Katalog

Yurtdışı lisansüstü öğrenimi ve sorunları Lisansüstü eğitim konusunda ciddi problemleri olan ülkemizde ivedilikle bazı düzenlemeler yapmak gerekiyor. Ibrahim Ortaş* Trafiğin yönetimi M. Atilla Öner Ülkemizin beşerî ve maddî servetının kaybolmasma neden olan traük sorunlanna "Teknolojı Yönetimi ve Transfen" bahş açısıyla yaklaşmak istiyoruz. "Teknolop", genış tanımıyla bir sorunu çözme yeteneklennin tümü anlamını taşır. Traükte bızim tespit ettiğımız temel krıukbaşan faktörü, araçlann durmasma yol açmadan traüğın ahşının sağlanmasıdır. Çünkü, "tam durma"nm akabinde araçlann tekrar harekete geçmesinde çok sayıda sürücünün reaksiyon sürelermdeh yavaşlık belırleyıcı oluyor. Bu nedenle, çevre yollannda sünıcülen "uygun sürat" konusunda bügilendıren sısteme ihtiyaç olduğuna inanıyoruz. E6 üzennde sabah 7.00 cıvarmda yaptığımız gözlemlerde ortalama 30 kmlsaat süratih durmaya yol açmadan traüğin ahşını sağladığını belırledık. Öndeh araçla mesafenın açüması hahnde hızlanıp (60 kmlsaat) tekrar durmak ahşa yardımcı olmuyor. Otoyol inşaatında Karayollan Genel Mudurlüğü ehplennın "sıstem analizı ve modellemesi" yapma lanna ihtiyaç vardır. Mevcut yollarda 5001000 metre mesafede ihşer şentlı 23 yolun ana artere bağlanması, böyle bir çahşmanm yapümadığı sonucuna varmamıza yol açıyor. Eğitim düzeyme bağlı olmadığını tespit ettiğimiz bir davranış şeklı, "traük ahşının yavaşladığı an ve noktalarda sünıcülerin şent sayısını arttırdığı"dır. Böylehkle (3+3 \2=)8 şendm 3 şende inmeye çahştiğmı gözlemliyoruz. Traüğin yavaşlamaması ve durmaması mümkün olabüır mi. Çözüm, ana artenn bağlanti noktasmdan önce 3 şentten 2 şerıde daraltilması, bağlanti yolundah 23 şentin de yme bağlanti noktasmda Önce 1 şerıde daraltilmasıdır. Yine, sürücüleri bağlanti noktasmdan önce uygulama konusunda bügüendiren panolara ihtiyaç var. H er yü yaklaşık 5 000 ögrencinin kendı olanaklan ile yurtdışına çıkma ıstegı yanmda, devletin de teşviki ile YÖK ve Mili Egitim Bakarüıgı bünyesinde açılan sözümona smavlarla yaklaşık 8001000 ögrenci yurtdışına gonderilmekledir. Bu işin Türkiye'ye maliyeti yaklaşık yıllık 5 trüyon TL' dır. Lisansüstü eğitim konusunda ciddi problemi olan ülkemizde bazı düzenlemeler ve organizasyonlar yapı larak lisansüstü ögretım daha saglıklı ve uzun vadede yararlı durumuna dönüştürülebüir. Amacı ve nıyetı son derece yerinde olmasına karşın, YOK taraftndan planlanan yurtdışında lisansüstü eğitim projesi beklenüdigi şekılde gerçekleşmedigi ve söz konusu aksakhklarm giderümesı yönunde yogun tartışmalar yapılıyor. Yurtdışında doktora yapmış ve ögrencüerin problemlerini yaşamış biri olarak önerilerimi ve isteklerimi aşagıda sıralamaya çalışacagım. 1. Türkiye'de yeterli öğretim elemanının olmadıgı veya yetersiz oldugu alanlann beürlenrnesi bu alanda biümsel düzeylerin ve yeterlüiklerı çok iyı bilinen ve egıtim kadrolannın güçlü oldugu ülkelerdeki üniversitelerle sıh pazarlık yapılarak ilgıli ögrencüerin söz konusu ünıversitelere gönderilmesi. Geçmişte yapılan hatalı uygulamalar nedeniyle yurtdışına gonderüen ögrencüerin hıçbıri daha önceden ilkelerı ve konulan belirlenmiş bır şeküde yurtdışına gonderümedüer. Ögrencüerin büyuk çogunlugu kendı imkanlan üe akseptanslar bularak yurtdışına çıktıktan sonra bir taraitan dil problemleri üe ügüenirken bir tarafdan da çalışacakları tez konulannı belırlemeye çakşıyorlardı. Böylece ögrencüer okula başlar başlamaz bır yalnızlık ve hedefıni bümeyen bir gezgmci ızlenımı oluşturmuştur. Bunun sonucu bulundukları üniversite veya enstıtüde saygınlıgı olmayan bir üçüncu dünya ulkesinde gelmiş cebinde parası olan ve soyulacak bir tavuk gibi karşüandılar. 