Katalog

TV'DE Bî Lİ M 9 mart cumartesi TV2 Saat: 18.00 Balgaaal: "Dünyayı Dolaşıyoruz" Belgesel programın bu bölümunde, Orta AfriKa'da gorıller, Karaib Adaları, Çın'de nehir yolculuğu konuları yer alıyor TV3 SMt: 19.40 Balgaaal: 'Günümüz Cognrfyaaı" Eğimler ve egımtenn arazi yapısına göre göeterdiği deglşlkll kier TVt Saat: 20.50 Matamatlk Oözüyto "Oluılık" Ihtlmal hesabının yaşantımızdaki yeri 13 mart çarşamba TV2 Saat: 19.20 Tıp Doayaaı Huseyın Kaya'nın hazırlayıp Puna Erdem'ln sunduğu programda uçuk, Parkınson, Altzhiemer ve vıtaminler konuları ışlenıyor Programa konuk olarak Doç Dr Emel Bozkaya, Doç Dr Oğuz Arkonaç, Prof Dr Cankat Atanay ve Prof Dr Ayten Egemen katılıyorlar. TVt Saat: 22 J 5 Balgaaal: "Dünya ÛzaflmMct Ruzgtriar" Isaac Asımov En parlak ışık Kuazarları bu kadar parlak kılan nedir? ir Japon uydusu 13 Kasım 1989'da, anı bir Xışınlan patlaması saptadı Bunun nedenı açık değildı ve bır yıldan fazla bır süre boyunca, olay dıkkatlıce ıncelendı Ocak 1991'de, patlamanın, gızemlı bır nesne olan kuazardan kaynaklandığı behrlendı Kuazarların varlıkları 1963'te ortaya çıkarıldı Bızim galaksimızin bır parçasını oluşturdukları duşunulen bazı sönuk yıldızlar vardı, fakat radyo dalgalarını yayma bıçımlerı sıradışıydı Bu yıldızların mesafesındekı radyo dalgalarını saptamak ıçın, yayılımın çok şıddetlı olması gerekır Bu nedenle gökbılımcıler bu "radyo yıldızları"nı daha yakından ıncelemeye başladı 1963'te, ışık tayflarındakı çızgılerın kırmızıya kaydığı keşfedıldı Kırmızıya kaymanın mlktarı, gökbılımcıye nesnenın bızden ne kadar hızla uzaklaştığını soyler Gerı çekılmenın hızından yola çıkarak, nesnenin ne kadar uzakta olması gerektığını belırleyebılırter Gökbılımcılerı şaşkınhk ıçınde bırakacak bıçımde, radyo yıldızlarının bır mılyar ışık yılı uzakta oldukları ve ustelık, bılınen tüm nesnelerden uzakta oldukları ortaya çıktı Sıradan yıldız olamayacakları dışında hıçbır şey bilmıyorlardı, bu nedenle "hemen hemen yıldızaal naanalar" (quası stellar objects) olarak adlandırıldılar Burada, "hemen hemen yıldızsal" ıle yıldızlara benzediklerı vurgulanıyordu Bu ad, "kuazar" olarak kısaltıldı Kuazar nedir? Bu kadar uzaktan anlaşılablldığı kadarıyla çok parlak olmaları gereklyor Gerçekte sıradan galaksilerden yüz kere daha parlaklar Ustelık, verıler, sıradan bır guneş sıstemınden çok daha genış olmayan kuçük nesneler olduklannı gösterıyor Sonuçta, gökbılımcıler, kuazarların sıradışı galaksiler olduklarına karar verdı Kuazar galaksılerın en merkezdekı çekırdeğı aşırı parldktır, bızımkı gıbı sıradan galaksılerın merkezdekı çekırdeklennden çok daha parlak Bu kadar çok uzaklıktan, yalnızca parlak çekırdekler gorebılıyoruz, dolayısıyla galaksı zayıf bır yıldız gıbı gözkuyor. 