Katalog

NE W ENGLAND'DAN İ Z L E N İ M L E R Çocuk sağlığı nasıl korunmalı? Dünya Çocuk Psikiyatristleri Toplantısı'nda bu konu tartışıldı. Diğer konular: Savaş ve Şiddet, Ruh Sağlığı Hizmetleri, Risk Altındaki Çocuklar, Uzmanların Eğitimi... Yankı Yazgan an Fransısco'nun tepelerinden birine yuzyıl başında kondurulmuş devasa otellerden Fairmont'u bir meslek grubundan yaklaşık bın kışi doldurdu temmuz sonunda Çocuk psikiyatrtan, çocuk psıkologları, pedagoglar, sosyal hızmet uzmanları, çocuk gelışimcilerı, öğretmenler, hemşıreler dunyanındört bir yanından tek tek ve kafılelerle geldiler Beş gun boyunca "Çocuk ruh sağlığı nasıl korunmalı" ve "Çocukların ruhsal sorunlarına nasıl yaklaşılmalı" soruları çevresinde saatler boyu harâretle tartışıldı ülkeleri ıse hallerinden şıkayetçı gözükmüyorlar Hızmetlerın kalıtesını arttırmak yanı sıra çocuk psıkıyatrısını bılımselleştırmek yanşında Amerıkalıları yakalamak gıbı bir hedeflerı var Brezılya, Arjantın, Hındıstan, Meksıka ve daha bırçok ulkede yoksulluk genelde çocuk sağlığı, ozelde ıse çocuk ruh sağlığı hızmetlerinin başlıca engelı Temel sağlık koşullarının duzelmesı ve eğıtim, barınma gıbı ıhtıyaçlann karşılanması, çocukların kışılıklerını guven ıçınde gelıştırebıleceklen ev ortamlarının sağlanması gıbı kapsamlı hedeflerı var Turkıye'nın pek çok koşulu da bu ulkelere benzıyor Elbette, sosyal yanlan ağır basan böyle bir temel hızmet perspektıfının bulunması bu ülkelerın çocuk sağlığı uzmanı kışılerını dığer bılımsel platformlann dışında tutmuyor Kongrede sunulan bıldırıler arasında tedavı denemelerı ve beyındavranış gelişımı gıbı nıspeten "hıtec" alanlarda hazırlanmış olanlar pek çoktu S nn eğıtim programlarına yansıdığı görtıluyor Ingiltere'nın dunya çapındakı çocuk psıkıyatrianndan Mıchael Rutter, psikanalıst ve gelişim kuramcısı John Bovvlby anısina yaptığı konuşmasında, psıkanalizin ömrunu doldurduğunu ve hazın ama şanına layık bir cenaze törenı yapılması gerektığını söyledığınde herkes şöyle bir yerınde kıpırdadt Ardından bir alkış koptu Rutter konuşmayı surdurdu, bu psıkoterapının sonu değil, aksine etkılı ve bılımsel verılerle uyumlu bir psıkoterapının doğuşu anlamına gelecektı Yenı kuşaklara guvenle oğretılecek bir psıkoterapı benım de aralarında olma şansını elde ettığım grup, aynı zamanda psıkanalız ve psıkodınamik tedavı konusunda ABD'nın en aktıf kurumlarından bırısınde (Yale) çalışıyor Erışkın psıkiyatrısınde gorulen "ındırgemecı" biyolojik kuramların çocuk psıkiyatrısınde tutunma şansını bu ve bunun gıbı gruplann varlığı azaltıyor Savaş dalgasının hızla yayıldığı bir dunyada çocuklann savaşın kalıcı ruhsal etkilerınden nasıl korunabıleceğı, kongrenin ana temasıydı Ulkeler arası savaşlardan doğrudan etkılenmeyen ABD gıbı ülkelerde ıse buyuk kentlen saran cınayet, terör ve korku, savaşı aratmadığından, bu konularda söyleyecek sözu olmayan pek az kışı çıktı 'Şiddet ve çocuk'a ılışkın konuşmaları ve ızlenımlerımi ayn bir yazıda bulabılırsınız Savaş ve Şiddet Ulkemızın pek küçük, ama üretken ve saygın çocuk ruh sağlığı topluluğundan hıç kımse katılamadı bu toplantıya Nedenı basıt Ekonomik destek olmaması Ulkenın ıçınde olduğu koşulların bılımsel faalıyete destek verılmemesıne neden gösterıldığını duyuyorum Sankı daha lyı zamanlarda her şey gullukgulıstanlık ımış gıbı, "önceden olsaydı " dıyoruz Pek çok bılim insanının yıllardır kendı cebınden bu tur toplantılara gıttığını unutuvenyoruz Ustelik, halı vaktı Turkıye'den lyı olmayan ülkelerden gelen Insanlann ya bılımsel kuruluşlarca ya da çeşıtlı vakıflarca desteklendıklennı gördukçe mazeretlere boşvermek gerektığını hatırlıyoruz Bıldık bir klışeyı tekralıyor gıbı olacağım ama, bılım, sanat ve spor da "dış temsıl" ı yeterınce olmayan bir ulkenın kendını tanıtmaya nasıl olup da milyonlarca dolar harcadığını anlayamıyorum Ah belkı de bınsı çıkıp yurtdışında bulundurulan bılmem ne kadar öğretım uyesı, doktora oğrencısınden soz edebılır O apayn bir konu Ama benım gözledığım açıktı, Turkıye'de çalışan ve ış ureten hıç kımse Uluslararası Çocuk Ruh Sağlığı Toplantısı'na gelemedı Peki, çocuk ruh sağlığı Turkiye'de ne durumda? Kımler bu alandakı araştırmaları ve hizmetleri