Katalog

Şirketlerde çevre yönetimi nasıl Avrupalı sanayicilerin, kamu kuruluşlan ve sivil toplum örgütleriyle birlikte, karşılıklı işbirliğiyle geliştirdikleri çevre yönetim ilkeleri... Omer Kuleli .tKİ DÖNGf Ç evrecı olmak hepımızın gonlunde yatıyor da bu ışı becermek hıç de kolay degıl, basbayagı zor zenaat1 Hele ışın sanayı ta rafmda olur ve her gun "Sen çevreyı kırletıyorsun1" dıyc suçlanırsan ışın ıyıce zor Zor ama gelışmış ulkelerde sanayı kuruluşlan bu alanda çok önemlı aşamalar yaptılar Bu yazıda Avrupah sanayıcüerm dıger kamu kuruluşlan ve sıvü toplum orgutlerı ıle bıılıkte çalışarak (çatışarak degd1) geliştirdikleri Çevre Yonetımı Ükelen'nı kısaca sunmaya çalışacağız Ilkeler toplam 16 tane, bunlarm kımıne uygulamalardan ornekler de vererek bu çok genış kapsamlı konuyu ıkı yazıda ozetlemeye çalışalım Once temel bır yanlışı duzeltelım bırhkte Çevre sorunu dıye bır şey yoktur, ama her sorunun çevreyı ılgılendıren bır tarafi vardır Şımdı ükelerı ınceleyelım Sanayıdekı çevre bınmlerının uretım, kalıte denetırn vb bırımlerınden farklı bır çahşması yoktur gunluk ışleyışte, bunların temel kılavuzlan Ongorme, Yapma, Gelıştırme ve Dogrulama dır Kuçuk ve çevre kırletme potansıyelı az olan kurumlarda 1 2 kışılık bır takımın gerekenı yapabılecegı duşunulur, oysa petrokımya ve enerjı santralı gıbı çevresel etkısı daha buyuk boyutta olan kurumlarda daha genış bır çevre bırımı olmalıdır Her ıkı orgutlenme bıçımınde de çevreden sorumlu kışı dogrudan en ust yonetıcıye baglı olarak çahşır (boylece uretımden sorumlu olanlaım bas kısından kurtarüır') Çevre takımının elemanlan arge, uretım ve ıdarı personelden oluşturulur, ana gorevlerı gunluk sorunlara çozum bulmak, personelın çevre koruma büıncmı gelıştırmek ve kışısel sorumluluklarmı artırmaktır OTO TAMPONU POI.İPROPİLEN DEN YAP1LIR GÖRÜNCMÜN ÖNEMLİ OLMADIĞI GÖVDE İÇİ KULLANIMLAR EN ALT DOZEYDE KULLANIM 1. Sanayi kuruluşunun önceliği Sanayı kuruluşu çevre yonetımını şırketın oncelıklı pohtıkası olarak be nımser, surdunılebılır bır şırket gehşımı ıçın çevreyı temel etken olarak ahr Bu ışı ışletmesmdc nasıl gerçekleşüreceğıne ıhşkm planlar, programlar yapar Bır şırket ayakta kalabılmek ıçın kârlüıgına ve uretım surecınde yenılık yapmaya ne denlı ozen gosterırse çevresmı korumaya da o denlı ozen gostermek zorundadır Kuşkusuz bu şırket ıçın bır kulturel devrımdır, zordur, zaman alır. Sanayıcı çevresel açıdan ıstenenlerı guncel teknolojı ıle bagdaştırmak ve bunu da malı açıdan kabul edılebılır bır çerçevede yapmak zorundadır Bu temel seçımı oncehkle şırketın en ust yonetımı benımsemelı ve açık bır şırket polıtıkası belırlemehdır Şırketın tum dıger ışlerı gıbı çevre polıtıkalan da sureklı guncelleştırümelıdır Şırket bu çabasının, kendısme ve vergı verdığı topluma ne tur yararlar sagladıgını büır oncelıkle kendı çevre polıtıkalannı dıger sanayıcüere bıldırır beledıye, ü meclısı g±>ı kamu yoneüm organlarına anlatır, ılgılenen sıvıl toplum orgutlerı ıle tartışır Son yıllarda Avrupa'da şırketlerın net kazançlarmın % 510 gıbı onemlı bolumlerını çevre koruma teknolojüenne ayırdıklan gorulmektedır uygulamalannı ışletmesmm her bolumundeh ışlenn yapılmasında temel bır oğe olarak dığer normal, gunluk ışlerle bırhkte duşunur, uygulamaya sokar Sanayıcının çevre sorununa nasıl bakacagı konusunda standart bır yontem yoktur, ancak yontemler bırbırıne