10 mart pazar 14 mart perşembe TV2 Saat; 20.35 Yfcril B*lgaa«4: "Batı Anadokı Mhnartalnda RImH Baaamatar" 1a yüzyıl ortalannda Türk mlmarlsl süsleme sanatlanna katılan resımlı bezemelen ve Batı Anadolii'dakı örnekleri ekrana gelıyor TV3 Saat: 2235 B*lg*a«l "Afrikalılar" Istikrar arayışı adlı bu botümde dlzinin ayırıcı faktorü üzenrtde duruluyor ve polttık kurumlann zayıf okluöu ülkelerde politik şahsiyetlerln naad öne çıkıp yücekMgı vurgulanıyor. TV2 Saat: 18.00 B«lgea«l: "Ûlkalar Cografyaaı" Avustralya'nın yerlı kabılelerınden Gagudjl değışık yonlerıyle tanıtılıyor • TV2 Saat: 18.35 Otzl: "Inanılmaz Olaylar" Belgesel programın ınanılmaz yeteneklere ayrılan bu bölümunde savaş sanatlarında kendl dünyh rekorunu kıran genç, Japonya1 nın Hudunu'su Prenses Tenko'nun ölüme meydan okuması gibı konular yer alıyor TV2 Saat: 21.26 Varii BalgMal: "Marmara Adalannda" Orhan Tuncel'in hazırladığı programda Marmara Adaları ıçınde yer alan Hayırsız Fener Adası, sayıları gun geçtıkçe azalan martılarla karabataklar ve yunuslar işlenlyor TVt Saat: 20.00 B«lg«a«l: " G O I M Ş Siatamlnda Sayahat" Belgesel dızınln bu bölümunde ay hakkındakı bılgılere devam edılıyor B Kuazarlar çok uzakta bulunduklarından bıze ancak çok zayıf bır ışık ulaşır Fotoğrafla, rahatça seçılebılen sarmal galaksı görüluyor Bu doğruysa, parlaklık sureklı olamaz Parlaklık, maddenın kara delığe duşme oranına bağımlıdır Zengın bır madde yığını kara delığın yanından geçer ve delik tarafından yakalanırsa, daha buyuk bır mıktarda ışınım yayacaktır Bu doğruysa, kuazarların partaklığının değıştığını görmelıyız ve bızım gözledığımız kesın olarak budur Gerçekte, kuazarların parlaklığı o kadar hızlı degişır kı yalnızca bundan yola çıkarak kuçuk nesneler olduklannı söyteyebılırız Sıradan bir galaksı kadar buyuk olsalardı, par laklıktakı herhangı bır değlşıklık butun ıçınde boğulacaktır Oysa, değışım tum galaksıye yayılırsa bunun ıçın yuz bınlerce yıl gerekir, çünku ancak ışık hızında ılerleyebılır Kuazardan gelen Xışını parıltısının anlamı, parlaklıkta olağanustu bir artışı, şımdıye kadar görülen en buyuk parlaklığı temsıl et mesıdır Patlamanın var olduğu uç dakıka boyunca yayılan ışınım Guneş ın bır mılyon yılda uretebıleceğıne eşıttı Sonuç olarak söz konusu kuazann (PKS 0558504) parlaklığı, bu kısa surede uçte ıkı oranında arttı Şımdı bu parıltıya neyın neden olduğunu araştırmamız gerekıyor Kara delığe sıradışı bır madde duşmesı mı oldu? Yoksa, kuazann kara delığı, bir yıldızı tümüyle mı yuttu? Gökbılımcıler böyle duşunmuyor Kuazar, bu kadar ışınımı her yönde yaydığına gore, blzım hesaplayabıleceğımızden çok daha fazla bır enerjı gerekıyor Şu andakı ınanış, kuazarın çok daha az