Katalog

SAÖLIK/ROMATİZMA H ABER dan söz konusu kıkırdak dokusunun bazı maddelerle (ınterlökın 1) uyarılmasıyla ortaya çıkan bır enzımın sorumlu olduğu saptandır Şımdı çalışmalar, bu enzımın saflaştırılarak niteliğının belirlenmesı ve oluşumunu engelleyecek maddelerın bulunup yeterlı mıktarda uretılmesı yolunda yurutuluyor Çalışmalar yurutulurken, bır yandan da son yıllarda gıttıkçe onem kazanan gen manıpulasyonlarından bu yolda da yararlanma olanaklan araştırılıyor Nıtekım hayvanlarda yapıtsal oluşturulan sınovyal zar yangılanmasının (sınovıtın), sınovyal zar hucrelerının gen transferı yoluyla uyarılmasıyla tedavı edılmesı gerçekleştırılmış durumda Şimdi bunun insanlarda kullanılabıllr duruma getırılmesi içın uğraşılıyor Kireçlenme (artroz), eklem kıkırdağının yavaş yavaş yitirilmesidir. Ancak insan, bu kıkırdak dokuyu belli ölçülerde koruyabilir. Dr. Necdet Tuna klemlerinden birinde ya da birkaçında, omurgasının öncelıkle bel ve boyun bolgesındeki ağnlardan, yaşamının herhangı bır döneminde yakınmayan yok gıbıdir Bu ağrıların yüzde 99'unun nedenı, çevresel eklemlerle omurgada, tıp dılınde artroz, halk arasında da kireçlenme denen aşınma ve yıpranmalardır Artroz, tıpta eklemlerdeki yozlaşmalar, artrıt de yangılı değışiklıkler anlamını taşır Tıp terimlerının sonuna gelen "It" ekı yangılı blr olayı gösterır (apendısıt, sinüsıt vb) Yozlaşmalar ıçın tıp dılınde yaygın olarak kullanılan ve Ingilizce'den aktarılan "osteoartrıt" deyımı, sonundakı "ıt" ekı nedenıyle eklemdekl gelışen olaylara uymamasına karşın, Anglosakson ekolunun etkisıyle dilimlze yerleşmıştlr Organizmanın hareketıni sağlayan eklemler, kaslarla bağların bırbirıne tutturduğu ıkı kemığın karşılıklı gelmesıyle oluşur Karşılıklı duran kemıklerın yuzlerı, çızımde de görulduğu gibı, amortısor görevı gören kıkırdak katmanıyla kaplıdır Kıkırdak tabakası üzerınde de, kemıklerın bırbırı üzerınde kolayca kaymasını ve eklemın beslenmesinı sağlayan sıvı salgılayan ınce bır zar (sınovya) bulunur Kıkırdakları besleyen kan damarları doğumdan kısa bır sure sonra kapanır Kıkırdak dokusu bundan sonra, yaşam boyu, altında bulunan kemiklerden sıvı geçışmesi (dıfusyon) yoluyla beslenır Bu nedenle yeterlnce beslenıp kendını yenıleyemeyen kıkırdak dokusu, çok erken dönemde yavaş yavaş yozlaşmaya başlar 50 yaşına gelmış insanların yaklaşık yuzde 6070'ının, 70'ıne gelenlerin ıse hemen hemen hepsınin eklemlerınde, az ya da çok, kireçlenme vardır Eklemlerle omurgadaki yozlaşmalar, bu açıdan ınsanın "kader çızgısının" bır parçasıdır Artroz ya da yozlaşma, tıptakı deylmlyle dejenerasyon, eklem kıkırdağının yavaş yavaş yıtırılmesi demektır (Artrıtte, hastalık kıkırdak dokusundan değıl, sınovyal zardadır1) Kıkırdak dokusundakı beslenme bozukluğu, kendı kan damarlarının tablodan silınmesıyle başlar ve kılcal damarlarla sınovyal zar arasındaki sıvı geçışlnin zorlaşmasıyla gelışır Bu olaya dıfuzyon ya da geçlş yolunun uzaması denır Beslenmenın yetersız kalmasıyla, kıkırdak