Katalog

TIP VE SANAT TARİHİ Ressam Monefnin katarakh ve resimlc Doç DrPınar Aydm * C laude Monet, 18401926 yılları arasında yaşamış unlu Fransız ressamıdır Yaptığı resımlenn tarzı nedenıyle ılk ızlenımcıler arasında, belkı de en başın da yer alır Sanatı kadar, blr donem sana tını da etkılemış olan goz hastalığı ılgınçtır Bu yazıdakı resımlerı dıkkatle ınceleyen okurlar Monet'nın ızlenımcı resmının ozellıklerının kataraktına mı bağlı olduğu konusunda bakalım nasıl duşunecekler? Monet, yaşamı boyunca ışığın objeler ve doğa uzerındekı etkılennı ızlemış ve aynı manzaraların gunun değışık zamanlarında ve yaşamının degışık donemlerınde çızmıştır (Resım 1) 68 yaşındayken yanı 1908'de Venedık ı zıyaretı sırasında gormesınde bır degışıklık olduğunu farket mıştır O donemde yaptığı resımlerde renklerde bır bozukluk olmamakla beraber uzaktakı cısımlerı net goremedığı bellı olmaktadır (Resım 2) Daha sonra gıderek ılerleyen gorme bozukluğu nedenıyle 1912'de Parıs'te muayene olduğu göz doktoru katarakt teşhısını koymuştur Bır arkadaşına yazdıgı mektupta "Kataraktım varmış Gormemden yakınmakta haklıymışım dıye teşhısı anlatmıştır Bu donemden once 1899'da (Resım 1) ve sonra 1905'te (Resım 3) aynı kopruye bakarak yaptığı resımlerde gerçekten de renklerın gıderek karıştıgı ve ayrıntıların yok olduğu gorulmektedır Katarakt gelışmesının başladığı bu donemde, bırçok hastamızın başına gelen onun da başına gelmış bırkaç hekım değıştırmış doğal olarak da hastalığı ıle ılgılı kendısıne verılen bırbırınden farklı fıkırler onu korkutmuştur Bu hekımlerın bırleştığı tek nokta kesın olarak dınlenmesı gerektı Resım 5. "Nıluferler' dızıst, ğı şeklınde olmuştur Kataraktı olduguna ınanmış ancak amelıyattan kormuş olan Monet uzun dınlenme saatlerını 'ışkence olarak tanımlamıştır Dınlenmeden yarar lanmayıp yenıden resım yapmayı denedıgı donemde aydınlıktan çok, loş ışıkta daha lyı yapabıldığını farketmış, kataraktın yarattığı ışıktan aşırı rahatsız olma şıkâyetını 1 Resım 6: "Nıluferler" dızısı, Yaglıbı genış bır şapkayla engellemeye çalışmıştır Kullandıgı boyaların uzerındekı yazılardan renklerı tanıyarak ve paletınde her rengı hep aynı yere koyarak resım yapmayı surdurmeye çalışmıştır Resımlerındekı renkler once mavı yeşıl hakımıyetınden, kırmızısarıya donmuş sonra da yeşılkahverengı ağırlık kazanmış, mavı tumuyle sılınmıştır (Resım 4) Gıderek sağ gozde gormesı sadece ışık duzeyıne ınmış, solda ıse %90 oranın da azalmıştır Kataraktı goz merceğının merkezınde daha yogun olduğu ıçın hekımın verdıgı go bebeğını buyutucu damlalarla goz merce gının çevresınden yanı kataraktın daha a yoğun olduğu bolgeden bıraz daha lyı go rebılmeye başlamış, boylece tekrar resırr yapabıldığı ıçın sonsuz bır sevınç duy muştur Ancak bu durum çok uzun sur memış, katarakt lyıce yoğunlaştığı ıçıı 1922'de zamanın yontemlerıyle amelıya olmak zorunda kalmıştır 3 hafta kesın ya tak ıstırahatı ıle ıkı gozun kapatılması ge reğı sanatçıya buyuk psıkolojık rahatsızlıl vermıştır Yakın arkadaşlarına yazdığ mektuplardan amelıyat sonrası kalın camlı gözluk takmaktan memnun kalma dığı anlaşılıyor Bır gozu hâlâ katarakth dığerı ıse amelıyatlı ve kalın camlı olaral Reslm 3: "Glverny'de Bahçe", Yağlıboya, 1902. Resım 4: "Gıvemy'de Bahçe", Yağlıboya, 1918. Resım 1: "Gıverny'de Japon Koprusu" 1899. Resı 4458