Katalog

B İ L İ M KÜLTÜR Camda yeni teknolojiler Camdan çivi olur mu? Fiber optik ve tıpta cam... Vehbı Belgıl amı ılk kım buldu? Kesınlıkle bılınmıyor Ama onun kadar yaraıiı bır madde bılmıyorum Amerıka'dakı "yenı buluşq" okullannda öğrencılert yaratıcılığa alıştırmak ıçın şöyle sorular sorulur Tuğlayı, bardağı. oto lastığını, aynayı, tecereyı, kalem'ı, köpruyü, ırmağı, nehrı başka biçımde kullanabılırsınız?" Yanıtlar en çok 5u'yi, 100'ü geçmez Ama camın kullanılış şekıllerını tam saymaya kımsenın gücu yetmez ömeklerını bütun ansıklopedılerde bulabılırız Ama camın yeni kullanılış alanlannı sayabılmek ıçın daha büyük güçluklerle karşılaşırız. mış durumda Yatınmcılar, Ingıltere'yı Hınt Okyanusu uzennden Japonya'ya bağlayacak en uzun cam tel kabloları denız altına döşemek ıçın yoğun çalışmalar yapıyor • Cam, toz zerresı kuçukluğune ındınlıp ışın taşır hale getırılıyor Mıkroskopla görulebılecek kuçuklukte bır top Ama, taşıdığı ışını, damardan karacığer tumörune götürup orada ömur boyu kalabılıyor Bu "zerre toplar" karacığere kan göturen damara şırınga edılıyor Yaran şu Bu yolla ılaç, vucudun neresı hasta ıse tam oraya göturulebılıyor Mevcut ılaçlar ıse mıdeden geçıp yayılıyor her yana Gıtmemesı gereken uzuvlara da • Gözluk camlarına katılan maden zerrelerı ıle ışık bollaştığında esmerleşen, azaldı C • Her evde cam eşya dolabı var bugun Camdan, porselenden, renklı, renksız yemek takımları, kadehler, bardaklar, fincanlar, kâseler buralarda saklanır Aslında ayrı bır odada saklanması gereken bu eşyalar, gıttıkçe küçülen apartman daırelennde süs eşyası görevını de görur Tabıı, çını urunler de oralarda saklanır Güneşın, avızelerın, ampullerın ışıklarını bırçok kez kırarak, yansrtarak ışık cümbuşlerı yaratan madde cam hamuruna katılan kurşundur Ağııiığın dörtte bın oranında 4 kılo ağırlıkta krıstal bır sürahıye 1 kılo kurşun katılıyor Zehırlemıyor kurşunlu şışe ıçıne konan suyu, ıçkıyı Elın oğlu onu da duşünmuş Şışenın ıçı bır polımerle kaplanınca kurşunun zararı hemen hemen sıfıra ınıyor Elmas bır yüzük gıbı paıiayan bıllur sürahı çok hoş bır göruntü degıl mı? Kurşun oksıt veya baryum oksıt katılması bu ışı görüyor • Elektrık ampulu ılk bulunduğu zaman belkı yanm parmak kalınlığında ıdı havası alınınca hava basıncı altında kırılmaması ıçın Sonralan ölü gazla doldurmak akla geldı Bu, hem filamentın yanmasını önluyor, hem ampul camının çok ınce yapılmasını sağlıyordu Ama, bu sefer de taşıma guçlüğü çıkıyordu ortaya Zar ıncelığınde ampuller en ufak sarsıntıda kınlıyordu Bunun çaresı ampullerı yağlamakla bulundu Bu yolla 7 000 ampul bır tahta sandıkta gönderılebilıyor • Cam cıvata, somun olur mu? Hatta cam çıvı olur mu? Neden olmasın? Camdan keser oluyor da camdan çlvı neden olmasın? Kullanılım alanı var Uzay mekıklerının pencere camlarında Freze makınelerınde şekıllendırılen katkılı cam levhalardan dış ıçın kılıf yapılıyor O da ış mı denecek Ama ış Çığnenen yemeklenn üzerine 25 kılo ağırlık bınerse az şey mı? • Cam tel (fıberoptıc) saç telı ıncelığınde, ama sanıyede 32 000 bılgıyı aktanyor, ve göruntulu telefona ımkân verıyor Amerıka'dakı oğlunuzla konuşurken kendısını de göruyorsunuz, büyük bır ekranda Bu konudakı ılk yazım 3 Mayıs 1981 gunü çıkmıştı gazetemızde, 2 sayfada Bır hafta sonrakı yazım "göruntulu telefon" uzerıne ıdı 4 E kım 1981 tarıhlı yazım da "Cam Telden Röntgen" ıdı Bugun cam tel kabloları Avrupa ıle Amerıka'yı bağlıyor, tam beş kablo ıle Uç kablo da Kahfornıya kıyıları ıle Japonya'yı bırteştır Camda yeni teknolojiler zerrelerı ıle kımbılır daha neler yapılabılır Camı çınılerımızın doyulmayan mavı renklerı, nazar boncuklarımızın, at boncuklanmızın ruha sennlık veren mavı renklerı, buyuk camılerımızın doğu pencerelerındekı renklı camların ınsana huzur veren renk kanşımlan cama yenı görevler yukleyecek gıbı görünüyor Turk bando zıllennın coşturan gucunun bıraz altın tozundan geldığı söylenıyor Her yenılık sonsuz bır sabır ıstıyor Deneme, yanılma yöntemı ıle Istanbul'da Beykoz Şışe ve Cam fabrıkamızın urunlerı görenlerı hayran bırakıyor Ama, bu yeterlı degıl Yenı atılımlar ıçın yenı buluşlar yapmalıyız Şımdılık başka ulkelenn, cam urunlerını ızlemek ve bunlardan alınabıleceklen hemen alıp daha lyısını yapıp Ihraç etmek gerekıyor Amerıka'dakı "Cornıng" cam fabrıkası durmadan yenılıkler bularak yaşamını surdüruyor Ampullenn alınan havası yerıne ölü gaz (irıert g a s ) doldurunca ampul camlannı zar ıncelığıne ındırmenın hem madde tasarrufu, hem ucuzluk sağladığını bılıyoruz Kalın camlı bır ampulu, bır ışçı, yanm gunluk yevmıyesı ıle alabılıyordu Ince camlı ampul bulunduktan sonra en önemlı sorun çok uretım ıdı Bu nasıl yapılacaktı? Eskı ampuller erimış cam kazanından alınan bır avuçluk camı ufleyerek şışınlıyordu Bu yolla uretım hem az, hem pahalı oluyordu Saatte bınlerce ampul delıklen bulunan yürüyen bır çelık kuşak üzerınden geçen ınce bır şerrt, enmış cam hamurunu delıklere boşaltıyordu uretım saatte 66 OOO'e. yılda 1 8 mılyara yukselmıştı Bugun bu sayı dolayında dolaşıyor "Cornıng Glass" fabrıkası bunları yaparken bız ulkemızı Yunan, Ingılız, Fransız, Italyan çızmelerınden temtzlemeye çalışıyorduk Yıl 1920 ıdı "Gariplikler Nobeli" Isveç'te, Nobel'in dışında, bır de IGNobeller'i var Tuhaflık ödulleri Taklıt Edılmeyecek Buluşlar (Journal od Irreeproducıble Resualts) dergısınce verılen ödullerın bu yılkı sahıplerı şunlar 1) Kimya Ödülü, kokulu gazeteyi bulan James ve Gaınes'e gıtmış Bunda, gazetenın kâğıt hamuruna guzel bir madde katılıyormuş 2) Edebiyat ödülü, unlu "The New England VVoumal of Medıcıne" de yayımlanan 975 ımzalı bır yazıya verilmış 3) Matematik ödülü kıme gıtmış bılıyor musunuz? Robert Faıd adlı bir ıstatıstık uzmanına Komunıst Rusya'yı yıkıp yerine Rusya Federasyonu'nu kuran Rus Gorbaçov'un deccal olduğunu kanıtladığı için. Beyin nasıl yıkanır? Beyın yıkamak demek, ınsanları kendımız gıbı düşünmeye zorlamak demek Televızyonlar, gazeteler, polıtıkacılar bunu her gun yapıyor. Oinını değıştıren bır ınsan, beyin