Katalog

Güneş sistemi nasıl oluştu? Guneş Sıstemı nırı ılk oluşum evresmde kuçuk parçdcıkldr zaman ıçmde kılometrelerce bu yuklukte objelere donuşlu Bu objelerden de ge zegenler oluştu Almanyada Jena Unıversıtesı nde bılım adamları laboratuvar koşullannda bu ola yın başlangıçtan ıtıbaren nasıl gerçekleştıgı anla mak ıçm deneysel çalışmalar yapıyor ve Guneş Sıstemı nın oluşumunu sımule edıyorlar O za manlar Guneş gaz ve toz parçacıklanndan oluşan bır dıskle çevrılıydı Bu toz ve gazlar fızıkte Braun hareketı yasası ve ortaya çıkan turbulanslar nede nıyle bırbırıyle çarpışıyorlardı Koşullara gore ya bırbırını çeken ya da ıten guçler ustun gelıyordu Buna gore parçacıklar ya bırbırıne yapışıyor ya da bırbırınden uzaklaşıyordu O zamanla koşullar unıversıtecip ga/ ılp doldurulmuş lOcmçapında sımulasyonla araştırılıyor Araştırrnacüaı genelhk le süısyumokbitten oluşan yuvarlakları (fotografta çapları 1 9 mıkrometre buyuklugunde) gazın ıçı ne ıtıyor ve yorungeye oturtuyor Daha sonra da tarama elektron mıkroskopuyla gaz ve toz parçacıkldrınddn oluşan yapının bırbırınden dyrılrridsı ıçın hangı kuvvetlerın gereklı oldugunu ogren meye çalışıyorlar Deneyler gezegenler oncesı bulutsu ıçırıde buyuk objclerın ne kadar hızlı oluştugu konusunda bügıler verıyor Çalgıcının dansı Çalgın takımyıldızında gorulen bır çember bıçımındekı yüdızlararası bulutsunun (yukarıdakı resım) optık spektral alanında sık sık basıt ve berıak bır yapı (aşagıdakı resım) goruluyor Bu tur yapılar daha çok, artık olmekte olan kızıl dev bır yıldızdan uzaya savrulan buyuk bır ga/ kıtlesınden oluşuyor Boyle bır salha hayatırun sonuna dogru beyaz bır cuce olmadan once guneşe benzeyen her yüdızda gerçekleşıyor Yıldızın olumden oncekı son aşaması olan kızıl devlık noktasınd geldıgı çok guçlu yıldız ruzgârlarının oluşumuyla bellı olur Bu ruzgârlarla yüdız dış çeperınden uzaya buyuk kutleler halınde gaz firlatır İdeal koşullarda bu gaz bır sure sonra bır daıre bıçımınde gorulebüıyor Yukarıdakı kızüotesı kameralar la çekümış olan fotografta bu surecın bıraz farklı oldugu goruluyor Yıldız ruzgârı daıma aynı şıddetle olmaz Bazen ruzgâr çok şıddeth olur ve gaz başka bır yıldızın çekımıne gırer Bu fotograf, Calar Alto/ Ispanya da 3 5 metre çapında teleskopla çekıldı Ayıbalığının kafası Araştırmalar denızayılarının dokunma duyularının en soguk koşullardd bıle çok ıyı çalıştıgını ve daıma sıcak kdldıgını gosterıyor Isı kamerasıyla çeküen bu fotograftd bır denızayısmm başı gorulmekte Totografta başın farklı kısımlarındakı buzul koşullarda kan dolaşırru saptanıyor En açık renktekı bolgeler sıtır ciprere sıcaklıktd koyu renktekı bol geler ıse 18 20 derece sıcaklıkta Buradan açıkça anlaşılıyor kı deni7ayi(5i sıraklıklarını ıkı onemb duyu organında toplamış tjorrne ve dokunma duyusu Dokunma duyusu ağzının ıkı ydnındakı bıyıklannın oldugu yer Bu araştırma Almanyada Bonn Unıver&ıtosı ıle Fınlandıyadakı Joensuu Unıversıtesı bıy uloglaııncd gorçekleştırıldı Balık dokunrna duyusunu sureklı duyarlı tutabılmek ıçın vucudunun dıger bolgelerındekı ısıdan ozverıde bulunuyor Araştırmada denızayısının hangı bol gelprınm daha duyarlı oldugunu ortaya koyuyor 626/2