Katalog

1998de bilim olaylarına bakış Buz adamın Italya'ya dönüşü Avusturya Innsbruck Unıversitesı'ndekı altı yıllık ıncelemeden sonra buz adam Ötzi geçen ocak ayında Italya'ya gerı dondu. 5000 yıl boyunca bir buzulda kalan Taş Devri'ne ait kırk yaşlarındaki bu erkek bedeni 1991 yılında Italyan Alp'lerinde gezınen bir grup dağcı tarafindan bulundu. Bitki lifleı inden yapılrnış giysileri, deri ceketi ve keçi postuyla bulunan ve Ötzi adı verüen buz adamın yanında ayrıca tahta bir sandık, bakır bir balta, taş bir hançer, bir yay ve ıçınde ikisi kırılmış 14 ok olan derı bir küıf bulundu. Ötzi incelenmek uzere önce Innsbruck Unıversıtesı'ne görüruldü, O tarihten beri bez ve buzlara sarılı olarak eksı 21 derecelık bir ısıda buzul koşullarına denk bir ortarnda korunan Ötzi Inssbruck'lu büım adamlarının yardımıyla Bolzano Arkeolojı Muzesi'ndeki yeni evine taşındı. Otzi şımdı belli nem ve sıcaklıkta tutulan buzsuz bir odada ziyaretçilerini bekliyor. Yetkılüeı Kasım ayına dek 150 bin ziyaretçinin buz adarnı gormeye geldigini belirtiyorlar. Araştırmalar sonucunda elde edılen bulgulaı Ötzi'nin öldugunde 40 ile 53 yaşları arasmda oldugunu ortaya koyuyor. Olum nedenı henüz kesm olarak büınmemekle bırlıkte, avlanırken kotü hava koşulları yuzunden yaşamını yıtirmiş olabilecegıne dıkkat çekiliyor. Doğu Avrvpa *w Orta Asya Avustralya ve Yeni Zelanda AIDS AIDS tehdidi sürüyor 1998 yıhnda ABD'de AIDS'ten olümler 1996 ve 1997 yıllarına gore yüzde 47 oranında azalma gosterdi. Bu olumlu gelışme büyük ölçüde çok pahallı ilaç tedavısınden kay naklanıyor. Bu tedavi yontemleri ABD'de ve Batı Avrupa'da AIDS ölumlerinı azaltsa da dunyanın diger bolgelerınde tablo oldukça iç karartıcı. Yoksul Asya ve Avrupa ülkelerınde HIV enfeksiyonu dolu dızgin üerlerken, bu ulkeler hastalıga karşı onlem almakta yetersiz kalıyor Bugun 30 müyon kışi HIV taşıyıcısı. Bunlann yuzde 9O'ı Asya'nın ve Guney ve Orta Afrika'nm yoksul ulkelerinde yaşıyor Dunyada her gün 16 bir kışiye vırus bulaşıyor. Bazı ulkelerde hastalıgın yayılma hızı korkutucu boyutlarda, Ornegm Zimbabvve'de yetişkın nufusun dortte bırinde HIV bulundugu sanılıyor Hastalık yalnızca Afrika'yı tehdit etmiyor, Hindıstan, 4 müyon vaka ile ilk sırada yer alıyor. Hastalıgın en hızlı yayıldıgı ülkelerin başında Ukrayna geliyor. 1991 yılında Sovyetler Birlıgınin çokuşune dek HIV tehlikesınden uzak yaşayan ulkede, bu tarihten sonra hastalık hızla yayüdı, Bugun 110 bin Ukraynalı AIDS virusü taşıyor Bu sayı 4 yıl önce Dogu Avrupa'dakı tüm AIDS vakalannın toplamından 4 misli fazla. Yoksul ülkelerdekı hastalar pahallı ilaç tedavisinden ne yazık ki faydalanamıyorlar DÜNVA Çılgın ırmak Mîtch Kasııgâsı El Nino sayesinde geçen yıl oldukça az sayıda kasırga yasandı. Ne var ki, bu güz kosırgalar öc akcasına geri döndüler. Bunlardan en ölümcül olam, hızı saatte yaklasık 300 kilometreyi bulan rüzgârlanyla çok ender görülen 5. türden Mitch Kasırgası idi. Kasırganın etkisiyle Orta Amerika'ya Ekim