Katalog

MÜZİK VE BİLİM Mükemmel bir kemanı sanatçı mı, yoksa bilim mi üretir? Amerikalı ünlü keman ustası Hutchins'e göre Stradivari kemanlarının ünü sadece bir reklam; keman yapımı ise bilimsel bir uğraş BD'de bulunan, 30 ülkeden 800 üyeyi çatısı altında barındıran Catgut Akustik Demeği'nin kuruluş amacı, müzikal akustik konusunda yapılan araştırmaları desteklemek ve özendirmek, üyeler arası iletişimi geliştirerek bilgi alışverişinı sağlamaktır. Müzisyen, muzikolog, bilim adamı ve mühendislerden oluşan dernek üyeleri sık sık toplanarak deneyimlerini birbirlerine aktanrlar. Amaçları mükemmel akustiği elde etmektir. Derneğın en belirgin etkinliği, yaylı A konulara da ağırlık verilir. Dernek geçen günlerde Tokyo Yaylı Çalgılar Kuvarteti'ni davet ederek Massachusetts Instıtute of Technology'nın (MIT) Kresge Konser Salonu'nda bir konser duzenledi. Ancak bu bildiğimiz konserlerden biraz farklıydı. Davetlilerden aynı parçayı iki ayrı enstrüman grubundan dınlemeleri ve iki dinleti arasındaki farkı belırtmeleri istendi. Orkestra ilk aşamada çağdaş Amerikan lutıyelerı tarafından yapılmış enstrümanlarla çalarken, ikinci aşamada eski Italyan ustalannın enstrü Hutchins dünya piyasalannda Italyan enstürmanlann değerini yükseltmek amactyla Bazı ustalar, Hutchlns'in ses kalitesinl mükemmelleştlrme yolunda geliştirdiği yenl ortaya atıldığını öne sürüyor. Aynca Stradivarı'nin kullandığı verniğln gizli bir formü yöntemlerin, yaylı saz üretiminde devrim yararttığını kaydederken, öte yandan diğer lü olduğu ve hiç blrzaman takllt edllemoyecoği fikrine inanmıyor.Bilimsel âraştırma ustalar, yetenekli bln elln, kulağın ve gözün yeıini hlç bir bilim dalının alamayacağı flkve fizlk kurallannın yardımıyla daha mükemmel sazlar yapılacağına inanıyor. rinde ısrar ediyorlar. çalgı yapımı ve var olan çalgıların geliştirilmesidir. Bu enstrümanlardan mükemmel ses elde edebilmek için bilimsel kuramlar, akustik kurallar ve deneyimler bir potada birleştirilir. manlarıyla çaldılar. Dinleyiciler iki grup arasında çok belirgin bir fark olduğunu belirttiler. Ne var ki, pek çoğu çağdaş enstürmanlardan çıkan sesi, Rönesans dönemi enstrümanlarına kıyasla daha doyurucu, akustik açıdan daha dengeli ve daha tok bulduğunu ifade etti. öte yandan Tokyo Kuvarteti'nin üyeleri modern sazlara karşı bir güvensizlik hissettiklerini, özellikle piyanissimo (çok hafif) bölümünde gereğınden fazla yüksek bir tona çıkmamak için oldukça tedirgin çaldıklarını açıkladı. Konserin ikinci yansında bu kaygılarını dile getirmek amacıyla eski Italyan sazlarıyla Debussy'nin kuvartetini çaldılar. Dinleyiciler piyanissimo bölümünde eski sazlardan çıkan yumuşak sesler karşısında hayranlıklarını belirtmekten kendılerıni alamadılar. Konserin bitiminde dinleyiciler keman yapımı konusunda çelişen görüşleri ve yeni gelişmeleri aralarında tartıştılar. Dinleyiciler arasında bulunan Robert ve Denna Spear kendi yaptıkları kemanı konserde dinlemek şansına eriştiler. Ikisi de ünlü birer keman yapımcısı olan karıkoca, genellikle keman tahtası olarak akçaağacı tercih ettiklerini belirtti. Robert Spear, uygun ağacı bulmakta zorlandıklarını söyleyerek şöyle konuştu: "Avrupalı keman yapımcılarının geleneksel olarak keman yapımında kullandıkları ağaçlar çevre kirlıliği nedeniyle yok olma tehhkesi ile karşı karşıya. Avrupalı lütiyeler başka ağaç bulmak zorundalar. Bu arada kon Etkinlikler yaylı çalgılar üzerine yoğunlaşmakla birlikte, çalgı yapımında kullanılan tahtanın ve verniğin özellikleri ve çevrenin ses kalitesi üzerindeki etkileri gibi İki dinletinin farkı 387 10