Katalog

03 NASA. S'.Î'S 3 ınsann uçjş<jn 30 yıida. 400 rnılyar S hargerçek eşec. ecegTi. ıtesapıacJı. NASA'nın planlarında bu n en masraf',: katern* öorwş yolculugu ıçın gereklı yakıtın a«ınma»ıyOı. Aneak Mars a >nsanlı uçuştan önce bır enerjı u kurularak Mars'm atmos<ennd*n yararlanarak donuş yau çıezegenae ureMmesı auruTiurıoa. 350 mıiyon S tasarruf or v« pro..er.." ma > et 5C m^yorva .nıyor. Mars'ta kurulacak olan enerji istasyonu, bu gezegenin % 95 oranında karbondioksitten olusan atmosferini emarek bunu sıvı hkJrojenle reaksiyona soktuğunda, metan gazı ve su olusacak. Metan gazı, geri dönüş yolculuğunda roket yakıtı olarak kullanılacak. Su ise yenlden etoktrik akımıyia hidrojen v« oksijene parçalanacak. Sıvı oksijen d* roket yakıtı olarak kullenıla4. M s T a . anş: Kapsul 4>ataş.Ld>arak Mars yonjng«s.>'\e gıreeeh.. Yörur>g»,e gırış »ç,.j.. ,„•, heispianrrıâzsa »*»ç Mars atmortenrvoe «3,a'ad ^ia/m denn• •• « savnjiabıîır 3. Uzaysa 5 a, Kats. »e s>".a 1 r>ı! uzununda haiat;a &a; a'.sl 3er".e* mcdulu. uda dönm* ha'enet. >ap»'s»r astronotiann jlığı ıçın gerek«. y*p»> çer.<rr, gjcjnu s»gacak. YO'tcu^K s>ra.s.<nca astr&rctı*' *.ap Yakıt üretimi CL 5. Mars'a yumuşak ınış: Nısan 2010da kapsul. Mars atmosfennın aAac yavaşiatacak ıkadar yogun oldugu . I t»ır boigeden yumu\şak ıniş yapacak ve ıtdurucu bır çarpma k *ydana geimeye 6. Kırmırı gezeç.er\:e >.«. ><ars ta araştırma yapa" as'.'C" unya'dan gbndenlen mesa;iar t C * kada ulaşacak. Mars ta bulundjk rada astronotıann başma bır fe'an !ırs« h*rhangi btr kurta^ma o&era mOmkün degil. ler. Her astronotun özel yatak odası, tuvalet ve banyosu olacak. Tuvaletler vakum sistemiyle çalışacak. Duş kabininde ıse akan suyu astronotlann üzerine yönelten özel bir hava akımı olacak. Ve Dünya'dan aynldıktan 180 gün sonra astronotlar kırmızı gezegenin kıvrılan vadilerini, sonsuz boş düzluklerini görecekler. Inişten önce kapsul, bağlı bulunduğu destek modülünden ayrılacak, Mars'm çevresinde iki defa döndükten sonra araç yavaşlayacak ve 18 ay önce Valles Marineris bölgesinin kuzeyine iniş yapmış olan istasyonun zayıf ışıkları görulecek. Bu sırada Dünya ile sürekli irtibat halınde olunacak ancak aradaki uzakhk nedenıyle Mars'tan gönderilen mesajlârın Dunya'ya ulaşması 20 dakika surecek ama gelişen lazer teknolojisi sayesinde renkli TV kalıtesinde Mars görüntüleri elde edilecek. Astronotlann Mars yüzeyinde gerekli bilimsel çalışmaları yapmak için yeterince zamanı olacak çünkü Dunya ve Mars yörungelerın tekrar yolculuk için ideal bir konuma gelmesi 500 gün sürüyor. lugu >çm numa Mars «.» g 8 E*e dönuy Ma's yc^ gesmdekı astronotlar D ya dan gondenlen yenı do' kapsulu ile bulaşacak •• « van 2012'de Dunya'ya ın**, kw. Amaç "bayrak dikmek" değil... Bu süre içinde astronotlar Mars'ta üretilen metan gazı ile çalışan iki kişilik bir taşıtı kullanarak Texas eyaleti buyukluğünde bir golgede dolaşabilecekler. Kuşkusuz bu yolculuk bir "bayrak dikme" ve turistik gezi amacını taşımayacak. Mars yüzeyinden çeşitli jeolojik devırlere ait örnekler alınacak ve gezegende herhangi bir yaşam turünun varlığını