Katalog

Eğitimde çağdaş düşünce Huseyın Alkan (*) unumuz dunyasında eğıtım bızce uç ana ayak uzerme oturmaktadır Bunldr, çağdaş duşunce gunun oğretım yontemlerıne ve teknolojısıne uygun altyapı ıyı yetışmış oğretmen olarak belırlenebüır Yu karıdakı kavrarnların her bırı, ulkemız açısından ayrı ayn araştırılmaya ve net olarak açıklanmaya muhtaçtır Yapıla cak ozel tanımlamdlar yanlış anlamalara neden olabılır 0 nedenle bız bu yazıda yalnızca çağdaş duşunceden neyı belırtmek ıstedığımızı vurgulamakla yetıneceğız Omru muz yeterse bır başka zamanda da olayın felsefesme kaç madan, dığer ayakların açıklanmasma çdlışabüırız Once duşunmek ve sonra da çağdaş duşunmek Du şunme bıreylerın doğuştan getırdıklen bır ozellık Ancak eğıtım surecınde bu yctı gelıştınlmekte ve sonuçta bırey duşuncede ufetıcı konuma ulaşabılmektedır Ya da ulaşabümelıdır Fğıtımın temel amaçlarından bırı de budur Duşunebümeyı nasü gelıştırebüırız? Bunun ıçm egı tım suresınce ne gıbı etkmlüderde bulunmamız gerekır' Başlama hoktamız ne olmalıdır? Once bunu belırlemelı daha sonra da çağdaş duşunceye yonelrneye çalışmalıyız Tum bunları ogretırn surecı ıçerısıne sığdırmamız gerektı gıne ınanmahyız Latince tür isimleri nasıl yazılmalı? Kurtuluş Olgun (*) G Düşünceyi paylaşmak Kanımızca duşunce paylaşüdığı zaman daha bır an lam taşımaktadır O nedenle bıreylerm oncelıkle konuşma yı ve daha sonra da paylaşmayı oğrenmesı gerekır Bunu ıletışım kurma ızlemelıdır Uçuncu aşarna duşuncelerın tartışılması ve son olarak buradan alınarı enerjı ıle değışık ve alternatıf duşunce uretımı gelır Belırlenen sıralamada ıkı onemlı adım soz konusudur Bırıncı adım ılk ıkı aşama yı ıçerır ve duşunmeye hazırhk ortamı oluşturmaya yonelıktır Son ıkı aşama ıse duşuncenın olgunlaşması ve çağdaşlaşması yonunde atüan adımdır Oyleyse çağdaş du şunceyı koku bılıme dayanan tartışma suzgecınden geç mış ve uretıme yonelık duşunce olarak belırlempk dogru olabılır Bu durumda çagdaş duşunceyı Batılıların duşun cesı gıbı algılama saplantısı da ortadan kalkar Duşuncenın dogusu batısı olmaz Uygun olanı ya da uygun olmayanı olur Gelın bu noktada ne kendımıze haksızlık edelırn ne de başkalanna Bu arada ve yerı gelmışken şunu da vurgu lamak gerekır Gunumuzde hem ış çevrelen ve hem de devlet kunımlan, çalıştıracaklan yetışmış bıreylerı ararken onların uretken ve alternatıf duşunceye açık olmalarını on koşul sayıyorlar Yanı çağdaş duşuncelı olmalarını ıstıyorlar Bu tur davranışlar bıreylere hemen kazandırılamaz Çok uzun zamanı ve uygun bır eğıtım sıstemını gerektırır ler Oyleyse eğıtımın hor aşamasında bıreylerımı ze, bu tur davranışları kazanmalan ıçın yardım11 olmalıyız Eğer toplu mun ve ınsanlığın aradığı nıtelıkte msanları yetıştırpceksek buna mecbu IUZ Bu konuda aılelere ve eğıtımcılere buyuk sorumluluk duşmekte dır Konuşmamız gpre kerı de budur Eğıtımcı leı ve aüeler ne yapabılır ya da ne yapmalıdırlar? Yukarıdakı soru nun yanıtı çok zor değd Oncelıkle ve her aşama da çocuklarımıza evde ve sınıfta konuşma fırsatı vermelıyız Her yerı gel dığınde