Katalog

Bilimsel bilginin paylaşımı İlk bilimsel görüşü ortaya koyan Thales'ti. Arşimed ise ilk bilim adamı kabul edilir. Atıl Bulu* "Bıhm kendıne kalsa, yalnızca ılcrlcr " CALILEI, Dıyalog (1632) ınlerce ınsana bır meslek saglayan kurum olarak bılım çok yeru bır gelışmemn urunudur Bugun bılımlo dogrudan ılışkısı olmaydn bırçok kunsenm gozunde bılım belırlı bır çeşıt ınsanın, bılım adamlarının surdurdugu bır etkırdıktır Kelımenın ken dısı de eskı degıldır Bılım adamı deyımını ilk kez WHEWELL 1840'da 'Tumevanmcı Büımlenn Felsefesı" kıtabında kullandı "Gencl olarak bılım ureten kışıyı tdnımlayacak bır ısmc çok ıhtıyacımız var Ben bu bşılere Bılım Adamı derulmesınden yanayım" 17 yuzyıldan once bılım ıle felsefeyı bırbırındcn ayırmak ve bırçok kı şıyı oncelıkle bılım adamı olarak betım leyebılmek oldukça zordu Bu nedenle bilimsel rutclıkte ilk goıuşu evıenın su dan meydana geldıgı hıpote7inı ortaya atan Thales (M O 6 Yuzyıl) ilk fılo/oftuı Bilim Akademileri Unıversıtelerdekı egıtım,17 Yuzyüa kadar ortaçagdan kalma egıtım programı uzermde kurulmuştu Ronesans ve onu ızleyen donemde bilimsel çalışmalar Aristoteles gelenegının egemen oldugu üniversiteler den çok urııversıte dışı kuruluşlarda yogunlaşmıştı Bılımın gerçek anlamdd ypnı bır gelışım surecme gırme sı yerleşık pek çok onyargıyla bırlıkte neredeyse kutsal bır dokunulmazlıga burunen Aııstoteles yetkesının sarsılmasını bekledı Bilimsel dernek denılebılecek ilk orgut 16031630 arasında faalıyet gostercn Roma da gplışen Accademıa dcı Lınceı (Lınceı Akademısı) dır Galileo bu dernegın bır uyesıydı Akademıa ben/er duşuncedekı kışılerın doga felsefesı konularını tartışabıldıklerı bır topluluktu ve 1630 yılında sona erdı Daha sonra 1651 yılında Floransa da Medıcı Dııku nun korumasmda Accamodıa del Cımento (Deney Akademısı) kuruldu Adından da anldşılacagı uzere za manının doga folsetesı problpmlerının deneysel mcele mesı ıle ılgılıydı 17 Yuzyılın ilk yaru>ırıd<ı dıqeı Avrupa ulkelerın de de l.ınceı Akddemısme benzeı resmı olmayan grup ldr ortaya çıktı 15 Yuzyılda kurulmuş olan Mmım tarıkd tına baglı olaıı Marin Mersenne (15881648) butun yaşamırıı Parıs te Mınıms manastırında geçırdı Meısenne sadece Fransızlann degıl butun Avrupa bılımının haber leşme noktası oldu Galileo nun çalışmaları Kuzey Avrupa'ya onun aracılıgı ıle ıle tüdı Galileo enqızıs yon taıafından ev hapsınde tutulurken "Dıscourses ınırı Hollanda'da ilk ola rak basılmasını sa glayan oydu Bııkdç yıl sorıra Meısenne B ınsanın bu kavram ıçerısmdekı yerı tartışılmaktaydı 'İlk derneklerın belkı de en çetın ışlevı yenı fızıksel doga kavramlanra Aristoteles felsefesıne karşı savunmaktı Fransa'da daha sonıa 1666'da Academie des Sciences (Bılım Akademısı) XIV Louıs'ın Malıye Bakanı Jean Baptiste Colbert'm aracılıgı ıle resmen kuruldu Altmış altı uye ıle sınırlı olarak bılımın onderlerını bu araya getırme çabasmı surdurdu Akademı sddece Fransız bılım onderlerıne ozgu degüdı Hollanda'dan Christian Huygens Danımarka'dan astronom Roemer Italya'dan Cassıni Parıs'e getırıldı Uyelerın atamalarını yapan Fransız hukumeh maaşlarını da oduyordu ve Academıa nıspeten ıyı bır butçeye sahıp oldu Academıa'nm bılım adamları Avrupa'nın en zengın donanımma sahıptı ve başkalannın yurutmesı olanaksız projelerı gerçekleştırecek dururnddydılar Academıa yer kuresı uzerınde bır derecelık yayın uzunlugunun olçumunu destekledı Boylece de dunyanın buyuklu gunu oncekı olçmelerden çok ıyı bır duyarlılıkla belırledı Cuney Amerıka'ya yapılan bır keşıf gezısı Mars'ın Dunyaya olan uzaklıgınm ve dolaylı olarak da Guneş sıs temının boyutlarının belırle.nmesını sagladı Academie hukumetın bır patent burosu gıbı ışledı ve onde gelen bılım adamlarının zamanlaı ını bo^. şeyleı ıçın harcadı Ingılterede THE ROYAL SOCIETY (Kralıyet Bılım Akademısı) dıye bılıncn unlu kuruluş 1645'de bazı kışılerın tartışma amacıyla perıyodık olarak bır arayd gelmelerınden dogar "Gorunmeyen KOIPJ" (The Invasıble College) adı altmda toplananldr arasında bılım adamları yuksek dın gorevlılerı hekım mımar ve ış adamlan vardı 1662'de bır kıalıyet kararnamesıyle ozerk bır kımlık kazarur Dernekte surgun edılmış bır Alman olan