Katalog

TV'DIBİLİM VI BELGESELLER lik sorunu, Karadelikler, Platypus adlı garip hayvan hakkında açıklamalar TVr.2 taat19.20 Çevra Hüseyin Kaya'nın hazırlayıp Puna Endem'in sunduğu program Dünya Çevre Günü özel programı. Programda çevre kirliliği çeşitli yönlerden ele alınıyor Oünyamızı tehdit eden çevre kirliliği ve bize düşen görevler konusunda ayrıca ünlü sanatçılar ve çevre sorunlarıyla ilgili yetkilllerden alınan mesajlar veriliyor. TV::4 saa£21.55 Belg«sel "Nlppon" Belgeselin bu ilk bölümünde, Japonya'nın 2. Dünya Savaşı'nda yenilmesi üzerine bu ülkeye gelen Amerikalıların, çeşitli reform ve uygulamalarla demokratik bir Japonya yaratma çabaları anlatılmaktadır. TV:1 «aat:22.40 Belgesel "Altaylar" Belgeselin bu bölümünde, Gansu eyaletinin sınırlarında yaşayan Müslüman Hui'ler tanıtılıyor. Bu bölgede yaşayan ve milyarı aşan nüfusun beslenmesinde önemli bir yer tutan tarım ürünlerinin yetiştirilmesinde uyguladıkları yöntemler anlatılıyor TV:2 saat 19.40 Belgesel "Sanayileşme Yolunda" Izmir TV hazırladığı programda Türk otomotiv sanayinin dünü ve bugünü anlatılmaktadır. TV:3 saat:21.25 Belgesel "AUantlk Ülkesl" Belgeselin bu bölümünde Kuzey ve Güney Atlantik Okyanusunun nasıl oluştuğu anlatılıyor. Okyanus adalarındaki ilk canlılar ve doğanın hayatı nasıl biçimlendirdiği örneklerle anlatılıyor. TV:5 saat:22.45 Belgesel "Bir Damla Su Içln" TV:1 Saat:19.20 Billmden Oamlalar Bu bölümde ülkemizdeki elektronik sanayıinde yapılan araştırma, tasarım ve üretim çalışmalarına yer verilmekte. TV:2 Saat:22.35 Belgesel "Uzayın Fethl" Belgeselin bu bölümünde uzaya çıkacak astronot adaylarının nasıl bir eğitimden geçtikleri ve uzayda karşılaşabilecekleri güçlükler konu ediliyor. TV:3 Saat22.25 Belgesel "Büyük YokaıBu bölümde Orta Amerika ülkelerlnden Meksika, Guatemala, El Salvador, Nikaragua vePanama tanıtılmakta. Bu ülkelerin yöresel kültürlerinin ve politik yaşantılarının aktarılmasının yanısıra, kıtanın kuzey ve güneyi arasındaki farklılıklar vurgulanıyor. TV:4 Saat22.55 belgesel "2000'e Doğru" Kuzey Denizindeki kirliliğin fok balıkları üzerindeki etkisi. Otomobillerde kullanılan yakıtın 21. yüzyıla yetip yetmeyeceği konuları ele alınıyor. luk" 5 Hazlran Çarşamba Evrenln bebekliğinde doğduğu saptanan kuazar 12 mllyar yaşında ve uzayın en parlak nesnesi isan ayında, Cambridge deki Gökbilim Enstitüsü'nden Richard McMahon, yine Cambridge'deki Greenwich Kraliyet Gözlemevi'nden Micheal Irvvin ve şimdi Pittsburgh Üniversitesı'nde çalışan Cyril Hazard adlı üç Ingiliz gökbilimci yeni bir kuazar buldu. Bu üç gökbilimci, kuazarın kırmızıya kaymasını ınceleyerek ve özel çizgilerin ne kadar uzakta kırmızıya doğru yöneldiklerini saptayarak, kuazarın uzaklığını hesapladılar. Kuazar 12 milyar ışık yılı uzaklıkta, dolayısıyla 12 milyar ışık yılı yaşında Bu, evren'in bebekliğinde doğmuş olduğunu gösteriyor. Gökbilimciler