Katalog

şF ^^ bellek arama ve uyum saglama gıbı belırlı yonlerını tek tek ele alması ve bızlere ya pay sıstemler aracüıgryla. her bırı uzermde deney yapma olanagı tanıması gerekır Duşuncenm ışlevsel parametrelennı sıstemlı bır bıçımde degıştırrnek suretıyle farklı an laksal sureçler arasında bır etkıleşım kurmarun ve akıllı davranışı uretmenın yollannı buluruz Bir zekâ bilimi ^ • Yapay zekâ araştırması bılgısayar bı lımının buyuk bır bolumunde oldugu gıbı temelde deneyseldır Bır programın ışletümesı genelde (kısmen metal ve süıkon kıs men sımgelerden oluşan) buyuk ve karmaşık bır aygıt uzermde yapısıyla ışlevı ara smda bır baglantı saglayan yasalann sap tanması amacıyla bır deney yapılması an lamınagelır Bu yapay zekâ sıstemlerı tıpkı yapay kanatlar gıbı soz konusu baglantının belırlı yonlerını otekılerden ayıracak bıçım de tasarlanabılırler Istatıstıksel çozumle melere dayanan ruhbüım araştırmalarmm tersıne yapay zekâ ıle ılgılı çahşmalar dogrudan ıncelemeye açıktırlar Bılgısayarlar aracıügıyla nıtelıksel yapı yasaları olarak büınen bılgılere dogrudan ulaşabılır ve bunlar uzermde deneyler yapabılırız Bu açıdan ele almdıgmda yapay zeka büışsel urunlerın msan elıyle oluşturulmasını amaçlayan bır muhendıslık dalıdır Yapay zekâ ıle yapay uçuş drdsında bır benzerlık oldugunu savunan goruşumuze karşı gelıştırılen çok yaygın brr tepkı bu alanda da bır Kıtty Hawk olup olmayaca gı ve bunun ne zaman gerçekleşecegı uze rmde odaklanıyor Bu soruya yanıtımız ıse Kıtty Hawk un zaten gerçekleştıgı Bılgısa yarlar yıllanlır akıllı ışlemlerı duzerüı olarak yerme getırıyor Yapay zekâ elımızı attıgı mız her yerde varlıgını bellı edıyor Yapay zekâ sıstemlerı satranç, dama, tavla, briç gıbı oyunlan dunya şampıyonlarma meydan okuyacak duzeyde oynuyor besteler yapıyor matematıksel kuramlarm ge hştınlmesme katkıda bulunuyoı etkm ya nardaglan araştınyor hısse senedı fıyatları m değerlencürıyor kredı başvuruları ıle ıl gılı kararlar verıyor teknık bılgıler ıçeren belgelerı ıstenen dıle çevırıyor ve daha ru ce nıce ışler başarıyor Gelgelelım çok kışı tum bunları gormezden gelıyor Bunlann tumu de gerçekten abllı ışlemler kapsamma gırmelı mı 9 Yapay zekâ sıstemlerının gerçekleştırdıgı ışlemler uçagm hız ve yukseklıgı gıbı tarüşmaya açık bır konu degıl Bu ıslemlerm akıllı olup olmadıkları nesnel bır olçutten çok toplumun tavrıyla olçulup degerlendırılıyor Bellı bu yetenek mekanıkleştıgınde eskı degermı ve onemını yıtırıp sıradanlaşı yor Gelgelelım kı gerçekler toplumun keyfı bır bıçımde yakıştırdıgı etıketlerden çok daha buyuk bır onem taşıyor Yapay zeka araştırmaları msan duşu nuşune salt bır açıklama getırmek yerme zekâya ya da daha genış baglamda belır tecek olursak anlaksal yetenege bılışımsel bır boyut kazandınlması amacını guduyor Boylesı bır goruş başarıya ulaşırsa msan duşunuşunun eşsız ve tek oldugu goruşunu reddederek bızlere onu daha da gelıştırme olanagmı tanıyacaktır Rita Urgan Kaynak Scıentıfıc Amerıcdn Skolastik eleştirmenler Yapay zeka üe yapay uçuş aldıgı eleştırıler açısından da bır benzerlık taşır Amerıka nm onde gelen uzaybılımcüerınden Simon Newcoznb 1900 lu ydların başlannda havadan daha agır şeylerm uçabılecegı goruşune şıddetle karşı çüayordu New comb un ortalıgı velveleye vermesı ınsana şımdı gulunç gelse bıle tdkmdıgı tavır o donemm aydm kesımınm goruşlerını yansıtmaktaydı Matematıksel verılerden yola çıkan Nevvcomb