enerp yaydığı fakat bunun dar bır ışın demetı halınde yeryüzune doğru yonelmış olduğu şeklındedır (Bu pa nltı yolculuğuna yeryuzu var olmadan çok önce başladı) Söz konusu olan kuazar sıradan bir kuazar olduğu ıçln, tüm kuazarların çeşıtlı zamanlarda ışın demetı yaymalan mumkun, fakat yalnızca bıze doğru yonelmış olanlar saptanabılır Doğrusu saptadığımız demeti bır rastlantı sonucu yakaladık Bu da akla bır başka soru getırıyor Nıçın kuazarlar anıden bu ışın demetını yayıyorlar9 Bılmiyoruz ( ı t ı j . LATS) 11 mart pazartesi TV3 Saat: 20.00 BaHpaal: "Vücudumuzu Tanıyalım" TVt Saat: 22.10 Bclgaaal: "Vahai Afrika" ' Hayvanların çaglar boyunca geçirmlş oldukları evrlmle ılgili bilgı ve gorOntuler yer alıyor 15 mart cuma TV2 Saat: 20.10 Y»rtl BalgMal: "DrnılzctUglmlz" Ramazan Bakkal'ın hazırladığı programda denizcıllkte eğıtım konusu ışlenıyor Konu 1909 yılında kurulan ılk özel meslek lısesınden günümüze gelışım ve sualtı savunma ve sualtı taarruz konu edillyor Yukanda etektmn mikroskobu Ue büyutulmüş kemık dokusunu göruyorsunuz Parlaklığın nedeni? Burada soru bıraz değışıyor Bu çekırdeklerı bu kadar paklak yapan nedir? Klasık açıklama, genelde galaksılerın merkezınde kara delıkler bulunduğudur (Kara delıkler çok buyuk kütleli, çok küçuk nesnelerdır Gravıtasyonel çekımlerı o kadar şiddetlidir kı her şey ıçıne duşebılir, fakat hıçbır şey dışarı çıkamaz) Bu kara evler, sureklı olarak yakınlarındakı maddeyı emıyor Bu madde kara delıkle rın ıçıne dönerek suruklendığı zaman, Xışınlarını da ıçeren bır ışınım saçar Büyuk olasılıkla galaksimızin merkezınde de Guneş'ın kutlesının bır mılyon katına eşıt kutleye sahıp bır kara delıK bulunuyor Bununla bırlıkte, bazı galaksılerın merkezinde Guneş'ınkının yuz mılyon katı kutleye sahıp kara delıklerı var Çok daha fazla madde emıyorlar ve dolayısıyla çok daha fazla parlaklar Kemik ve Iskelet yapısı, maketler ve canlı ınsan vücudu kullanılarak örneklerle anlatılıyor TV4 Saat: 22.35 B«lg«Mİ: •'Parapaktif" (Mıkrolayt) Konusu Planörun yerını alan, onun gıbı kuçuk fakat motorlu ve adı mıkrolayt olan yenı bır uçak 12 mart salı TV3 Saat: 23.10 Belg«Ml "Oogaya Yolculuk" Avu3tralya yakınlarında, Zenonı adındakı geçen yuzyılın sonunda batmış olan geminın bır ekip tarafından aranması konu edıliyor TV4 Saat: 22.25 Balgaaal: "Llvlng Tomorrow" TV2 Saat: 22.30 Balgaaal: "Cknagantor" Belgesel programın bu bölümunde gaz gezegenlerı denılen JOpiter ve Saturn'un özellıklerı ayları ve gönderllen uydulardan alınan bılgıler ışığında bu ıkı gezegenın ne olup olmadığı ıncelenmektedır TV3 Saat: 22.40 Balgaaal: "Dünya ve Inaanlar" Nijerya ve Somall'dekı yaşam tarzı ve doğal güzelllkler anlatılıyor TVt Saat: 22.36 Balgaaal: "2000a Dogru" 2085