kuazarın uzaklığından ve gökyuzündeki görünen parlaklığından, gerçek parlaklığını (lüminozite) he saplayabıldiler. Kuazar o kadar uzakta ki gorülebılen tek bölümü süper parlak merkezi.Bu merkez, Samanyolu'nun on bin katı parlaklığa sahip bulunuyor Bugüne kadar saptanan en parlak nesne olduğu ortaya çıkan bu kuazarı bulmak çok kolay olmadı. Her bırı 230 bin nesne içeren yüzlerce fotoğrafın çekilmesi gerektı. Bu fotoğrafları çözümlemek ve değışık nesnelerı aramak için bir bilgisayar kullanıldı. Bu fotoğrafların tümü, son on yıl içinde, Avuştralya'daki Ingiliz Schmidt Teleskobu'yla çekildi Bir kuazarın merkezini, evren'in her yerınden görülmesini sağlayacak kadar parlak kılan nedir? Gökbilimcılerin bulabildikleri tek açıklamaya göre, her kuazarın merkezinde dev bir kara delik bulunuyor. Merkezden gelen maddeler kara delik tarafından yakalanıyor ve onun çevresinde dönüyor; maddeler, bu dönüş sırasında yavaş yavaş içeri doğru yöneliyor ve kara deliğin içine düşerek sonsuza kadar burada kalıyor. Madde kara deliğin içine doğru ilerlerken, enerji ışır. Kara deliğin kendisi görülemez, fakat bunu çevresinde dönen madde görülebllir Serbest kalan enerjinin miktarından, bu BR 120207 adlı süper parlak kuazarın kdra deliğinin Güneş'ten yaklaşık on milyar kez daha kütleli olduğu ve her yıl tükettiği madde kütlesinin Güneş'in kütlesinin yüzlerce katı olduğu tahmin edildi. Bu, gökbilimciler için bir sorun yaratıyor Gökbilimcilerin evren'in ilk zamanları hakkındaki tüm bilgileri, evren'in düzgün bir biçimde yayıldığı şeklinde. Bu durum, evren'deki maddenin nasıl galaksiler halinde kümeleştiğinin açıklanmasını zorlaştırıyor. Çözülmesi daha da zor olan durum şu: Yeni bir kuazar Evren henüz birkaç milvar yıl yaşınday ken, nasıl.oldu da madde dev bir kuazar halinde kümeleşti? Çok fazla uzakta olmayan küçük kuazarlar bulunuyor, ancak bunlar evren 10 milyar yaşına geldikten sonra oluşmuşlar Bu yeni kuazar gıbi dev kuazarlar, çok daha önce oluşmuş. Gökbilimciler, bazıları BR 120707'den daha yaşlı ve daha parlak olan başka süper parlak kuazarların bulunabileceğinden kuşkulanıyor. Aslında, California'daki Princeton Üniversitesi'nden James Gunn'ın, BR 120207'den daha parlak başka bir kuazar bulduğu haberleri geliyor, ancak bu, henüz resmi olarak açıklanmadı. Her bir galaksinin merkezinde bir kara delik bulunuyor olabilir, fakat kara delik, galaksinin merkezinden yeterince madde emdikten sonra ışlevıni yitırebılir. Kara delik yakınındaki tüm maddeyi kullandıktan sonra, boş uzayla çevrılır Artık bunun içine düşecek çok az şey kalmıştır Doğal olarak, en çok maddeyi emebilen en büyük kara deliklere sahip en büyük kuazarlar, daha yüksek parlaklığa sahiptir Birçok gökbilimci, Samanyolu'nun merkezinde bir kara delik bulunduğunu düşünüyor Bu kara deliğin önemli ölçüde işlevini yitirmiş durumda; dolayısıyla, enerji ürettiği zaman, bunun miktarı göreli olarak küçük oluyor TV:1 Saat:14.10 Belgesel"1945ten Sonra Japonya" Japonya'nın petrol krizini atlatmak için ne gibi çarelere başvurduğunu ve aldığı tedbirlerin anlatıldığı programda,ayrıca yeni endüstriler için.