saptamaya yönelik çalışmalar yurutulecek. Ayrıca gezegende alüminyum, magnezyum, demir gibi değerli madenlerın varlığı araştınlarak bunların gelecekte ekonomik bir şekılde kullanım olanakları degerlendırilecek, Mars buzullarındaki donmuş suyun eritilerek bunun kullanıma elverişli olup olmadığına bakılacak, Mars'ta bulunan azot, karbon ve suyun değeıiendirilmesiyle burada topraksız (hidroponik) tanm olanağı araştırılacak. NASA bu amaçla "salata makınesi adı verilen ve uzayda bitki yetıştiren özel bir yöntemi deneyecek. Çalışmalar olumlu sonuçlanırsa Mars'ta insanlığın ilk uzay kolonosi kurulabilir. Mars'ta yaşamaya elverişli bir ortam yaratılarak insanlarca kolonizasyonu, gelecek için önemli bir konu. Günün birinde geçenlerde Jupiter'de görüldüğü gibi Dünya'nın başına bir göktaşı felaketi geldiğinde, bu kıyamet günunden önce Mars'a gönderilecek olan öncüler, insanlığın galaksideki varlığını sürdürebilir ve Mars'ta yeni bir dunya kurabılirler. rung«y« otuıt« î» Mars ve Dünya her 26 ayda bir, uzay aracının fazla yakıt harcamadan iki gezegen arasında yolculuk yapabileceği uygun bir konuma geliyor. Dünya ile aynı yönde fıriatılan uzay kapsülü, Dünya'nın hareketini kullanıyor ve direkt bir rotadan daha kısa sürede Mars'a ulaştyor. Bir sonraki uygun konumu bektomek için astronotlar 500 gün kadar Mars'ta kalıyor ve gene uzun, ama az enerji narcanan rota ile Dunya'ya dönüyorlar. Uçuş rotası Mars'dan çıkış Dünya'dan Çikış Q Mare'ayokîukjk »ağlanan destek modülü, uzayda lı olarak lunaparklardaki atlı karınca embersel bir yörüngede dönerek Dtların fizyolojik dengelerinin bozulönleyen ve yerçekiminin % 38'i kaın yapay bir çekim gücü oluştura ık bozuluyor ıyda yapılan uzun bir yolculukta çecünün astronotlar için önemi büyük sıfır çekim gücü olan bir ortamda ası dahil bütün kaslar zayıflıyor ve Brdeki kalsiyum miktarının azalması jnda kemikler yumuşuyor. Astro notlar kalp ve kemik sağlıklarının bozulrnaması için yolculuk sırasında düzenliolarak günde dört saat bisiklet pedalı çevirecekler. Uzay biyologları, astronotlann bunun dışında olağanüstü bir sağlık sorunuyla karşılaşmayacaklarını tahmin ediyor. Bu konuda Rusların Mir uzay istasyonda 427 gün kalarak rekor kıran kozmonot Dr. Vladimir Polyakov'un deneyimi örnek veriliyor. Astronotları taşıyan kapsülün uzayda kaybolmasından da korkulmuyor çünkü Colarado Üniversitesi'nden Thomas Meyer'in belırttiği gıbi bugün uzayda mükemmel bir manevra teknolojisi kullanılıyor. Mars'tan çok daha uzak olan Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün gezegenlerine göndenlen uzay sondalarının manevraları bile sorun yaratmıyor. Ancak asıl korkulan sorun, astronotlann uzayda kaybolmaları değil ama uzayda kavrulmaları çünkü Mars'a giden rota, güneşten yayılan ve "uzay fınnı" adı verilen yoğun bir radyasyon denizinden geçiyor. Bu nedenle kapsülün çevresindeki 12.5 cm'lik soğuk su tabakası, astronotlan güneş radyasyonundan koruyacak. Neler yapacaklar? Astronotlar kapsüldeki boş zamanlarını yemek yiyerek, sohbet ederek, bilgısayar oyunları oynayarak değerlendirilecek Derleyen: tsmail Murat 3889