak. Grup, bı nun yerıne Wine adında, yeni bir softvvare geliştirmiş. Wint sadece Windows'la çalışan programlar yaratıyor ve şimdiy dek bilinen sistem devam etmekte. Sozde Windows'tan gt riye hiçbir şey kalmamış: Wine, tum dunyada zaten meral lılar tarafından, daha önce geliştirilmiş Linux (marka logc su: penguen) programı ile donatılmış. Buna benzer girişimlere daha önceleri de rastlanmışt "Emulasyon" (benzerini yapmak) olarak adlandırılan bu i; lemler, aslında çok fazla zaman almakta. Taklitlerini yaraı mak, gerçekten de orijinallerinı yaratmaktan daha uzu surmekte. Wine yaratıcıları, tekniklerinin hızla ilerlediklerini savunuyoı lar. Isviçrelı Alexander julliard (28) yonetimindekı proje, doı senedır devam etmekte ve sonuca ulaşması için henuz zc man var. Ancak bazı programlar şimdiden çalışmaya başlo mış. Microsoft'un ilk rakiplerinden biri olan Corel firmasın dan (Canada) bır programcı, bundan böyle Wine uzerind çalışacak. Firma boylece projeyı desteklemiş oluyor. j PORTALLARIN AMACI NE ? Portal kavramı da, gelışmekte olan dıger tum yenı kavramlar gıbı Internet uzerınden kazanç elde etmeyı hedefler Bunun ıçm belkı bıraz da zor ve uzun olan bır yol seçümıştır ama dogru olan yapüıyor Şoyle kı Internet kullanıcı profilı temelde kendısıne sunulan hızmetlerı ucretsız ısteyen, once bılgı okyanusunda bogulmak sonra da bogulmaktan kurtarümak ısteyen, cebınde parası olan ve zaman zaman alışverış ıçın kolunu dahı kıpırdatma arzusunda olmayan bır kıtledır Herşeyın otesınde de ınsan olarak sosyal bır yaratıktır Işte portallar kışının sosyal olma, ucretsız hızmet alma arzulannı karşılayarak kendısıne baglı sureklı bır kıtle ya ratmak ıster Bu sayede de reklam ve elektronık tıcaretle gehr elde etmeyı amaçlar Bunlar sanal dunyadakı oyunun kuralıdır ve dogrusu tam da Internet kulianıcısımn zafendır. Kımse sızı bır şey almaya zorlamaz, kımse kulldndıgmız hızmetler ıçın sızden para talep etmez Buna karşüık canınız çekerse sıze ügınç gelen bır banner reklamın ardından gıdersınız ya da gereksınım duydugunuz bır malı veya hızmetı Internet uzerınden talep edersınız Internette gelışme egüımınde olan, büdıklerme her geçen gun yenı bügüer katan sadece sorfçuler degüdır Sorfçulere çeşıtlı açılardan (erışım, ıçerık, etıcaret, e posta, portdl vb) hızmet sunanlar da bügüerını her geçen gun artırmaktddır Internet üe ügüı her alanda oldugu gıbı burada da tek bır dogru yoktur Cesareü olan gırıştıgı maceralar sonucunda elde ettıklerı oyunun kuralı olarak tum dunyaya kabul ettırmektedır Yanı herkes (ozel ya da tuzel kışüer) gerçekten tam anldmıyld eşıttır Internette Bu yazı ıle ılgılı web sıtelen http //vyww ytthocj.com , http //wwwlyco;i com , http //wwwexcıto com , http //wyyvy zdnet com , http //www7dnet com \:, http //www netşçaye cum 630/14