proteınlerınde, bılımsel açıklaması bugun bıle tam yapılamayan bıyokımyasal bozukluklar surecınde kollojen lıflerındeki yapısal olumsuz değışmelerle, kıkırdak Eklem kireçlenmesi kaderimiz mi? Bebek doğmadan acıyı hissediyop m ngılız bılımadamları, ana rahmindeki I ceninın de acıyı hlssettığı gerçeğı gözönune alınarak, kurtaj veya herhangı bır mudaheden önce cenıne anestezı verılmesının gereklı olduğunu açıkladı Bu konudakı araştırmayı yuruten doktorlardan bırı olan Londra'dakı Queen Charlotte ve Chelsea Hastanesi'nden Dr. Vlvette Glover, The Lancet'te yayınlanan raporunda, "23 haftalık bır cenin, acıyı hısseder Ancak, şu anda doktorlar bu gerçeğı bılmeden kurtaj yapıyorlar" dedl Prof Or Nicholas Fisk de, anneden kan örneğı almak veya kan ve organ naklı gıbı tıbbı mudahalelerın cenınde hormonal strese yol açabıleceğının kanıtlandığını, bu nedenle de kurtaj veya bır tıbbı mudahaleden önce cenıne ağrı kesıcl veya anestezı verılmesının doğru olacağını belırttı Ingıltere'de kurtaja karşı yoğun blr kampanya surduren Liberal Demokrat Partı Mılletvekılı David Aldon de, altı ıle sekız haftalık cenınlerın acıyı hıssettığınin bılınen bır gerçek olduğunu savunarak, kurtajla llgılı yasanın değıştırılmesını ıstedı E dokusu normal anotomık yapısını yıtırerek dejenere olur Eklemın normal koşullarda çalışması, eklem kıkırdağının beslenmesı ve dolayısıyla canlılığının korunması etkin rol oynar Eklemın çalışması, emmebasma tulumba mekanızmasında olduğu gıbı, eklemı besleyen ve eklem yuzlerının bırbırı üzerınde kaymasını sağlayan sınovyal sıvıyı eklem kıkırdağı ıçıne pompalar (Hareketın olumlu, hareketsız yaşamın organizmanın bu bölgesınde de olumsuz etkılerı!) Eklem kıkırdağının yuzeysel bölumünde sürtüşme o denlı azdır ki, gunu muzun gelışmlş teknık olanaklarıyla bıle, bu ölçude kaygan bır yapıtsal eklem gerçekleştırılememektedır Eklem kıkırdağındakı ılk bozulma, kayganlığındakı gerılemeyle başlar Kayganlığı azalan kıkırdak yüzeylerının bırbırı üzerınde sutunmesıyle de gıttıkçe artar Yeterıyle beslenemedığı ıçın, bır anlamda kuraklaşan kıkırdak yuzeylnden kopan kuçuk parçacıklar eklem yuzlerı arasında yuvarlanıp surtunerek kıkırdaktakı aşınmayı daha da hızlandırır Koparak eklem boşluğuna duşen çok kuçük kıkırdak parçacıkları (detrıus) da, benzer etkıyle kıkırdak yuzeyının aşınmasına yardımcı olur Zamanla dolaşım duzenı gittikçe bozulur öncelerı, soz edılen olumsuz faktorlerın artrozun oluşum ve gelışımınde, kıkırdağın kollojen lıflerının yıkımı ıçın yeterlı olduğu kabul edılıyordu Son zamanlarda yapılan araştırmalar, olayların çok daha karmaşık olduğunu ortaya koydu Artrozda kıkırdak proteinlerının yıkımını hızlandırdığı bılınen enzımler dışında, bu yıkım Ancak, ınsanın eklemlerı ve omurgası yönunden kaderi, kıkırdağının yetersız metabolızmasıyla da bıtmıyor Insanoğlu ıkı ayağının ustune kalkmakla kader çızgısını bır kez daha yokuşa surmuş' Yeryuzundekı canlılar arasında, ıkı ayagı üzerınde ınsan kadar dık