2. Yurtdışı baglantısı saglanacak üniversite veya enstitülerle orgarük baglann sağlanmasma yöneük resmi düzeyde anlaşmalar yapümalıdır. Gerekirse ögrencüerin baglı bulundugu kurum üe yurtdışı kurum arasında karşüüdı işbırlıgı saglanırsa bu durumda konular ortak bir kararla karşılıkh anlaşmalarla belirlenir. 3. Yurtışma gonderüen ögrencüer ABD'de uygulanan genel bır sınav sistemmden geçirümeli ve iyi bır temel bügisı olan ve yorum yapmasmı büen ögrencüerin yurtdışına gönderümesı tercih edümelidir. Bunun yolu ıç gelişimini tamanüamış olgun ve kendısi üe barışık yaşayan kişüerm seçümesıne onem verümesidir, 4. Yurtdışına gonderüen ögrencüerin çogunlugu yabancı dü problemi üe karşı karşıyadır. Yabancı ülkelerde dü okullarının maliyeti çok yüksek olup yeterli sürede dü egitımi alamayan ögrencüer çogu zaman başarsız olmaktadır. Temel bir yabancı dü egitımi yurt içinde saglanabilir ve pratüc bügi için yine kendi alanında çok iyi olan dü okullannda kısa süreli bir pratüc dü egitımi daha yararlı olabüir. 5. Yenı açılan unıversitelerde yurtdışına gönderümesı düşünülen elemanlar yurt ıçindekı geüşmiş ve yeterli kadrosu olan üniversitelerımizde yetıştirümeli, bunun yanında yerleşik ünıversıtelerın elemanları da çok gereksinım duyulan alanlarda yurtdışına gönderümelidir. Çogunlukla da yurtdışında başansız olan ögrencüer daha çok yenı kurulmuş veya yakın geçmişte kurulmuş olan ünıversıtelerden mezun olmuş ögrencüer arasında bulunuyor. 6. Yurtdışı tez danışmanının seçimine önem verilmeli, danışmanın dınanük yayın yapma egüiminde olması dückate aünmalıdır. Yayın yapma konusunda tembel olan danışmanlar ögrencinin parasını aldıktan sonra bu iş tamam dercesıne ögrencinin motıvasyonunu kırmakta ve ögrencinin bilime baglüıgını zayıflatıyor. 2. Tezinı tamamlayıp yurda dönen ögrencüerin çogu yurda döndükten sonra uzun bir süre uyum güçlügü çekmekte, bir kısmı ise tez konulanna yakın konu, materyal ve ortam bulamamaktadır. Bu nedenle tez konusunun belirlenmesinde mümkünse materyal seçimi Türkıye'den sağlanmah veya Türkiye gerçeklerine uygun olmalıdır. (*)Doç. Dr., Ç.Ü. Ziraat Fak. Toprak Böl. Adana Merkezlere akış Traük ahşının modellemesmde yararlanuacak teknoloji Boğaziçı Üniversitesı Endüstn Mühendıslığı Bölürnü'nde mevcuttur. Traük yoğunluğunu kontrol etmek ve yönetmek amacıyla Almanya da dıkkat edilen bır faktör,"Şehir merkezı (veya yoğunluk beklenen noktalar) yönüne doğru traük ahşının yavaşlatılması, merkezden uzaklaşma sırasmda ise traük ahşının hızîandınlması''. Barbaros Bulvan 'nın ıh yönündeh traük ışıklannın sürelennın aynı olmaması gerektiğı sonucuna kolayhkla varabıhnz. Ana arterlerde "sola dönüşlenn" günun bellı saaüerinde yasaklanması Bati ülkelenhdeh metropollerde yoğun yararlanüan bır uygulamadır. Sola dönmekisteyen araç sayısı, bu amaçla hazırlanan cebin dışma taşınca yan şentler de olumsuz ethlenıyor; dolayısıyla genye doğru yığüma yavaşlamaya ve durmaya yol açıyor. IstanbuTda yolîann ethn kulalnımını olumsuz ethleyen faktörlenn başmda, toplu taşıma araçlannm surücülennin davranışı gelıyor. Kaldınma tam yanaşmayan (2030 cm) araçlar, yan şeritlerden geçışı de engelledığınden yığümalara açıyor. Mınibüslerden yararlanan vatandaşlann (abartilmış bır şehlde!) S metrede bır ınmek/binmek istemelen trafık ahşını yavaşlatan bir diğer faktördür. Traük sıhntilannı aşmanm yolu, yenı yol yapmak değıl, mevcut yollann tehh kullanımının sağlanmasıdır. Yöneticüerm bakmalan, modelleme çahşması yaptirmalan ve yolun ethn kullanımının sağlanması önemlı. Yaya ve sürucülenn "saglıklı traük ahşmm gerektirdıkleri" konusunda bılgüendihlmelen önemlı. Ancak, "Traük canavan olmayın" türünden mesajlar "doğru davranış" hakhnda bügi içermiyor *Dr.;TurkConsultTek.Yon.ve Transferi Grubu 561/15