kuşlar bu yudukçe kanatlarm bedene oranmm dort kat agırlıklan nm ıse altı kat arttıgına dıkkat çekıyor ve buna baglı olarak msanm uçamayacagı sonucuna varıyordu' Wright kardeşlerın Kıtty Hawk başarısmdan sonra bı le aynı goruşu surduren bı lım adamı kanadı salt yassı duzlemsel bır yuzey olarak algılıyor ve Sanıyede yuz lerce metreük bıı hızla hava yı yanp geçen bır uçagın kurum kurum kurumlanan sahıbını duşunebılıyor mu sunuz1 Onu havada tutan tek şey hız olduguna gore bu uçdk nasıl durur? dıyerek ateş puskuruyordu New c ornb un guç ve tutku dolu oldukça mandırıcı dedıgım dedık savunması gunumuz de yapay zekaya karşı one surulen ateşlı eleştırüerı oy lesme andırıyor kı buyonde one surulen en saçrna goru şe her yıl bır Simon Newcomb odulu verılıyor ızlenımlere yol açtı Çagdaş yapay zekâ araştırmalarının uyuk bır çogunlugu Turıng deneyının he efmı açıkça reddederek zekânın salt büı msel duzenegıyle ügılenıyor Yapay zekâ raştırmalan zekânın büışımsel açıdan kav mmdsına çalışıyor ve ınsana ozgu ahlaksal ateneklen golgede bırakacak nıtelıkte ya ırlı makınelerın oluşturulması amacını gu uyor ? msanlıktan yoksun olmalanndan kaynak lanmaktadır Insanı tıpatıp andıran bır prog ram olsa olsa guvercını andıran bır uçak denlı yararlı olurdu Bilimi beklemek Uçuş benzetmesı bdşka bır konuya da ışık tutuyor Teknolojik gelişmeler genellıkle bilimsel bulgulardan önce gelır Dk uçagın tasanmmı gerçekleştıren ler kuşlann anatomısını ınceleyerek havadevınımbılımının ılkelerını ogrenemezlerdı Deneysel havadevınımbılım ancak yuzyılırrazın ılk evresınde yapay kanatların hava deneme tunellerını de denenmesıyle bırlıkte gerçekleştı Otekı büım dallannda da oldugu gıbı saglam ve guvemlır kuramsal bır bılgı ancak sıstemın bagımsız parçalan uzermde deneyler yapılmaya başlandıgında elde edılebıldı • Aynı mantık ınsan zekâsıyla ılgdı araş tırmalar ıçın de geçerlıdır Nasıl kı kuş ka natlannı ıncelemek bızlere havadevmımbı lımm ükelerı konusunda bır şoy kazandıra mazsd ınsan duşuncesının karmaşık yonle rının ıncelenmesı de bızlerı zekı duşunce nm bılışımspl ılkelerıne ulaştıramaz Wright kardeşler bıle uçaklarınm nasıl uçtuguna tam bır dnlam verememışlerdı Kardeşlerın başarısı buyuk olçude uçuşun kdldırmd denetırn ve guç açısından ele alınmasından kaynaklanıyordu Benzer bı çımde zekâ ılo ılgılı bır bılımın dusunrenın )ykünmeye karşı kavrama Yapay zeka alanında ugraş veren bı m adamları yapay uçuşun tanhçesınden nemlı ıpuçları yakalayabılırler Uçaklar ncak ınsanların kuşa oykunmekten vaz eçtıklen VP soruna başka yollardan yak iştıkları bır donemde gelıştı Bu nedenle apay zeka araştırmalan ınsan davranışları ı oykunmek gıbı dar bır ba'glamda ele lınmak yerıne bılışımsel sıstemlerın daha kıllıcd ddvranmarruza olanak tanıyarak bı ımde duzenlenmesı olarak algılanmalıdır Yapay zekâ programları genelde enddeıı akıllı olmayan daha buyuk sıs 3 mlerın parçalarıdır Bu sıstemler uzman a karaılar ahr karmaşık verılerdekı an irnlı dızgelerı bulur ve ogrenme yoluyla >unları daha ışlevsel küar Akıllı makıneler laha şımdıden ınsarıı bırçok at; ıdan golge le bıidkmış durumdd Aidlarında yapay ekâ ışlemlerının de bulundugu ınsanoglu ıa en yaıarlı bılgısayarlann onemı onlarrn Kuşlann nasıl uçtuklannın iyice kavranması amacıyla Fransız doğablllmcl Pierre Belon tarafından 16. yuzyılda oluştunılan el yazmasında Insan Iskeletlyle kuf Iskeleti karsılastınlıyor. 626/13