benzer Nasüsa temel ılke her yerde aynıdır Ne kullanıyorsan, ne uretıyorsan çevreyı onlarla kırletıyor sundur1 Oncelıkle durum saptaması yapılır, deneyımh muhendısler kendı uretım sureçlerını ınceler, gereklı olçumlerı yapar ya da yaptınrlar, sonra ılk kırlılık azaltıcı onlernlerı ortaya surerler Yasal kırletme sınırları ıçınde kalıp kalmadıgını sanayıcı yapacagı ve kaydını tutacagı sureklı olçumlerle denetleyeceknr Işın zoru uretılen malın dogumundan olumune dek geçırdıgı tum evrelerın ıncelenmesı, bu evrelerın kımısının yenı teknıklerle gelıştırılmesı sonunda daha az hammadde, daha az ener]i ıle aynı malı uretmektır Artık bu da yetmıyor, satüan malm tuketıcınm elınde ne gıbı tehlıkelere yol açabüecegını, tuketicınm onu nasıl çope atacagını da duşunmek zorunda sanayıcder Ornegı bır konserve kutusundan verelım Malm dogum yerı demır çelık tesısının yuksek fırını, sonra haddehanede demırden sac yapılıyor Sac kalay ıle kaplanıyor, ona bıçım verüıyor, kutu oluyor, kutular çeşıtlı yerlere taşınıyor, ıçıne besın (boya, yapışkan, yag da olabüır) konuyor Once toptancıya, sonra bakkala, sonra eve gıdıyor, oradan da çope Bu Urun Omru Analızı'nın sonucu çıkan ders ne ? Bır ton kullanılmış konserve kutusu çehkhaneye gen donerse 1 5 ton derrur filız toprakta kalıyor, 0 5 ton kok komuru kullanılmıyor, su tuketımı % 40, enerjı tukenmı de % 75 azalıyor Ilk onlemler Eylem Planlarına, bunlar da 310 yülık Uzun Donemlı Çevre Planlarına donuşur Saglanan gelışmenın kamuoyuna zamanında aktardması da çok onemlıdır Ozellıkle hazırlanacak Yülık Çevre Raporu'nun şırket ıçı ve dışı dagıtımı yapılarak şırketın konuya ılgısı, çabaları anlatılır 4. Çalışanların eğitilznesi Her sanayı kuruluşu kendı çahşanlanna çevre bıhncını aşılamakla yukumludur Onlan eğıtmek, yureklendırmek, gereğmde odullendırmek kurumun temel gorevıdır. Çevre koruma ıçın kolları sıvamak, kararlar almak, yatırımlar yapmak onemlı aşamalardır ama çalışanlannı bu duşunceye ortak etmeyen kurumun uygulamada başanyı yakalaması zordur Bılınçlendırme ve egıtım buradakı anahtar sozcuklerdır Son yıllarda buyuk şırketlerın egıtım butçelerının % 1525 kadarının çevre egıtımıne ayırıldıgı soylenebılır Rut besı ne olursa olsun tum çalışanların bu egıtım surecınde ogrenıcı ve ogretıcı olarak yerı vardır Iş guvenlıgı egıtımlerınden büınır, ınsanldr ne denlı sık egıtım yaparlarsa kaza oranı o denlı azalır Çevre korumada bılınçlendırme ılk aşamadır, daha çok yukandan aşa 3. Gelişim. Süreci Sanayı kuı uluşu kendısmı ılgılendıren alanlardah bılımsel gelışmelerı oğrenmeye çahşır, tekmk gelışmelerı ızler muşterılennın ısteklermdekı değışımlerı gozler, bunun da otesmde kamuoyundah goruşlen, beklentılen zamanında algüamaya çaba gosterır ve butun bunlan kendı polıtıkasını, programlannı ve çevre koruma onlemlennı gehştırmekte bırer etken/ıtıcı guç olarak kullanır Ürün ömru Analizi BU A N A Ü Z BtR O R C N O N BESİGİNDEN MCZARINA DEK ÇGVRKYE YAPABtLKCKĞI CTKtLERİ BELİRLEMEYİ VE OLIMSU7. ETKİLERİ EN AZA İNDİRMEVİ AMA(LAR. CRETIM SÜRECİ I1AVAVA AIIKI \k S1VI AIIM.AK KAII A I I K I A R CRCNLER vf AMHAIAJl^KI (jRÜNLtR KAT1ŞKILAR MCSTKRININ tRETİM StHECİ HAVAYA ATIKLAR SIVI ATIKLAR k V n ATIKLAR AVIBAI AJIN «.KRİ KAZANIV 2. ydnetim TÜKETİCtNİN ATIKLARI Sanayı kuruluşu çevreyı koUayan polıtıkalan, programlan ve bunlann 572/1» ! ^ f R f N C N SON NOKTASI C r R İ KA/vVNIM