Katalog

ARKEOLOJl ARAŞTIRMA DÜNYASINDAN Aşıklı Höyük kazısı ve yeni buluntular Prof. Dr.UfukEsin ksaray Kapadokyası'nda, Hasan Dağı'nın oluşturduğu volkanık arazıde, Melendız kıyısmda, Kızılkaya köyunde bulunan Aşıklı Höyük'te Istanbul Unıversıtesı Edebıyat Fakultesı Prehıstorya Anabılım Dalı tarafından Kultur Bakanlığı ve aynı ünıversıte adlanna yapılan kazılar hâlâ suruyor Aynı Bılım Dah'ndan Prof Dr Ufuk Esın'ın başkanlığındakı kazılarda bu yıl höyuğun kuzey, guney ve doğusunda çalışmalar başlatıldı Yrd Doç Dr Savaş Harmankaya, Yrd Doç Dr Nur Balkan Atlı gıbı kazı veyontma taş alet uzmanlarının da yer aldığı kazı ekıbıne bu yıl Yıldız Unıversıtesı'nden Yrd Doç Dr Nadide Seçkin ve öğrencılerı de katıldı Buzul Çağı'nın sona ermesıyle Aşıklı Höyük'te ılk yerleşmelerı kuranlann "uzman avcı ve yenebılecek bıtkıleri toplayan insan toplulukları" oldukları bılınıyor Bu ınsanların henüz buğday, arpa gıbı tahıl tanmını, koyun, keçı gıbı hayvanları evcılleştırmeyı denemedıklen ele geçen avlanmış hayvan kemıklen ve bıtkı kalıntılarının arkeozoolojık ve arkeobotanık analızlerıyle aydınlatıldı Radyoaktıf karbon tarıhlerıne göre günümuzden onbın yıl önce kurulmaya başlayan Aşıklı Höyuk yerleşmelerı, en eskı, öncu "kentsel planlama" örneğını verdığtnden mımariık ve yapı tarıhi uzmanlan ıçın önemlı bır araştırma kaynağı oluşturdu Aşıklı Höyük'te bu yıl yapılan çalışmalarda höyüğun ortalarında genış bır çakıllı caddenın bırbırınden ayırdığı ıkı ana yerleşme bölumüne doğudakı bölum de katıldı Caddenın kuzeyınde mahallelerdekı kerpıç konutlann en çok üç odalı olmasına karşılık, doğudakı, anıtsal bınalann çok odalı olması, bunların kalabahk aıle bırımlerıne aıt oldukları ızlenımını vermektedır Bu yapılar dıştan, yarı kıvrık, kalın taş duvarlarla çevrılmışlerdır Içtekı odaların duvarlan kerpıcın taşla bırlıkte örulmesiyle yapılmıştır Bınalardan bırının ıçınde toplanan bıtkı ve meyvelerı saklamak ıçın yapılmış depo yerlerı bır kilerın ıçınde gun ışığına çtkarıldt Höyüğun guneybatısındakı, bırısi tabanı ve duvarlan boyalı, dığerı sandık duvaıiı dınsel amaçlı ıkı yapının daha sonrakı evrede taş duvarlar yardımıyla kutsal bır alan olarak sınırlandırılması, en eski temenos duvarlan geleneğının bu dönemden ıtıbaren başladığını göstermesı yönunden ılgıyle karşılandı Tabakalaşmanın kontrol edıldığı kuzey bölümde ıse yukardan aşağı ıkıncı tabakanın 6 ve 7 alt evrelerır.dekı yerleşmelere aıt konutlann ve doğusundakı çöplük alanının kazılmasına devam edıldı Bır konutun tabanına altına yakıldıktan sonra bır hasıra sanlarak gömulmuş olan bır insana aıt ıskeletın ıse başı batıda, ayaklan karına çekık olarak doğuda bulundu Aşıklı kazısı ıle bırlıkte yurutulen yuzey araştırmalarında ıse gene Prehıstorya Anabılım Dalı uzmanlarından Dr Sevıl Gulçur'un saptadığı bazı önemlı buluntu yerlerı var Bunlardan bın Ağzıkarahan köyundekı, Aşıklı Höyük'le çağdaş ve aynı kulturu sergıleyen bır akeramık yerleşme yerı Futbol alanı