Katalog

ALKOLİZM Alkol ve adım adım sarhoşluk Sarhoş olmadığını söylemek, kandaki alkol seviyesinin 50 mg.'ye yaklaştığının belirtisidir. Bu evre dostlukların pekiştiği, insan sevgisinin zirveye tırmandığı, garsona bol bahşiş verildiği, evin, işin ve diğer sorunların unutulduğu devredir. Dr. Korkut Yaltkaya* aha önceki yazımızda alkollzmi tanımlamaya, alkolizmi oluşturan çevresel, biyokimyasal, kalıtsal nedenleri belltmeye çalıştık. Şimdi de alkolü sevdiren kişilik yapısı ve alkolün insana ettikleri üzerinde duralım: Alkol ve diğer keylf verici madde bağımlılığına yatkın kişilik yapısını kısaca şöyle tanımlayabiliriz: Duygusal yönden dengesiz, engellenme eşiği düşük, çabucak parlayıp saldırmaya kalkışan, zevk ilkesine dönük, çocuksu eğllimleri olan kişilerdlr. Çoğunda cinsel sorunlar, hatta homoseksüalite gibl sapmalar görülebilir. Alkoliklerde, çocuklukta Iğdiş edicl ana ya da katı ortam etklsi altında kalarak, normalde dış dünyaya yönelmesi gereken saldırgan ve düşmanca duygulann kişinin kendine yönelmesi sözkonusudur. Böylece, kişl erlşkin yaşamında öfkeslnl bir türlü doğru yola (dışarıya) kanalize edemez. Yumuşak başlı, efendi, Içe dönük görünümdedir. D na 3090 dakika sonra vanr (üst üste atılan iki kadehin tehlikesü). Alkolün süt ve yağlı yiyeceklerle alınması emilimini yavaşlatır, buna karşın su ile alınması emilimi hıztlandınr (aç karına içmenin sakıncası!) Emilime etkin olan bir diğer neden de alınan alkolün yoğunluğudur. 70 kg. ağırlığındaki bir kişi görünür bir belirti vermeden saatte 10 cc. alkolü yakabilir. Bu miktarın üstüne çıkıldıkça basamak basamak sarhoşluk başlar. Kandaki alkol o Ancak derinden derıne kendlni yakan, kezzap gibi blr öfkesi vardır. Işte kendine dönük bu öfkeye alkol yardımcı olur: Hem öfkenin sıkıntısını azaltarak hem de öfkenin amacı olan kendi kendini tahribi daha da kolaylaştırarak. Alkoliklerde, çocukluktan gelen alışkanlıkla bağımlı olma duygusu güçlüdür. Bağımlılık gereksinimlerinin tehlikeye düştüğü aileden ayrılma, boşanma, terk edilme gibi durumlarda ağır bunalımlara girerler, karamsar oluriar hatta panlğe kapılırlar. Normal kişiden çok daha fazla tepki verirler ve bu tepkiyi alkolle avuturlar. Yukarda sözünü ettiğimiz cinsel yetersizlik ve homeseksüalite gibi eğilimler alkoliğin kendi kendine bile açığa vurmak istemediği, bastırdığı duygulardır. Bu duygulann oluşturduğu derin sıkıntı, alkolün rahatlatıcı, frenleri azaltıcı ve sansürü kaldırıcı etkisiyle avutulur. Alkolik ve diğer uyuşturucu bağımlılarında görülen bu kişilik yapısını zevke dönük kişilerde (hedonistlik yaşam) ve suç işleyen başkaldırmış gençlerde de görmek olasıdır. Cinsel sorunlar ve öfke Alkolün vücuttaki serüveni Alkol, insanın içine girdikçe neler eder, kısaca aktarmaya çalışalım. Alkol içildikten sonra mide ve bağırsaklardan hızla emillp 5 dakika sonra kana geçer (bu hız, sigaradaki nikotinin içildikten 7 saniye sonra beyine ulaşmasından çok daha yavaştır). Kanda en yüksek noktası ranı % 20 mg/ml. olduğu zaman hafif bir sıcaklık basması, iyilik hissi, yorgunluğun ve hafif ağnların kaybolması görülür. 40 mg.'de kendini güçlü ve yetkin hissetme, yüksek sesle üstten üstten konuşmalar vardır. Kişi kendini yan tann değilse bile epey üstün hisseder. Birden bilgi dağarcığı genişler. Her konuda fikir yürütür. Ancak konuşmaya küçük küçük takılmalar, pelteklikler de musallat olmaya başlar. Sarhoş olmadığını söylemek, kandaki alkol seviyesinin 50 mg.'ye yaklaştığının belirtisidir. Bu devrede eli açıklık, gönlü bolluk ile yer ve zaman kavramlarından sıynlma başlar. Bu evre dostlukların pekiştiği, insan sevgisinin zirveye tırmandığı, garsona bol bol bahşiş dağıtıldığı veya yeni yiyecekiçecek siparişlerinin verildiği dev redir. Içen kişinin evdeki eşini, ertesi günkü işini unutmaya başladığı devre budur. 70 mg.'de iş biraz değişir. Yalnızlık hissi, kendini kötülemeler, suçlamalar, kendine acımalar başlar. Çabuk üzülür ve ağlar. Aşın alıngan, duyarlı ve çocuksu olur. 100 mg.'de dengesizlik, bir türlü paltosunu giyememe, hesabını yapamama, anahtarı ve park ettiği arabasını bulamama gibi belirtiler görülür. 