Katalog

fekil 6. 27 Haziran 1998 depreminin ön verilere göre mevkii ve fay mekanizmau çözümü. Fay mekanizmau çozumü Harvard sismoloji servlsinden. Merkez üuiinün fimdtki verilere göre Karataş/Yumurtahk fay hattmın kuzeylnde olduğuna dikkat ediniz. . 4»»., an and the Dead Sea Iransforra faulls Internat Conf Sed Basıns of Medı lerranpıin Margıns Abst racli p 45 46 Şengor A N ve Şaroglu F 1985 Strıkeshp faultıng and related basın formatıon ın zones of tectonıc escape Turkpy as a case study Bıddle K T and Chnstıe Blıck N yayuıa hazırlayanlar Stnke slıp Defoıııidlıun Bdsın formatıon and Sedımenidtıon Soc Econ Paleont Mm Spec Pub 37 (J C Crowell onuruna) ss 227 264 Kempler D ve Garfunkel Z 1991 The northeast Medıter tıincan Irıplp jun< lınrı Irom a plate kınematıc pomt olvıevv Bull 'tech Unıv Islarıbul c 44 (Ketın ozel sayısı) ss 425 454 Kernpler D 1994 Tectonıc patterns ın the Eastern Medılerranean yiyınlan mamış doktora tezı Hebrew Unıvtısıty of Jerusalem 137+11 st. 7 Adarı.ı ve cıvarının genç volkanızması ıçın bkz Bügın T 1969 Ceyhan dogusundd volkanik şekıl ler ıle Hassa Leçesı Istanbul Uruversıtesır Yayınları no 1194 Fdpbıyat Fakultesı Cografya Enstıtusu Yıyınl.ırı no iH w S ?f> Pnht A Kenıch R VP Odsey J f 1997 Cîporhpmıstry of Uuaternaıy basdlts erupted along the edst Anatolıan and Dcad Sed fault ^ones of southern Turkey ımplıcdtıons for manüe sources Lıthos c 40 ss 55 68 SŞaroglu F Fmre O veKuşçu I 1992 TurtayeDıııFayHiııtası l'l 000 000 MTA Ankara 3 paftd 9Şenol M ICıpuı S vpŞılmı Ş 1993 Addnd Hdvzası Kuvater nerı 1 urkıye Kuvaternen VVorkshop Bıldırı Ozetlerı ITU Maden Fakultesı Jeolojı Muhendıslıgı Bolurnu Genel Jeolojı Anabılım D ılı TIIBITAK GloTek ss 24 27 * ITU Avrasya Yerbılımlprı Fnstıtusu ve Maden Fakultesı Jeolojı Bolumu Iskenderun Şekll S. iskenderun Körfezi civarmdaki genç volkanik alanlar (Turgut Bil gin'in 7. notta verilen kitabından abnmiftır) bır bolgede bu ıkı fay uzerınde meydana gelen yıhcı dep rpmlpre benzeyen depremler muhtemeldır Adana'nın dpprertı lekrdr kardkterı de bu ıkı fayınkıne benzemekte dır Yanı genellıkle 6 buyuklugu cıvannda dolaşan seyrek depremler Ama bu seyreklık 50 yıldan az gıbı gorunmektedır 1 Eyıdo gıiıı H Guçlu U Utku Z ve Deıjırmencı E 1991 Turkıyp Karâtaş/Yumurtahk Fay hattı Buyuk Depıem ler ı Makro Sib mıt Rehberı (1900 1988) Is Ustelık Adana havzası aluvyal bır ova uzerme oturtanbul Teknık maktadır9 Depremın tahrıp gucune buyuk katbda bulu Urııvprsıtesı . g Mdden Fakulte ~ ridn bu gevşek dolgu guçlu deprpmlerlp bır araya gelınce sı Jeofızık Muhendıslıgı Bolumu Istanbul [II] 1198 ss çuk yıkıcı olabıhr Adana ovasındaki her türlü inşaatta 2 Pınar N ve Iflhn F 1952 Tuıkıyp Dpprcmleıı tz.