halıne getırlmek ıztenen ören yerı esksatörte kazılmış ören yerlenndekı bu tahnbat surdukçe kültOr tanhımıze aıt böylesine önemlı belgeler yok olup gıdıyor Bu nedenle önlemlerın yalnız sözde kalmasını değıl, uygulama alanında etkılı olmasını bır kez daha hatırlatmak ıstıyoruz Kısırlık için yeni bir umut J apon bılım Mumyalapdan 2 bin yıllık enzimtep A adamlarının yap2000 yıl önceden kalan Mısır mumyalatığı bır araştırmarının kemıklerınde kapalı kalan enzımlerın ya göre henuz sperme taze kemıkte bulunan enzımler kadar 1yı dönuşmemış yuvarlak, kuyruksuz erkek cınsıçalıştığı saptandı yet hucrelenyle dışı yuBu olayla ılk defa bu denlı eskı ınsan murtalan dölleyıp norkalıntılarında ışlevını koruyan bırşey bumal bır hamılelık sağlalunmuş oluyor Uluslararası bır bılımanabılıyor Yaptıklan dedamlan grubunun yaptığı bu keşıfle yeni neylerde fare yumurtayeni gelışen molekuler arkeoloji dalında lannı spermatıdlerle önemlı ufuklar açılmış oldu (sperm oluşumunun bır Işlerlığını koruyan enzlmlerın araştırılöncekı dönemıne aıt masıyla o doneme ılışkın yemek alışkanhucrelerle) dölleyerek lıkları, hastalıklar , sağlık ve bunun gıbı yavru fareler elde etgenel yaşam bıçimını yansıtan bılgıler mışler edınmek mumkun olacak Bu çalışmayla hıç olgun spermın uretılmeAlmanya'da yayınlanan, yedı Ingılız ve dığı en ağır erkek kısırAlman araştırmacılarının vardıkları sonulık vakalarının aşılması ca göre enzımler" yapı va ışleriık açısınıçın ılk adım atılmış oladan esas olarak çalışır durumda buluncak Değişlmln tohumlan: Japonlann araştırması olgun sperm üre maktadır" Bılımadamlan uzun temeyen erkekler Içln yeni blr umut Araştırmacılar Ingılız ve Alman muzelezamandır sperm oluşurınden elde ettıklerı M o 400300 donemunun hangı dönemınması, mayoz bölunmeden sonrakı aşamalamine aıt Mısır mumyalarından aldıklan den başlayarak döllemenın mumkün olabırı tamamıyla erkek spermı yumurtaya yerkemiklerı özel tasarlanmış tıtanyum aletleceğını araştırıyorlardı Testıslerde spermaleştırmek ıçın mekanık bır duzenek durumulerte kesıp aktıf protein testınden geçırtosıdler en erken sperm hucrelen rpayoz na ındırgıyor mışler ıle bölunerek kromozomlarının tamlayıcı böErkeklerdekı kısırlık tedavısı son yıllarda lumunu ayınyoriar Böylece olgunlaşmış Saptanan ve çınko ıle magnezyum ıçebuyuk gelışmeler sağlanmıştı sperm yumurtayı dölledığınde döllenmış yuren enzımler kemık metabolızmasında Hastalarm %98'ınde değışık yöntemlerie murta bır tam kromozoma sahıp oluyor Yuönemlı bır rol oynayan fosfat ayırımını çare bulmak mumkun olabılıyordu Spermvarlak şekle sahıp spermatıdler ıse mayotık yapmakla gorevll Yeni ölmuş ınsanların len yeterlı olmayan veya çok yavaş yuzen bölunmeden sonrakı ılk aşamayı oluşturukemıklerınden alman aynı tur enzımlerle ya da yumurtaya gıremeyen spermlere sayor yapılan karşılaştırmada çok az fark saphıp erkekler, testıslonnden alınan tek bır Geçen yıl Japonya'nın Ulusal Sağlık Enssperm hucresıyle baba yapılabılıyordu Antanmış