Katalog

B İ L İ M KÜLTÜR "Tarık! Sen nereden gelip nerede durmuşsun? Yolculuğun ne tarafa?" Vehbı Belgıl bdulhak Hâmıd, Tarık'ında, Endulus krallarının hazıne odasında böyle söyletıyor Tarık'a Ve kendı kendıne konuşma suruyor "Sen Surıye'den galıp Tuleytule'de (Toledo'da) durmuşsun Yarırt sana fâtıh dıyecekler Bununla bırlıkte sen bır kulubeden çıktın, bır saray hazınesındesın Bır mezara gıreceksın " Ay a ayak basılışının 25 yılında, bundan sonrasının ne olacağı gelıyor akla Apollo11 'ı beş Apollo daha ızlemış ve Ay gezılerının sonuncusunu Apollo17, aralık 1972 yılında noktalamıştı O gunden bugüne geçen 22 yılda Ay kendı halıne bırakıldı Astronotlar dönüşte 120 kıloya yakın (250 pounds) Ay taşı ve toprağı getırmışlerdi Bunlar Endulus sarayının mucevherlerlnden çok daha değerlı ıdı Ama, ışte her şey o kadarla kaldı Şımdı bu taşlann bır zerresine mılyonlarca dolar verıliyor Ay dönüşü, bu taş ve topraklar, araştırma yapılan dünya ünıversıtelerıne küçük parçalar halınde dağıtılmıştı Her bırı kendı ölçusunde, kendı olanaklanna göre araştırma, Inceleme yapsın dıye Uzayın bundan sonrası A Atlantıs ve Endeavour Bu son Mekık yanan Challenger yerıne yapılmıştı Bütün bu çalışmaların hepsı başarılı, ama "göz doldurucu" değıldı Böyle bır çalışma ne olabılır? önce, Ay'ın uretıme açılması akla gelıyor Uydumuz uzerınde kurulacak tesısler Ay'ı hem ışletmeye, hem tunzme açabılır Ay madenlerı, Ay'ın derınlıklenndekı maddeler hem bılıme, hem dünya sanayııne katkı sağlayabılır Ay turızmı, Ay otellen çok kımseyı çeker Ve bundan da göz doldurucu bır çalışma Mars'a ılk adamı ındırme olabılır Amenka bunu göze alabılecek beyın ve teknolojıye sahıp Ama en az 400 mılyar dolarlık bır Bypass'ın papucu dama mı atıldı? Şımdı bypass amelıyatının pabucunu dama atma çalışmalarına başlanıyor Çok bu yuk bır amelıyat bu 300 400 mılyonu gerektı nyor Ama daha ucuzu, daha kolayı uzerınde de kafalar durmadan duşunuyor Son bır tanesını "Mahmut Mırhuseynı" denemış, Mılvva ukee'dekı St Luke Hastanesı Tıp Merkezı'nde Yapılan ış şu Tıkanmış bır atardama ra laser ışığı ıle delık açarak kan akışını sağlamak 12 hasta uzerınde başarı ıle denemış "Transmyocardıal laser revascularızatıon" adı verılmış bu ışe Bunun ıçın, göğsun solunda 12 santım terınlıkte bır delık açılmış, Yuksek guçlu laser ıle Sonra, buradan ıçen, dozu bılgısayarlarla ayarlanan laser ışığı göndermış ler Bu esnada kalp yıne çalışıyormuş Atışlar arasındakı süreden yararlanılarak, sol kanncığa kan getıren damarda 25 dolayında yol açarak tıkanıklık önlenmış 12vakada Bu yenı yöntem Amerıka'da 4 kalp merkezınde uygulanıyormuş 1) San Francısco Kalp Enstıtusü (at Seto8) 2) The San Francısco Heart Instıtue at Seten Medıcal Center ın Daly Cıty, Calıfomıa 3) The Texas Heart Instıtute at St 'Epıscepal Hospital ın Houston 4) Brıgham and VVomen's Hospital ın Boston Ne demış Peygamberımız Bılım Çın'de de olsa gıdın, alın yakmakla sakalımızı traş ettınız Kesılen sakal gene uzar Bız Kıbrıs'ı almakla sızın kolunuzu kestık Bu devlet yelkenlerı atlastan, halatları sırmadan, lengerierı altından (lenger gemı demın) yenı bır donanma yapacak düzeydedır" demıştı ve bunu yapabılırdı Gemı