200 mg. suç Işleyebilme evresidir. Sapık cinsel gösteri ve saldırılarda bulunabilir. Kusmalar olur. 400 mg. ise yaşamı son derece tehlikeye sokan derin bir komanın oluşmasına yol açar. Yukarda anlattıklarımız, bir İnsanın bir kadehten başlayarak birkaç saat içmesi durumunda başına gelebileceklerin bir tanımıdır. Yıllardır alkol alan bir insanın durumu ise çok daha değişiktir. Süregen alkol alımında akılsal yetenekler azalır, dikkat kusurları görülür. Bellek bozukluklan plandadır; içkinin sonlarına doğru, yaptığı şeyleri, söylediği sözleri anımsayamaz. Eve nasıl gittiğini bilemez. Zamanla bu bellek kopukluklan fazla Içmeden de olmaya başlar. Zaman kavramı belirsizleşir. Alkolik için önemli olan yalnız, yaşadığı andır. Geleceği düşünmez. Beklemeye sabn yoktur. Anıların, geçmişin etkisi azalmış, silikleşmiştir. Sabah bulantı ve kusmaları başlar. Alkolik sabah uyandığı zaman, yataktan doğrulur doğrulmaz veya sigara içme, diş fırçalama sırasında birden bulantı hisseder ve kusmaya başlar. Ellerinde, dudaklarında özellikle içmediği saatlerde kaba tıtremeler vardır. Giderek kalıgrafısi bozulur. Bu sırada, önceden içkiye direnç artımı görülür. Kan alkol düzeyi % 150200 mg.'nin üzerine çıkmasına karşın durgun bir sarhoşluk dışında belirgin bir gösteri yoktur. Kişi günde bir litreye yakın sert bir içkiyi oldukça rahatlıkla alır. Sonra, bedensel bozukluk belirtileri oluşmaya başladıkça alkol toleransı tersine döner, azalır, çok az bir miktar alkolle devamlı sarhoşluk durumu oluşur. Artık içkinin tadı kalmamıştır. den alkolikler olur. Alkolizm hastası her içişte, içkiyi bırakmaya karar verir. Bu karar hep gelecekte yerine getirilecek bir karar olarak kalır. Kısa bir süre içmekten vazgeçebilirse de, bu karannı hemen Içki içerek kutlar. Içmeme karannı çevresindeki insanlara açıkladıysa bu defa da gizli içmeye başlar. Son akıl kırıntılarını da içki şişesine yer aramak için harcar. Içkisini saklamakta son derece becerlklidir, ancak bazen nereye gizlediğini unutuverir. Işte o zaman trajedi başlar, şişeyi buluncaya kadar dehşetler içinde kalır, gözü başka hiçbir şey görmez. Alkolik; zaman zaman kolayca ağlamasına neden olacak aşın ve çocukça bir duyarlılıkla, acımasız bir bencillik arasında gider gelir. Uykuları huzursuz ve karabasanlarla doludur. Sık sık sıçrayarak uyanır. Bu devirde alkolik, içmemenin bir işkence olduğunu, fakat bu durumun yanı sıra içmenin de kendisine artık bir rahatlık sağlamadığını bilir. Yenilgi başlamış, hatta sona yaklaşmıştır. Yenilgiye adım adım Tiryakilik dönemindeki titizlik bozulmuştur. Içki şişesini kafasına diker, içkinin cinsine aldırmaz, üstüne başına bakmaz, önüne ne konursa içer. Genellikle çok az yer. Sadece soğan ekmek veya biraz turşu ile aylarca içmeye devam e Alkol etkisiyle ilgili iki özel durumdan kısaca söz edelim. Bunlardan biri alkol zehirlenmesidir. Seyrek de olsa alkol bazı kişilerde rahatlatıcı etki değil, tersine kontrol edilemez bir coşku oluşturur. Bu durumdaki kişi (alkolik olması gerekmez, ilk içki içişte bile görülebilir) körce bir öfke içinde olup, kavgacı ve yıkıcıdır, önüne zorlukla geçilir. Kişi o anda akıl hastası gibidir ve alkolik veya sarhoş, yaptıklarından sorumluyken, ani alkol zehirlenmesi tablosundaki kişi yasal açıdan sorumsuz kabul edilir. Zehirlenme ya da nöbet derin bir uykuyla sonlanır ve kişi kendine geldiğinde yaptıklarını anımsamaz. Ikinci özel durum, alkoliklerde alkol kesildikten sonra ortaya çıkar, alkol yoksunluk belirtileri denir. Bazen, eski bir alkolikte alkol miktarını sadece azaltmak da benzer sonuçlar verebilir. Yoksunluk belirtileri alkol kesiminden ortalama 2436 saat sonra başlar. Ancak alkol alırken bile verilen daha kısa aralıklar duyarlı kişilerde bu belirtileri başlatabilir. Kesin oluş mekanizması belli olmayan yoksunluk belirtileri her alkol kesende görülmez. özellikle otuz yaşın altında pek rastlanmaz. İlk belirtilerden biri titremedir. Titremesi olanların 1/4'ünde varsanılar (hallüsinasyon) görülür. Bunların çoğu işitseldir. Hasta duyduğu seslerin tehdltlerine karşın polis çağırabilir, barikatlar kurabilir ya da canına kıyabilir. Görsel varsanı ve yanılsamalar da (illüzyon) olabilir. Görsel olan varsanılar cüceler, sürüngen hayvanlar gibi ufak cüsseli cisimlerdir. Bu durumu, kesin olarak tıbbi girişimlerle kontrol altına almak gerekir. Oldukça özel tıp alanlarına girdiği için alkole bağlı nörolojik ve diğer hastalıklardan burada söz edilmeyecektir. (*) Prof. Dr., Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesl Nörolojl ABD. Özel durumlar 3884