yuruyen başka canlı yoktur Ya dört ayak üzerınde yururler, ya da yerde surunurler! Oysa ınsanın omurgası ve buyük eklemlerıyle, at ve koyununkıler arasında anatomık yönden çok buyuk ayrılıklar yoktur Havyanlarda omurga bır hareket eksenı görevı görur ve uzerıne fazla yuk bınmez Bacaklara bınen yuk de dörde bölunur Insanda artrozun en sık görulduğu yapılar, omurganın bel ve boyun bölgelerıyle dızlerdır Kalça eklemlerı daha sonra gelır Dıkkat edılırse, bu bolgeler vucut ağırlığının çoğunu taşıyan organlar olmaları yanı sıra, aynı zamanda en hareketlı bolgelerıdır Beslenme duzenı aslında yetersız kıkırdak dokusuna sahıp omurga (dıskler ve omurganın kuçuk eklemleri1) ıle çevresel eklemlerın, yaşam boyu vucut yukunun altında hareket etmek zorunda olmaları en buyu handıkaptır Bu, kader değıldır de nedır? Ne yazık kı ınsan, dort ayak üzerınde yurumek şansını artık yıtırmıştır1 Eklemlerle omurgadaki erken donemde gelışen aşınma ve yıpranmanın suçlusu yalnız ve yalnız metabolızması yetersız olduğu ıçın kendını yenıleyemeyen (son zamanlarda, yenıleyebılmenın olduğuna ılışkın bazı belırtılerın saptandığı soylenıyor) kıkırdak dokusuyla, ıki ayak üzerınde yurumek zorunluluğu da değıldır Iskelet sıstemının statığını ve bıyomekanığını bozan kalıtımsal ve edınsel bır dızı etmen (omurganın doğuştan ve sonradan olan eğrılıklerı, bacaklardakı eğrılıkler ve boy (arklan, ayaklarda bıçım bozuklukları, duztabanlık, aşırı kılolar, yetersız hareket, bazı metabolızmal ve endokrınolojık bozukluklar vb) bu kusurlu ve yetersız yapılaşmanın daha da hızlı bozulmasına, dolayısıyla kader çızgısıne olumsuz bır halka daha eklenmesıne katkıda bulunuyor Ancak bu sonuncuların olumsuz etkıleri, zamanında farkına varılır ve önemsenırse, önlenemez değıldır Insanın, en azından bu yönden, kaderını yonlendırmek elındedır (*) Fizık Tedavi ve Rehabllitasyon Uzm. Insanın kaderi Orta yaşta annelik destekleniyop nne olmak ısteyen orta yaşlı kadınlar sonunda tıp çevrelerının desteğını kazandı Ingılız Tıp Derneğı'nın duzenledığı konferansta, menopoz donemını geçen kadınlara uretkenhk kazandırılması yolunda bır onerı sunuldu Birmıngham'lı kadındoğum uzmanı Fay VVilson çoğunluğunu erkeklerın oluşturduğu ızleyıcılere, "yaş" polıtıkasını desteklemenın hıç de akılcı olmadığını söyledı A Dr VVilson, doğal bır adetten kesılme donemınden sonra hamıle kalmanın neden törelere aykırı olacağı sorusunu gundeme getırerek, "O halde baba olan yaşlı erkeklere ne demelı? Bu kadınlann bedenlennın erkeklenn denetımı altında tutulduğu çağdışı bır davranıştan başka bır şey değıl" Bu yılın başlarında, özel yöntemlerle yenıden hamıle kalmaları saglanan orta yaşlı kadınlar butun şımşeklerı uzerlerıne topladı Ingıltere'de, menopoz dönemını atlatmış, 50 yaş dolaylarındakı yaklaşık 12 kadının doğurganlık ıçın sağaltım görduğu belırtılıyor Yaşlı kadınların doğurganlıgını pek onaylamayan ulkenın yetkı organları sağaltım görenlerle ılgılı gelışmelerı yakından ızlıyor (ru) 38712