özellikle de bilgisayarlar için yapılan teknolojik hamlelere yer veriliyor. TV:2 Saat17.55 Belgesel "Kayıp Şehlrler" Belgeselin bu bölümünde,Pepik Nehri boyunca sıralanan köylerdeki insanların yaşantılarını.dini inançlarını ve sanat eserleri anlatılıyor. TV:4 Saat:19.45 BelgeseC'Sdence'ln Foctıs" 'CografyaTV:2 saat16.00 Ülkeler sı"Tlmsahlann Dünyası" Amerika'nın Florida eyaleti sınırındaki bataklık bir bölgede yaşayan timsahlar konu ediliyor TV:2Saat 22.10Belgesel "Anadolu Höyüklerl" Izmlr televizyonundan Ismet Bertan'ın hazırladığı programda,uygarlıkların kesiştiği noktalar olarak bilinen höyükler ele alınıyor.Kazı çalışmalarının da görüntülendiği programda, konu ile ilgili uzmanlann açıklamalarına da yer veriliyor. TV:4 saat:20.30 Belgesel "Genç Ünlverslleler" TV:3 saat20.00 Belgesel "Yanardağlann Oünyası" Lav akıntıları çevreye ve insanlara büyük zararlar verdiğinden A.B.D. Italya (Etna) Japonya'da bu akıntıların yönunu değiştirmek için çalışmalar yapılmaktadır. Japonya'da başka bir tehlike kaynağı olan çamur akıntılarının da yönü değiştirilmektedir. TV:4 saat21.55 Belgesel "Perspekttt Molekül Madenl" Ormandaki çeşitli bitkilerin, Batılı doktorlarca ilaç yapımında kullanımı. TV:3 saat23.25 Belgesel "Hlmalayalarda" Himalayalardaki gezisinin son bölümündeki Admond Hlllary, dağlar üstündeki bu ülkelerde modern çağa geçişin olumlu ve olumsuz yönlerini anlatıyor. TV:4 saat22.10 Belgesel "Bllgl Dagarctgı" Elektrik enerjisi taşıyan hatlarda güven 1 Hazlran Cumartesl İ 6 Hazlran Porşembe 2 Hazlran Pazar 7 Hazlran Cuma Kuazarları Incelemek Bu dev kuazarlan Incelemenln yararı ne? Bırıncisi, gökbilimciler bundan yararlanarak, galaksilerin düz bir evren'de nasıl oluştuklarını öğrenebilirler. Ikincisi, çok uzaktaki bir kuazarın ışığının, yer'e ulaşmak İçin örnegin 12 milyar ışık yılı yolculuk yapması gerekir. Bunu yaparken, her biri kuazarın ışığının birazını emen hidrojen gazı bulutlarının içinden geçer. BR 120207'nin ışığının bu tür binlerce bulutun içinden geçtiği tahmin ediliyor. Bu hidrojen bulutlarının, galaksilerin arasındaki uzayda oldukları saptanabilir. Bu doğruysa, galaksiler arası uzayda incelememiz gereken tek madde bu olacak. Yeterince zaman ve çaba harcayarak, evren'in haritalarını çizebiliriz; hidrojen bulutları, evren'de orada burada bulunmaktadır ve kuazarın ışığını emme biçimlerinden yararlanılarak bu bulutları n doğası kesin olarak saptanabilir. Peki bu ne işe yarayacak? Bilmiyoruz; ancak bilim tarihine göz attığımızda, yeni bir şey araştırdığımız zaman, hep umulmayanı keşfettiğimizi görüyoruz. (m.a. LATS) 2205 3HaziranPazartesi 4 Hazlran Salı