desteklıyor? Nufusunun neredeyse yarısı genç kategorısıne gıren, bunların buyuk bolumu ruh sağlığı açısından rıskte olan bir ulkede çocukların ruh sağlığını korumak ve gelıştırmek ıçın neler yapıyoruz? "Bugunun kuçuklennın" "yarının buyuklen" olmasını beklemekten başka ne yapabılırız? Bu soruların cevapları bu yazının konusu değıl, ama şuradaburada, yazıda ve sözde tartışılması, herkesçe bılınmesı gerek Bılelım kı, umit edebılelım. Ve Türkiye Gelışmış ve gelışmekte olan (siz zengın ve yoksul dıye okuyun) ulkeler arasındaki farklar çocuk ruh sağlığı alanında da hıssedılıyor Işın ilginç yanı, gelışmış ülkeler arasında da önemlı farklar var örneğın, guçlü bir "çocuk rehberlık kliniklen" geleneğı uzennde gelışen ABD Çocuk Psıkiyatrısı topluma hızmet sunma, eğıtım ve hızmet kurumlarıyla ıç ıçe olma gibi özellıklerını hâlâ surdurebilıyor Bu özellıklerın mevcut ucretlı sağlık sıstemıyle ve "tıbbî model"le pek bağdaşmaması ıse cıddı maddı sorunlara yol açıyor Klasık anlamdakı "teşhıstedavı" basamaklarından zıyade aıleyı ve okulu Içine alan bir hizmet örgutlenmesi para bulmakta zoıianıyor Çocuk psıkıyatrısinin biyolojik temellerinı araştırmada en önde gelen ülke olmak, gündelik gerçeklerl değlştlrmlyor burada Dığer yanda, savaşın sarsıp silkeledığı BosnaHersek, Makedonya ve Sırbistan gibi ülkelerden gelenler "eskiden kalma" sosyal sağlık hizmetleri çerçevesinde yüruttuklen savaş halı ruh sağlığı hızmetlerinden memnunlar Savaşın kendısıni kontrol edememek yeterınce dert, ama şimdilik savaşın ızlerını hafifletmeye çabalayacak kadar umıtleri var Almanya, Isveç, Danımarka gibı Kuzey Ruh Sağlığı Hizmetleri Çocuklarla çalışmanın verdıği fırsatlardan birisi bazı sorunların başlangıçtan saptanması ıle daha karmaşıklaşmasının önune geçılebılmesı Ya da, sorunların ortaya çıkmasına yol açacak koşullardakı çocukların öncelıkle bazı hızmetlerden yararlanması örneğın, öğrenme guçluğu olan çocukların okul öncesı yaşlarda belırlenıp uygun özel eğıtim olanaklannı kullanmaları gıbı Bir başka örnek, otızm ve benzerı gelışme bozukluklarını olabıldığınce erken (örneğın, bırkaç aylık bebeklerde) saptanması Genetık, nörobıyolojık ve davranış analızlerı yardımıyla Riskteki Çocuklar Erışkın psıkıyatnsınden farklı olarak psıkoterapıyı ve eğıtımı temel alan yaklaşımların önemlerıni yıtırmelerı beklenmeyen bir dal, çocuk psıkiyatrısı Dolayısıyla bu alanda eğitılen tıp doktorlan oldukça geniş ve farklı alanlarda bılgı ve deneyım sahıbı olmak zorunda Kimı ulkeler psikoterapıyı vurgulayan geleneksel eğitimi sürdururken, bazı ulkelerde (ABD gibi) nörobıyolojıdekı gelışmelerin, insan beynlnı ve davranışlannı anlayışımızdaki değişmele Uzmanların Eğitimi Beynın gelışme evrelen ıle davranışların gelışmesı arasındaki ılişkıler neler? Hangı salgılar, hangı dokular ve sıstemler hayatın ılk yıllarında yaşadıklanmızın ızlerını geleceğe taşıyorlar? Aynı sosyal ya da aılevı sorunları yaşayan çocuklardan bazılannın davranış ya da duygusal sorunları olmasının bazılannın da daha dengelı bir gelışım tutturabılmesınin nedenleri neler? Genetik mirasımız kışılığımızı ne kadar belırliyor? llaçlar ne zaman ve ne ölçude yaraıiı olabılırler? Yukarıdakıler gıbı bırçok sorunun cevaplarının tartışıldığı toplantıların çok ılgı çektığını soylemeden geçemeyeceğım Kımılerınce çocuk psıkiyatrısının en yenı çehresı diye sunulan bu toplantılar kımılennde aşın bir lyımserlik, kımilerinde ise biyolojik psıkıyatnnın çocuk psıkıyatrısını "ıstılası" duygulannı uyandırdı Ikıncı gruptakılen rahatlatması gereken bir bılgıyı buraya yazayım Çalışmalann önemll bir bölumunu ureten ve Biyoloji ve Çocuk Psikiyatrisi Ellı dört ulkeden bın kusur çocuk psıkiyatrısı meslek erbabı bir araya gelıp dağılırken ulkelerıne, gerıde kalan şehır yuz ellı dört mılletten ınsan barındırmaya devam edıyor O ınsanlar bırbırının pışırdığı kendıne özgu yemeğı yıyıp, bırbırının muzığınden zevk alabılıyor Bılımın ve çocuklann sınır ötesı tabıatına bundan uygun bir kent olamaz dıye duşunuyorum Içinde yüz elli dört mıllet olmasa bıle, benzeri hatta çok daha zengın bir kent daha var, ama nazar değer dıye adını ağzıma almıyorum. Bınsi, "Ohoo, geçmış olsunl" dıyor. San Fransisco 38877