ıhlı K ıtalogu gevşek bir zemin üzerinde büyüklüğii 6'dan fazla T f' Bayuıdıılık Bakanlıgı Yapı ve Inı ır l^lerı Reıslıgı Ydyınldrırıddn serı 6 sdyı 36 Arıkıira 153 sb+5 katlanır harıtd olabilecek depremler hesaba katümak zorundadır. 3 Ketın 1 1948 Uber dıe tektonısch mechanıschen Folgerungen aus den grossen anatolıschen Eıdbebpn <1PC İPt7tpn Dp/pnnıums Opolo gısrhp Rundsrhdu r 36 ss 77 RT Bu ydzımn hü/ırlantnjsı esnasında bana Harvard çozumunu 4 Le Pıchon X 1996 Anadolu Akdenıze mı duşuyor' Cumlıurı drıhal ııhştıran sevgıh meslekdaşım ve dostum Tuncay Taymaza yet Büım Teknık Sdyı 471 (30 Mart 1996) ss 6 7 deprcmm hemon akahmde Pİde ettıklen venlen benımje paylaşan 5 Şengor A M C 1992 Ihsan Ketm ve Kuzey Anadolu Fayı nın ve depremı tartışan IW dpn çalışma arkadaşlanm Aykut Barka ya Kpşfı Turk yerbılımının buyuk bdşdrılarrndan bırı Cumhurıyet Bılım Tek ve Serddr Akyuı e rUBIl'AK MAM Yerhıhmlpn Bnlumu mensupla nık ayı262 (^lMart 1992) .s, 8 9 ımd ve bılhdbbd sevyılı dc&Uarım Bolum Başkanı Namık Yalçın ıle 6 Bu bolgpnırı genç tektonıgı ıle ılgılı b k i Şengor A M C Yalçın Mustafj Aktar a teşMuı ederım N ve Canıtez N 1980 The orıgın of the Adana/Cılıcid Basın an mcom patıbılıty strurture arısıng ıt the common tf ı tnın ılıon >f tlıp F ı l An ıtrılı Deprem yerinden gözlemler Ceyhan'daki hasar bilgisiz mütahhit, ucuz işçi ve belki mü Aykut Barka (*), Serdar Akyuz (*) hendis, yanlış proje, eksik malzeme ve denetim yapmayan ıchter olçegıne(') goıe M (magnıtud)6 3 bu sorumsuz belediyelerin sebep olduğu çok katlı binalann yukluğundekı deprem sırasında en fazla hasaı yıkılması sonucunda meydana geldi. Ceyhdiı ve MLSIS te rneyddiid qeldı Mısıs qurıeŞekil I ; Mhis cıvarının morfotektonik haritası ve 27 Haziran 1998 depremi ile ilgili yüzey deformasyonu dağılımı Zıpkıcı R 27/06/1998 depremifidu oynadığı duşunulen fay segmentı yınde arazıde yapılan gozlpmlerde Ceyhan nehrı kena rındd kıyıyd pdrdlel sureklı ve nehre doğru yıkılmalar ve bunlarla dar açı yapan sıvılaşmalara rastlandı Sıvılaşma laı kadamelı (en echelon) bır dızılım gosterıyor ve genel dogıultuldiı K G yonuduı (Şekıl l) Kademelı seymentleı genelde sold dogıu sıçrdHM yapmdktd ve dogrultulan l SS^^O" azımut drd.svnda deqışmekte Bu sıvıldşma alan larmda bazı zpmmlprın ıçe dogru dar VP uzırn basen oluşturacak şekılde çokmuş oldukları gozlendı (Şekıl 2) Sıvılaşma kırıklaıının bu depıem sııasmda nıeydaııa ge len yuzey kıııklarınd laı^üık geldıgı sdnümaktd ıse de onumuzdekı gunlerde detaylı çdlışrndldi sonucundd bu durum daha açıklık kazanabılır Mısıs Dagları kuzeye dogru çatallanan ıkı segment ten oluşmaktadıı (Şekıl l) bunlcudan ılk: Osm^uye ve Yu murtalık kuzeyı arasındd yeralır ve K60D dogrultusundd dıı bdlıdakı segnıent îbe K35D dogıultusurıdddıı ve Cey han guneybatısında ınce uzun bır sırt şpklmde uzanır Her üa segment kıreçlaşı bloklan ıçeren dalma bat ma karma;ıgmdan oluşuyor ve ozellıkle dogu segmentı doguya dogru bındırrnıştır Bu bındırmerejımınınUst Mı yosene (5 5 13 Mılyon yılldiı aidii) kadaı devdm ettıÇıı ozellıkle TPAO ve MTA ran yaptıgı jeolojık harıtalardan bılınmektedır Once sıkışmalı bır tektonığe sahıp olan bu sıra daglar Anado'u blogunun Plıyospn den bprı (son 5 5 mılyon yıl) batıya saatın tersıne bır rotasyonla kaçması se bebıyle Anadolu blogunun guney smınnı oluşturan Dogu Anddolu [dymın kolldrından bırı uzerınde yer dlıyor ve Kıbrıs d dogru devdm edıyor Bu yenı dpnemde fayın bu kpsımındekı harekptın normal (cıenışlpmp) bıleşenı olan sol yanal turde oldugu büınıyor Celal Şengor un de bah settıgı genç volkanızma bu yenı tpktonıgın unınuduı Son yapılan GPS nlçumlerıne gore bu kol uzerındekı haıeket 5 mm/yıl kadardır Deprem oncesı bılmen bu veıılerle deprem somasın dd ydpılan gözlemler bırleştırıldıgınde 27 Haziran depremı nın Mısıs'ın batı keıidrım sınırldydn K35D dogrultulu fay \\7P rındp normal bıleşenlı so! yanal bır harpket mpydana gptıı dıgı fayın KB pgımlı olduı^ı fayın Buyuk Ookvelıoglu ıle Mı <;ıs arasında yaklaşık 10 12 km uzunlugunda bır brılma oluşturdugu VP depremın epıs.mtnnın yaklaşık 3b 9 ve 35 6 enlemı ve boylamındd yeı dldıgı anldşılıyoı Harvaıd Unıversıtesı ve U Geologıcal Suıvey lardftndan yapılan ılk & degerlendırmelerde epısdntrın 36 94 35 4c! ve ib 45 İ5 i 1 ypr aldıgı ve fay duzlpmı çozumunun ıse K57D bındırme bı lpşpnlı sol yanal faylanma oldugu hp'iapl.ındı (Şplal 1) Onu muzdeb yunleıde yapılacak ydlujiıidlciı bunucurıdd drazı gozlemlerı ıle aletsel veııler arasındakı bu fdrkların ortadan kalkacdgınd ındnıyoruz Sorulara yanıtlar Bu yazı vnçevpi.ınde arazı gozlcmlcrımız sırasında Adana ve Ceyhan'da kaışılaştıgımız bırkaç soruna da açık lık getırmek ıstıyoruz Bıze en çok sorulan uç soru 1 Deprpmler ne kddar devdm eder 2 Daha buyuk depıem olur mu 3 Evlprımızp np zaman gırpbılırız' Deprem konusunda uzman olan bu ısı ıçın ılk ıkı aoı u nun cevabıru vermek mumkun degıldıı Onıeğırı aı tçı dep ıemler bırkaç dy ıle bırkaç on yıl devam edebılıı Bunun suresı zamaıı ıçınde aletsel oldrak gozlenıı ve bellı bır azalım var mı yok mu ıncelenır Fakat bazan zaman ıçınde de artmalar ve tekrar azalmalara rastlanabılır Iklnci soruya yı ne kpsın cpvap vprmpk zordur fi 3 buyuklugundekı bu depremden bırkaç gun veya ay veya yıl soraa ıkıncı ddhd Devamı 19. sayfada rw^ Mısıs depremıne aıt fay duzlemı çözumu 590/14