Ancak antık çağdan kalma entıtusunde görevlı bılımadamlan fare ve cak gen kalan %2 lık bölum ıçın, testıslerde zımlerin %35 daha az aktıf olduğu gözhamster yumurtalarını bu yuvarlak spermahıç olgunlaşmamış sperm oluşmadığından, lenmış tıdlerle elektrık darbesı veya mıkropıpet yarumut yoktu Araştırmacılara göre enzımler ıkı bın dımıyla bırleştırebıldıklerını açıklamışlardı Japonlann araştırmasıyla testıslerınde yıllık dönemı kemıklerın ınorganık yuzeyVerdıklen son rapora göre bu döllenen yuspermatıd oluşumunun bıle gözlemlenemelerlnin koruyucu etkısı sayesınde aşabılmurtalann dördunden normal yavrular elde dığı kısır erkeklere, spermasıtlerın kulturlere mış Laboratuvar koşullarında aynı proedılebılmış Arada geçen zamanda ıse bu aktanlarak spermatıd uretmek ıçın bır yol sayıya 15 tane daha eklenmış teınler dondurucu dışında ancak bırkaç bulunmasıyla umıt verılebılecekflk)New Bılımadamlannın değeriendırmelerıne gösaat yaşayabılıyor re bu aşamada bır döllenmenın mumkun ol Ege'nin volkan külleri Kuzey Kutbu'nda çıkarsa... E ge denızındekı Gırıt adasında yaşadığı bılınen Mınos uygarlığına aıt Santonnı adasındakı bır kolonının 36 yuzyıl önce adadakı volkanın patlamasıyla lavların altında kaldığı bılınmekteydı Anca bu olayın kesın tarıhi geçen yıl Grönland da çıkarılan yaklaşık uçyuz metrelık bır buz numunesınde, bu volkandan geldığı duşunulen kullere rastlanmasıyla yaklaşık M Ö 1623 yılı olarak saptandı Numunenın yuzellı metrelık ust bölumunde geçmış 7000 yılda gerçekleşen yaklaşık 400 volkan patlamasının kanıtları bulundu Havaya savrulan kul kutlesı 5400 km uzaktakı Grönland'a ulaşacak yukseklığe çıkabılmış Kuzey ve Guney Yarımkure'dekı ruzgarlar bırbırlerınden oldukça bagımsız olduğundan Grönland da rastlanılan volkan patlaması kanıtlarının çoğu Kuzeydekı volkanlara atfedılmış Santonnıye aıt olduğu sanılan kuller ıse gene Doğu Akdenız ve Karadenızde bulunan kullerın karşılaştırılmasıyla saptanmış Genel olarak buz numunesındekı kuller sulfur oranlarıyla belırlenmektedır Patlamanın tanhı ıse kullerın buz ıçerısındekı yerleşme derınlığıne göre bulunmaktadır Çıkarılan numunedekı geçmış ıkıbın yıla aıt 69 olaydan 57'sı bılınen patlamalarla eşleştınlebılmış Ancak bu M ö 7000 yılına kadar olanlar ıçın yalnızca %30 olarak tekrarlanabılmış En erken kanıtlar Pompeı ve Herculanum şehırlerını yok eden M S 79 yılındakı Vezuv patlamasına aıt Aynı şey 1600 yıl gerılerde Thıra olarak da bılınen Santorını de olmuş ve tum ada 300m'lık bır kul tabakasının altına gömulerek ancak 1967 de açılmaya başlanmış Mınos uygariığının yok oluşu hep volkan patlamasının yarattığı deprem su baskını ve kul bulutlanna bağlanmıştı Fakat daha hassas ölçumler uygarlığın patlamadan sağ kurtulabıldığını göstermış Bununla beraber patlamanın bır felaket yarattığından kımse kuşku duymuyor ve bazı arkeologla ra göre Akrotın (Santorı adası şehrı) nın su ve kul altında kalması Plato dakı Atlantıs efsanesının temelını oluşturuyor 3882