ayının sonlarında birkaç gün içinde 60 ile 120 santim arasmda yağıs düstü. Korkunç sellere ve çamur yığınlanna neden olan kasırga enaz 11 bin kişinin ölümüne, milyonlarca kişinin de evsiz kalmasına yol açtı. Kasırgadan en çok etkilenen Honduras ve Nikaragua oldu. Uri. Çın'de her yaz muson rüzgârlan esmeye başladıgmda Yangdzı Kiang Irmagı genellıkle taşar. Ama taşmadan taşmaya fark var. Geçen yaz Asya'nın da en uzun ırmagı olan Yangdzı Kıang 1954 yılından bu yana yaşanan en korkunç sel felaketme tanık oldu. Güz başında ırmak yenıden eski düzenıne inmeye başladıgmda Çin hukumeti 3004 kişinin öldügünü ve 20 milyar dolarlık bir hasar oldugunu bildiri yordu. Kış kapıya dayanmışken 14 milyon kişi evsiz barksız kaldı. Ancak sonuç çok daha kötü olabilirdi. 1954 selınde, çogu sudan kaynaklanan hastalıklardan olmak uzere, bu yılkinden on kat daha fazla insan yaşamını yitirmişti. 1998 selinde ise, tam tersıne, gerek hukurnet, gerekse yardım orgütlen buidşıcı hastalıklann yayılrnasını engellemek amacıyla hemen kolları sıvadı ve halkı bu konuda egiterek gerekli önlemlerin gecıkmeden alınmasına onayak oldu. ABD elçiligi tarafindan sunulan bir rapora göre, felaketin büyük bir bölümüne doga degil, ırmak çevresindeki toprakların kotu kullanımı neden oldu. Daha onceleri yogun yagışların yarattıgı olumsuz etkılerden ormanlar sayesinde korunan Yangdzı Kıang havzasında ormanlar son dönemde yok edildiginden bu yaz yagan yogun yagmurlar topragın üst katmanının ırmaklara dolmasına ve sularrn taşmasına yol açtı. Bu arada, Ortadogu Çın'deki bataklık ve goller tanma elverışlı alanların yaratılması amacıyla kurutuldugundan, yagmur sularını emmekten artık yoksundur. Çın hukumeti gelecekte meydana gelebilecek felaketlerin önune geçilmesi için yenıden agaç dikimine agırlık veren bir kampanya başlattı. Gelgelelim, kerestecüigin ülkenın onde gelen gelir kaynaklanndan bin olması, böylesı bir girişimin agırdan alınmasına neden olabilir. Ölümcül bir dalga / 7 temmuz günü Papua Yeni Cine nin Saundaun bölgesi 7.1 şiddetindeki bir depremle sarsıldı. Depremden beş on dakika sonra yaklasık 12 metre yüksekliğinde korkunç bir dalga bölgede bulunan Arop, Varapu, Malol ve Sissano köylerini yerle bir etti. Yetkililer son yirmi yılın en şiddetli dalgası olduğu belirtilen ve denizin altındaki yer sarsıntısından kaynaklanan dalganın çoğu çocuk2134 kişinin yaşamına malolduğunu bildiriyorlar. Resmi olmayan kayıtlara göre ise, bu sayının 5000 kadar olduğu ve çok sayıda insan bedeninin timsahların cirit attığı bataklıklara sürüklendiği belirtiliyor. ABD Yerbilimsel Araştırma Merkezi bu durumlarda alınabilecek kimi önlemler konusunda Papua halkını eğitme önerisinde bulundu. Ne var ki, dunyanın bu bölgesi yeterli donanımdan yoksun olduğu için bu tür dalgaların önceden saptanması hemen hemen olanaksız. Şimdilik en önemli habercisi dalga kıyıya vurmadan önce suların yükselmesi. Dalganın yaklaşmakta olduğu görüldüğünde ise kaçmak için zaman kalmıyor.