davranışı ozen dırmelıyız Evde ve 572/16 okulda çocuklarımızın kardeşlerı ve arkadaşlan ıle kolayca ıletışım kurabılrnelerıne yardımcı olmalıyız Boylece onkrın yaşadıkları ortamda daha rahat hareket edebüme lerıne katkıda bulunmuş oluıuz Bu davranışımız onlara değer verüdığını de ortaya koyar Rahatlıgı bulan gençler duşunduklermı soylemede daha bır atak olabılırler Ancak bu noktada bıze duşen onemlı bır odev daha vardır Sabır lı davranmak Gençlerın duşurıcelerının eksık ya da yanlış olması onlara karşı olumsuz tutum takınmamızı gerektır memelıdır Unutmamalıyız kı yanlış duşunceler olmasa dogrularını ayırt etmekte sıkıntı çekebüırız Ilk aşamada asıl olan çocukların duşunebılme ve duşundugunu başka ları ıle paylaşabılmeye alışmasıdır duşuncenın doğruluğu değıl Duşundugunu rahatça ortaya koyabılen bır kımse nın başkaldrının duşuncesını de dıkkate alması ıstenen onemlı bır olgudur Kendısıne değer venlen bıreylerm başkalanna değer vermesı daha kolay olur Duşuncelerın farklı olması soz konusu olabılır Bunu doğal karşüamak gerekır Çocuklarımızın evde ve okulda değışık duşunec lere veıeceklerı olumlu ya da olumsuz tepküerı yumuşatmanın bır yolu kanımızca uygun tartışma ortamı oluşturmaktan geçmektedır Eğer egtırncıler sınıfta konuları tartı şır ve de farklı duşuncelere açık olduklarını ortaya koyar larsa ogrencıler de bundan paylannı alabılırler Boylece değışık duşuncelerın onemlı olduğunu ve uzlaşmaz gıbı gorulen yaklaşımların bılımm ışığında uzlaştığını goren gençler bu ortamın ıçme gırebılırler Duşunce uretmek ten kaçınmazlar Tum eğıtımcılenn alanlan ne olursa olsun olçme değerlendırmede oğrencüerıne soracakları sorulaıı seçerken, çok dıkkatlı olmalan gerekır Her sorunun yanıtı mut laka o oğrencının kendı hşılığını ortaya koyabıleceğı aşa mayı dd ıçeımelıdır Sorular cevapları hafızada saklı olan turden seçümemelıdır Kalıplaşmış kımı kavramlar bır sorunun yanıtı olmamalıdır (Unıversıte gırış sınavlarında ol duğu gıbı) Sorunun karşılığı değışık yaklaşımları ıçerme lıdır Bu şekıldekı bır değerlendırme oğrencılerı, farklı duşuncelerın de onemlı oldugu doğrultusunda etkıler ve o yone yoneltır Aksı durumda yanı değerlendırmede goz onune alınmayacağına manan bır oğrencıden değışık du şunse bıle, bu duşuncesını ortaya koymasını beklemek haksızlık olur Oğrencılığınde farklı duşunmesme onem vermedığımız bıreylerden hemen bıraz sonra yanı ış yaşamında alternatıf duşunce uretmesını beklememız de gerçekçı olmaz (*) Prof Dr Buca Eğıtım Fakultesı Dekanı Y azılı basm organlannm çoğunda hayvanlara aıt tur ısımlerı yazılırken buyuk hdtalar yapılıyor Oysa bu ısımlerın belırlı kurallara gore yazılma zorunluluğu vardır Hayvan ısımlerı kendılerıne aıt bııtakım kurallar ıçe rısınde ve belırlı bır dü ıle yazılır Eğer hayvanlann büımsel ısımlerı olmasaydı ve yal nızca her devlet kendı sınırlan ıçensınde bulunan çeşıtlı hayvan turlerıne yoresel ısımler vererek bunları kullansay dı bugun çok buyuk kanşıklıklar ortaya çıkacaktı Çunku her ulus her hayvan ıçm kendı yoresel ısımlerı kulldnaca ğından, bırçok