Katalog

ut önemli, hem de Ister fare olun ister fil; vücut kütleniz j/z/ı her şeyi belirtiyor. fızyolojık anatornık ddvranışsal ve ekolojık açıdan çok onemlı dır In hayvanlar kuçuk hayvanların bırebır buyutulmuş şeklı degüdır, vucut kutlesı artükça kemıkler oransal olarak kısahr ve kalınlaşır, metabolızma ya /aşlar, kalp atışları azalır, omur uzar, olgunluga daha geç ulaşı lır, yavru sayısı duşer, nufus yo~ gunlugu azalır, yaşam alarunm metrakaresı buyur Fıllenn farenın 200 000 kat buyumuş halı olmadıgını ogrenmek kımseye ters gelmez Ancak canlı turlennde vucut kutlesı üe yaşam şeklı arasında mu kemmel bır matematıksel üışkı oldugunu ogrenmek pek çok kışıye şaşırtıcı gelebılır Yülardır bıyologlar bu konu uzeı ınde kafa patlatıyor Içınde bulundu gumuz gunlerde üa çevre uzmanı ve yuksek, enerjı fizıkçısmden oluşan uç kışüık bır araştırrna grubu bu ılgınç bıyo lojık olguya açıklama getırdıklerıne ınanıyor Bunlara gore yanıt, bıtkı ve hayvanlardakı besın dagüımının fızığı ve geometrısınde yatıyor Ayrıca bu bulgu lar doganın bır mucızesıne daha ışık tutuyor Evrımın uzayın dorduncu boyutuna kadar uzandıgını ılerı suren bu uç araştırraacı, rurlerın bu dorduncu boyuttan yararlanarak dunyd nımetlerınden daha fazla pay aldıklannı soyluyor Evrım, çok uzun suredrr bıyologların deyımıyle çeyrekkuvvet olçegı" yasasından yararlaruyor Bu şu anlama gelıyor pek çok bıyolojık degışken, çeyrek veya uç çeyrek oranında buyutulmuş vucut kutlesıne baglı olarak azalma veya çogalma egüı rru gosterır Ornegın uzun omur, bır çeyrek kuvvenne yukseltümış. vucut kutlesıne dogru orantüı olarak artar Çeyrekkuvvet olçegı bıyolojınm en temel kurallarından bırıdır, ancak yaygın oldugu oranda da şaşırtıcıdır New Mexıco'da Los Alamos Ulusal Laboratuvdnn ndan üzıkçı Geoffrey West soz konusu uç bılım adamından bırı West şoyle konuşuyor "Boyle bır durumla karşılaştıgı ruz zaman bunun sıze bır şeyler anlatmaya çalıştığını fark edeceksınız" dıyor Burada onemlı olan 'Bu bır şeylerın neyı anlatmaya çalıştıgı9" Albuquerque New Mexıco Unıversı tesı'nden Brlan Enquist ve Jim Brown soz konusu uçlunun dıger ıkısı Uçu de so runun yanıtınm unlu çeyrekkuvvet olçegı yasasında aranması gerektıgını soyluyor Oncelıkle canlının vucut oranı üe metabolık hızı arasındab ılışkıye bır goz atmak gerektıgıne dıkkat çekıyorlar Turlenn vucut kutlesı buyudukçe metobolızma hızının azal ması kuralından yola çıkdrsak, turlenn buyudukçe enerjıyı daha verımlı bır şekılde kullandıgı anlaşılıyor West'ın son yıllarda çalışmalanna ka tıldıgı Los Alamos Labordtuvarı'ndan bıyo kımyacı William Wooddmff, çeyrek kuv vet yasasmın tek hucrelı yaraüklarda bıle geçerlı oldugunu belirtiyor Yalnızca basıt geometrık bılgılerden yararlanarak, kuçuk hayvanlardakı metd lık hızın, buyuk hdyvanlardakı hıza erışı yecegı sonucunu çıkartmak mumkun garazmanın boyutkn buyudukçe, geor nsındekı üa ozellık degışıklıge ugrar zey alanı ıkı boyut uzennden buyurl hacmı uç boyut uzennden değişır Oı nızma metdbolızmanın urettıgı fazla ısı kurtulmak ıçın yuzey alanlanndan yara nır Dolayısıyla metabolızmanın hızı kuı; buyuk farkı gozermeksızın tum hdyvarı da aynı kaldıgı takdırde, organızmada levsel bozukluklar ortaya çıkar Ornegın kedı buyuklugundekı bu renın metabolık hızı kutlesıne orantüı ok degışırse, normal buyukluktekı bır fdre< yuz mısh daha fazla ısı uretmesı gere Ancak farenın yuzey alanı fazla ısıdan \ tulmak ıçın ancak 22 mıslı buyur Sonı ortaya sımsıcak bır fare çıkar Daha bu turlerde aşın ısınma sorunundan kurtulr ıçın metabolık hızın daha duşuk olmdsı rekır Basıt geometrüc kuralların geçerlı dugu durumlarda, vucut kutlesı üe meta lızma hızı arasındakı üışkı üade uç çar nında olmalıdır 1930'lu yülarda bu üış T arla faresı gunlerden bır gun kırlarda koşup oynarken, derınlıgı bın metreyı bulan bır maden kuyusuna duşer Kuyunun dıbı yumuşak toprakla kaplı oldugu ıçın olmez. yalnızca duşmerun şo kundan bıraz sersemler kendıne gelır gel mez de bır delık bularak gozden kaybolur Aynı yukseklıkten duşen sıçan olur, ınsan paramparça olur, at buyuk bır gurultuyle ortalıgı toza dumana katarak yere çarpar ve duştugu yerde kalır Bundan çıkartüacak mesaj çok basıttır Bıyolojıde onemh olan boyuttur, her şeyı boyut belırler Yerçekımının gucu boyutlar buyudukçe artmaz Hayvanlar alemınde boyut, 630/12