yıkanmasında doruğa ulaşmış ınsan demek Ama, ış yalnız dınle bıtmıyor Mezhepler var, ideolojıler var, kulturler var Bunların hepsı, başkalarını kendilerı gıbı düşünmeye zorlamak için uğraş verıyor Ne olacak sizi kendısı gıbı düşünmeye zorlamakla? O andan itıbaren kendi toplumunuzun insanı olmaktan çıkıyor, başka bir toplumun çıkaıiarı doğrultusunda düşunüyor ve çalışıyorsunuz Mısyonerın ıkıncı görevı, kendı dınıne adam toplayarak Tanr'nın gözune girmek, bunu yaptığında goğun butun kapıları açılıyormuş önunde Cennette en çok ıstedığı köşeye yerleşebılıyor Sonsuza dek cennet yaşamı ıçınde yaşıyor Yehova Şahıtlerı bunlardan bir grup Bir ara bana da gelmışlerdi Kimlerdı bunlar bılıyor musunuz? Bakırköy'de buzdolabı, çamaşır makınesı tamırcılerınden ıkı kışı Kendılerinin beyınlerı yıkanmış zavallılar olduğunu, bunlarla uğraşmamalarını, ınsanların hayrına ışlerle uğraşmalarını belki 4 saat boyunca anlatmaya çalışmıştım Ama, kafaları "nato kafa nato mermer" denecek bir duzeye ulaşmıştı Ne söylesenız, laflarınız "dırekten gen dönuyordu" Dunyada kaç yüz din ve mezhep var? Bunlann hepsı, gerçeğin kendi öğretılerınde olduğunu ılerı suruyor Gerçeğin yüzlerce turu olur mu? Oluyormuş, kendi goruşlerıne göre Onlara göre, kendı dın veya mezheplerıne bağlandınız mı huzura kavuşuyordunuz Bır başka yazımda bu kafa yıkayıcılarla tartışmalarımı sunacağım sızlere Kafa yıkayıcı, "ölü yıkayıcı" ıle çağrışım yapıyor ğında berraklaşan cam yapılabılıyor Kızgın guneş ıçın ayn, parlak güneş ıçın ayn gözlük taşıma sorunu kalkıyor Bu arada, bır duğmeye basılınca kararan pencere camları, perdeyı çağdışı yapacağa benzıyor Cam yüzlerce katlı bınalarda ışık cumbuşlenne de yol açacak gıbı Yine bır duğmeye basılınca kıpkırmızı, sapsarı, yemyeşıl renge burunen gökdelenler kentlenn gece yaşamına renk katacak Nasıl yapılabılır bu? Cam hamuruna gümüş zerrelerı katarsanız san, altın tozu katarsanız gul pembesı elde edıyorsunuz Maddeyı kımyasal yolla maddeye katma yolu ıle yapılamayacak şey yok Yeter kı gereklı sabır gösterılsın Karşılaştırmalar Hong Kong Istanbulumuzun bır mahalle Fıkre tam açıklık kazandırmak ıçın tuzu anımsayalım özene bezene yaptığınız bır tencere yemeğe bır tutam tuz katmakla lezzet harıkaları yaratıyorsunuz Bunun gıbı bakla yemeğıne, bır kaşık şeker, çayınıza bır çay kaşığı lımon, çorbanıza, pılavınıza bır parça bıbeıie lezzet dunyalan yaratabılıyorsunuz Cam hamuruna katılacak maden Bir tutam tuz sı buyükluğunde, 1 000 km kadar Ihracat gelırı 120 mılyar dolar Neye borçlu bunu? En son teknıklere göre uretım yapması Radyoyu, televızyonu, çamaşır makınesını, buzdolabını herkes yapıyor Sen bunlara yenı bır buluş ekleyerek alıcıyı hayretlere duşurebılıyor musun"? Guney Kore bızden 7 kez kuçuk Ama ıhracatı 76 mılyar dolar O da son buluşlarla satıyor mallarını Artık defterı durulmuş sandığımız camdan neler yapılabılıyor? Guzel bır örnek Daha da neler yapılacak Hıçbır buluş ölmuyor, yenı eklemlerle çığ gıbı buyuyor, yenı hızmetler verıyor 388 13