kımse bu ısımlerden neym anlatılmak ısten dığını bümeyeceku Hatta bır ulkenın değışık bolgelerınde bıle aynı hayvana farklı ısımler verümesı sorunu bıraz daha artırmaktadır Orneğm ulkemızın hemen hemen tum bol gelermde bulunan Upupa epops adlı kuş Huthut Çavuş Kuşu Ibıbık ve Tozıbık şeklınde ısımlendırılmektedır Işte bu nedenle hayvanlan uluslararası bır dılle ısımlendırme zorunluluğu oıtaya çıkmaktadır Turlere verüen ısımler ya Latince kokten olmalı ya da Latınceleştırılmelıdır Çunku Latince hemen hemen uluslararası bır düdır ve tum ulkeler de aynı şekılde yazılır ve okunur Ikili isimlendirme Kural olarak ad vermede ıkılı ısımlendırme (Bınomınal Nomenclature) kullanılır Orneğın Pallas Ova Kurbağasmı Rana ndıbunda Pallas 1771oldrakısımlendırılmıştır Bu ısımlerden bırıncı Laünce sozcuk cıns (genus) ısmıdır ve baş harfı buyuk harfle yazılır ve ıkıncısı ıse tur (specıes) ısmıdır ve baş harfı kuçuk harfle yazılır Tur ısmınden sonra gelen sozcuk turu ılk kez tanımlayan büım adamının ısmıdır Eğer bu büım adamı çok meşhur ıse o zaman ısmının kısaltılmış şeklı de kullanılabılır Orneğın Lmnaeus Lınn veyaL gıbı En sondakı tarıh ıse turun yaymlandığı tarıhtır Tarıh bır vırgul ıle yazardan ayrılır Eğer yazar ısmı tarıh ıle bırlıkte ya da sadece yazar ısmı bır parantez ıçme alınmış ıse bu tanım lanan turun bır zamanlar (turun tanımlandığı zaman ya da da ha sonra) başka bır cınse bağlı olduğunu gostenr Orneğm Tnturus vulgarıs (Lınnaeus 1758) Kuçuk Semender veya Vıpera Xanthma (Gray) 1849 Şerıtlı Engerek gıbı Tum cıns ve tur ısımlerı ıtalık harfle yazılır, eğer olanak varsa altı çızı hr Bır tur alt turler ıçerıyorsa, o zaman tur ısmınden sonra uçuncu bır sozcuk daha yazüırkı bu sozcuk alt turu kapsar Ömeğın, Tnturus vıttatus vıttatus (Gray) 1835 (Antakya ve cıvarmda yaşar) Tnturus vıttatus cılıcensıs (VVolterstorff 1906) (Mersın ve cıvarmda yaşar) gıbı Baş harfı buyuk harfle yazılmış ıtalık bır ısmın sonuna "sp "gelırse o cınse aıt bır suru "spp "gelırseo cınse aıt tur lerııfadeeder Orneğın Monachussp. Lacertaspp. gıbı Tum bu kurallar 1958 yüının Temmuz aymda Londrada yapılan 15 Uluslararası Zoolojı Kongre sı nde hayvanlann büımsel ısımlerının evrenselleş tırılmesı ve değışmezlığı ıle her bır ısmın açık ve lek olmasmı sağlamak amacıyla Uluslararası Hayvan sal Isımlendırme Yasası olarak 87 madde altında toplanmış ve hayvanlara ısım vermerun başlangıç tanhı olarak 1 Ocak 1758 kabul edılmıştır Seksen yedmcı madde aynen şoyledır Madde 87 Yasa Değışıklığı Buyasayaaıtdeğışıklık komısyon tarafından yapılan bır onerı ve konyıpnın ısımlendırme kısmınm onayı ıle yalnızca Uluslarara sı Zoolojı Kongresı tarafından yapılabılır Yukarıdakı bügüerden de anlaşüacağı gıbı yapüabüecek ya zım hatalan bırçok sorunu da beraberınde getırecektır Bu nedenle hayvan ısımlennı doğru ve kural lara uygun yazmak zorundayız (*)Yıd Doç Dı AdnanMenderesUnıversıtesı FenEdebıyat Fakultesı Bıyolojı Bolumu Aydın Kayndk Lodos N & Onder F (1985) Uluslararası Zoolojı Isımlendırme Yasası EU ZıraatFak Yay No 472 Izmır