teknığı gayet lyı bılınıyordu Kenndy böyle bır övunmede bulunamazdı, çunku uzay ışı başka ışe benzemıyordu Ama, zamanla bu da öğrenıldı sonradan çıkan boynuzun kulağı aşması gıbı Uzay Çağına gırebılmek Amerıka ıçın kolay olmadı ışe matematıkten başlamak gerekıyordu Modern Matematık böyle gırdı bu ulkeye Okulların ele alınması gerekıyordu 60'larda butun buyuk dergılerde Amerıkan okul ve unıversıtelerı ıle Ruslar'ınkıler karşılaştırılıp Amerıka aleyhıne hukumlere varılıyordu Amerıkan okul sıstemınde laubalılık, cıddıyetsızlık, boşverıcılık, spor, saygısızlık egemendı Buna göre önlemler alındı Ve sonrası Araplar Ispanya'dan sonra Fransa'da da Dir sure ılerledıler, Poitıer'ye (puatye) kadar 3harles Martel 732'de kendılerını durdurdu, xadan öteye geçemedıler Ay Amerıkalıar'ın Poıtıer'sı oldu şımdılık Fakat kendılerını durduran, büyük bır konutanın zaferı değıl, buyuk bır yenılgı oldu Sovyetler Bırlığı, ıhtıyarlamış yıldızların kendı uzerlerıne çökmesı gıbı ıçınden çöktu 3arıp bır rastlantı olarak bu çökuntu de 1992'de yaşandı Evet, Amerıkan Ay serüı/enının bır tür Poıtıer'sı oldu bu Amerı<a'yı. daha doğrusu Kennedy'yı Aya yolcuuğa iten, Rus tehdıdı ıdı Tehdıt ortadan <alkınca serüven ortada kaldı Rus "ılk'lerı \merıka'nın yumuşak karnına ıkıde bırde ıgie etkısı yapan bır tur "mahmuz'du Şımdı Döyle bır övendıre kalmadı Evet, Amerıkan jzay serüvenı Apollolar'dan sonra da surjü Skylab, Shuttle programlan ile Skylab gök laboratuvarı) Projesı ınsanın uzayda ur un süre kalabıleceğını kanıtlamak içındl 1973 yılı böyle geçtı Bunda 3 deneme yaiildı Bırıncısınde bılımsel denemeler, tıp Jenemelerı dahıldı Ikıncısınde 59, uçuncü>unde 84 gün uzayda kalındı, tıp ve bılım Jenemelen sürdürüldü Amaç tabıı, daha uzun yolculuklara ha:ırlanmaktı Fakat, Ruslar bunda da Amerı(alılar'ı geçtı "Mır" uzay ıstasyonunda, al}ay Yurı Romanenko 326,5 gün kaldı Onu ılbay Vıladımır Titov ıle Musa Manarov ızleh Bunlar da 366 gun uzayda sureklı kalnışlardı Bu da yeni bır Rus "llk"i ıdı masraf gerektınyor bu NASA 1989'da bunu göze alamamıştı Bugüne kadar geçen 6 yılda masraf belkı yarıdan çok arttı Işe bugun "he" dense 800 mılyan göze almak gerekecek Bunu, bır halk deyışımız olan "esteğı, kösteğı" ıle bır trılyon sayabılırız Bır tnlyon dolar Federal butçe boyunda Kongre bunu kabul eder mı? O Kongre kı yıldızlan dlnlemek ıçin kurulacak uzay ıstasyonlanna gereklı "cuzT harcamalan bıle reddetmıştı Amerıka ve onun namına Kennedy, "Ilk hedefınız Ay" mesajını bılıme, ınsanlığa derın tutkunluğundan vermedı Korku dağları beklıyordu "Uzay Savaşı Ikıncı Dunya Savaşı'ndan daha buyuk bır meydan okuma ıdı Amerıka ıçın yepyenı bır meydan okuma Sırf para ıle olacak bır ış değıldı Uzay teknıgı yaratmayı gerektırıyordu Sokollu, Kıbrısın fethınden sonra Venedık elçısıne "Sız Inebahtı'da donanmamızı Işin gerçek yüzü /e Mekik Uzay masraflarının azaltılması yolunda Jaha sonra "Mekık" duşunulmuştü Aynı aaç uzay ıle yer arasında "mekık dokuya;ak"tı Fakat, astarı yuzunden pahalıya çıkı 5 Mekık görev yaptı 81 ıle 92 arasındakı 11 yılda Columbıa, Challenger, Dıscovery, Sam Amca uzay serüvenı sırasında bulduğu "Yıldız Savaşlarfna bır ara el atmış Sonra "Tu, kaka" demıştı Dünyanın jandarmalığı görevı bunu gereklı kılıyor Amerıka, Ikıncı Dunya Savaşı'nda, Belçıka nüfusu kadar askerı (10 mılyon) dünyanın dört yanına göndermış, sonra gen çekmıştı Bunlar bızım ıçın luks sayılacak koşullar ıçınde görev yapmıştı Amenka artık bunu yapamaz Ister ıstemez kesın sonuçlu kısa savaşlara yönelecek Bu da laser, notren, bılgısayar, ışın teknıklen demektır Köroğlu ıstedığı kadar hayıflansın "Delıklı demır çıktı mertlık bozuldu" dıye Keçeye pala, testıye kurşun atarak savaşa hazırlanma da bıttı Sarı Zeybeğın dağlara yaslanması, Tellı Doru'nun çabukluğu, çevıkhğı çepkenın alkanlara boyanmasını önleyemıyor Devır değıştı Amerıka ıçın de değıştı Uzay lyı bır çalışma ıdı Şımdılık, Köroğlu'nun kılıcı gıbı, kınında veya muzede kalacak lur Şımdı buyuk Amerıkan yazarları, halkı buyuk bır uzay ıdealınde bırieştırmek ıçın çareler ılerı suruyor Bence boşuna gayret Uzaya adam gönderıp döndurmek o kadar masraflı oldu kı Amerıka'nın bıle bunun altından kalkması olanağı kalmadı Avrupa, bu ışı, Arıane Füzesı'nde bırleşmede buldu Ama. Amerıka, butun ıplerı kendt elınde olmayacak bır projeye "he" demez Ama, devletlerle ışbırlığı gene de kaçınılmaz görunuyor Sam Amca, Abdulhamıd'ın Turk donanmasını Halıç'te çürumeye terk etmesı gıbı bır çözumü kendı "uzay tesısleri" ıçın uygulayamaz Bunlar durdukları yerde de para yer Daha da önemlısı, uzay beyın gücu, uzay yaratıcılığı Bunlar bır kez elden çıktı mı ışe sıfırdan başlamak gerekır Bu da buyuk savurganlık o Uzay coşkusu nasıl arttırılabilir? ÖPÜmcek ağından kurşun geçmez kumaş örumcek, kızılan bır hayvan Pıslığı, pasaklılığı açığa vurduğu ıçın Fılmde bır yerın bakımsızlıöını vurgulamak ıçın örümcek ağı kullanılır Orumcek ağı, ınsan ayağı gırmemış yer demektır Gınlmeyen bır yerde ıse temızlıkten söz edılemez Ama bu özellık kımı hallerde ışe de yanyor Mekke'den Medıne'ye kaçan Hazret ı Muhammed'ı, saklandığı mağarının kapısındakı bır örümcek ağı kurtarmamış mıydı? Köylerımızde, hatta, yakınlara kadar kentlenmızde, halkımız, derıdekı kesıkler üzerıne, sargı bezı gıbı, örumcek ağı koymaz mıydı? Kuş uçmaz, kervan geçmez bır yerde sargı bezını kım nerede bulsun da kullansın? Ikıncı Dunya Savaşı'nın kıtlık gunlerınde ölüler ıçın kefen bıle bulunamıyordu bır ara? örumcek ağında mıkrop öldurucu bır özellığın bulunduğu da anlaşıldı gunumuzde örumceğın en ılgı çekıcı özellığı, ağı Hayvan, kullanım yerıne göre 6 tur ağ yapıyor Helâ köşelennde başka, açık havada başka, rüzgariarın harman olduğu yerde başka Ağın geometrık şekıllerı de yıne duruma göre değışıyor Ağın başka bır özellığı, sağlamlığı Dokununca anlarız bunu Kolay kopmaz örümcek ağını elektronık mıkroskopla ınceleyen Isvıçrelı Fntz Volrath ıle arkadaşları, bunun yer yer yarı duğum bıçımınde olduğunu görmüşler Ağın elastıkı kalması bundan Ruzgârla gerılen ağ kopmuyor, çunku bu yan duğumler gevşeyıp gene toplanıyor kumaş, gıbı Ağın son bır özellığı dünyanın en sağlam ıpeğı olması Şımdı Amerıka'da, askerler, po lısler ıçın kurşun ışlemez kumaş yapma yol ları araştırılıyor Bunun ıçın de ağın kımyasal yapısı ıncelenıyor? örumcek ne yıyerek uretı yor bu kadar sağlam ıpeğı? 38713