ve yazışma sekreterlığı yapan Henry Oldenbung da (1620 1677) çalıştı Onun yazışmaldiı aracıgı ıle sadece Ingılı? degıl fakat çok darıa genış bıı büımsel çevre kendı ıçınde ışbıılıCjı oldnacjinı buldu Oldenburg bııgun de yaşayan en eskı bilimsel dergı olan Philosophical Transactions'ı kurmakla kendı ışlevını kurumsallaştııdı ve modern bılımın besledıgı yenı yazın bıçımınm yaratılmasına yardımcı oldu Kralıyet Bılım Akademısı'nın kuruluş ve ışleyışınde Francis Bacon un (15611626) etkısını gormemeye olanak yoktur Bacon büımı ınsanoglunun doga kuvvet lerı uzerıntip egemenlıgını kurmasının en etkılı aracı sa yıyordu Teorık bılgıden çok uygulamalı araştırmalara onem verıyor, ışbırlıgıne dayalı toplu çalışmaları ongoruyordu Bacon ayrıra çeşıtlı ışkollarırıdakı tekruk bılgı ve becerüerle teorık bılımın el ele vermesı, kaynasması uzerınde duruyordu Ba con' un bılım addmı ıçın soyledıgı şu tum celer burada belırtıl meye degerdır 'Bı lım adamı ne ağmı ıçmden çekerek oren orumcek qıh\, ne de çevreden topladığı ıle yetınen kannca gıbı davıanmahdır Bılım adamı topladığını ış lcyen, duzenlcyen Aristoteles bal ansı gıbı yapın bır etkınlık ıçınde olmahdıı ' Ayrıca "bılgı kııdrettır" demıştu Uşagına "Dunya ınsan ıçmdır Hunt, ınsan dunya ıçın değıl' dıyordu Bu duşunceleıın Akademınm ilk uyelerırun goıuş ve tutumlarını genış olçude bıçımledıgı gorulmektedu Kuruluşun amaç ve ışleyışım yonetım kurulu uyesı Archımedes ıse (MO287 212)mate matıgı denoysel verı lere uyguladıgındarı ilk bılım cidarrn ola rak kabul edılır Bı Calileo lındıgı uzere hıdıostatık kuralları ıle kaldıraç ılkelprı Arrhırnedes e aıttır Archımedes bılımde atılım gurunu "Bana bır dayanak gostenn, tum dunyayı yennden oynata yım" çagnsında dıle getırmıştır Bılımın kolay bır tanırnı bılım adamlarının yaptıklandır Bılımın kolektıf ve otgutlu bır yapı olarak kıırumldşması ypnı bır olgudur Bılım uygulamasırıın ilk eldesmde hıçbıı ekonomık deger taşımaması bakımından butun mesleklerden ayrı bır ozellık gos terır Bılım adamı ıçın başta gelen sorun oteden ben hep na&ıl yaşayacagı sorunu olmuştur Bılım adamldi ı hep uç ayrı grup ınsanla sıkı ılışkı ıçınde çalışmak zorunda kalmışlardn Işvererılerı meslektaşlan ve toplumları Torriçelli nın boş Üniversiteler UnıvprsıtPİprın kurulrridsmın amacı dın adamlannı egıtmektı Aklm ınançld, bılım ve sanatın dd dınle bagdaştırılması amdcını gudcn ilk unıversıte olarak 1160 yılmdd kuıulon Parıs Unıversıtesı nı kabul edebılııız Avıupa'da kuıulan unrversıteler tarıh sırasıyla Parıs 1160 CMotd llb/ Cambndge 1 ?00 Padua 1222 Napoh 1224 Salamanra 1227 Praq 1337 ve Vıyana 1367 Bu unıver.sıtelprde kıtaplar çok az bulundu gundan ogretım konferanslar ve tartışmalardan ıbaret tı F gıtımın lemelını ypriı yuksek bılım oluşturuyordu C gıtım Latınce'ydı 'lk uç konu ogrennye anlamlı konuşmayı ve yazmayı oğretmeyı hedpf aları gramer hıtabet vc mantıktı Bunlardan sonra antmetık geometrı astronomı vc muzık dorllusu gehyordu Bu umversıtelerde etken olan Aristoteles o gıencısı Euclid geometrısı ve Batlamyus ro graryasıydı S68/2O lukla ılgüı deneylerı nın haberlerını yay L dı PASCALın de Descartes neylerını destekle<iı /e uuitematık çahşmalannın basımını teşvık ettı Descartes ıçın ıse Mcrsenne bılgı dunya.sıyla habeıleşmenın en onemlı aracıydı Descartes "Felsefe Uzcrıne Duşunceler adlı metafızıksel ıncelemesını yazdıgında, Mersenne eserın kopyalaıını zamanın onde gelen fılozoflarına dagıttı, ilk basımda yedı adet eleştırı ve Descaı tes' ın bunlara yanıtı da ypr almıştır MFRSFNNE' ın tek başma bu bilimsel dernek oldugunu soylemek abaıtma olmayacaktır Ba^ka bu akademı ıse Pins'lı VP varlıklı bırı olan HenryLouis Habert de Montmor taıafınddnkurulan Montmor Akademisi'dır Bu akademı 1650'b yıllarda Fransız bılımının merkezı hahne geldı Montmor Akademı'sının bu toplarıtısı ıleıde bilimsel demeklerı oluşturarak oldn ilk resmı olmayan grupların ışleyış tarzını gostermesı bakırrundan ogretıcıdır 65R'dp genç bır bılım addrnı olan Christian Huygens' m bır bıldırısı akademıye sunuldu Bu bıldırıde Huygens Satum'un bıçımını açıklamak ıçın gezegenın etrafını halkaların çevıeledıgını onc suruyordu Yenı bır doga kdvramı ve