Katalog

BİLGİSAYAR T E K N O L O J İ S İ yonu olan ve Kasparov'la bu yıl unvan maçı yapan, Karpov'la Derın Düşünce bir gösterı maçı yaptı. Derın Düşünce ilk 50 hamlede en 1yı oyununu oynadıktan sonra budalaca bir gaf yaptı. Yeni nesil makinelerin yapıldığı IBM Thomas J VVatson Araştırma Merkezi'nde sürdürülen çalışmalarda anahtar kavram hız. Yenı makinelerin bir öncekılerden en az 1000 kez daha hızlı çalışması gerek. Planlanan makinenın sanıyede 1 milyar pozısyonu incelemesı beklenıyor. Bu da pek çok durumda 1415 hamle ilerıyi, gerektığınde de 3060 hamleyi arayabilmek anlamına gelir Bu cihazlar Derin Düşünce'den 800 puan daha yüksek, yani 3400 puan nitelikli satranç ustaları olacaklar. Bu da Kasparov'unkınden 590 puan yüksektir Bu sonuca ulaşabilmek ıçin Hsu, satrancaözgü işlem yongası hazırlayarak sanıyede en az 3 mılyon hamle arayabilmeyi umuyor. Ayrıca bu türden 1.000 yonganın gücünü birleştirecek son derece paralel nitelikli bir bilgisayar sistemi düzenliyor. özel bir görüşmede Kasparov, saniyede bir milyar pozisyon tarayabılen bir makinenin bir büyük ustayı yenebıieceğini söyledikten sonra şunu ekledı: "Ama benı ve Karpov'u yenemezl" Kasparov, en iyi oyuncuların kendilerıni, makinenin zayıf noktalarını yenecek şekilde yetlştirmelerl gerektığını söyledi. Anatoly Karpov, "Derin Düşünce"ye karşı Beyaz: Karpov 1) e2e4 2) d2d4 3) Ab1d2 Ff8g7 4) c2c3 5) e4e5 Bu hamleyle Derin Düşünce'nin açılış hamlelerinl ezbere yapması sona erlyor. 5) f7f6l Bilgisayann şahane hamlesl! Siyah merkeze hücum edlyor ve Beyaz'ın açık karelerdekl kontrolünü zayıflatıyor. 6) f2f4 Ag8h6 7) Ag1f3 00 8)Ff1e2 f6xe5! Derin Düşünce etkln bir karşı atak gellştlriyor. 9)f4xe5 c6c5! Beyazın d4 x c5 hamlesl karşısında, slyah Af3g4l ile avanta| elde eder. 10)Ad2b3 c5xd4 11)c3xd4 Ab8c6 12) 00 Vd8b6 Slyah: Derin düşünce c7c6 d7d5 13) Şgih1 a7a5 Beyazın merkezdekl dlzlllşlnde d4 başlıca zayıf nokta ve taşları ne blrblrleriyle lyl bir yardımlaşma Içinde ne de İyi karelere yerleşmlş durumda. 14) a2a4 Fc8f5 15) Fc1g5 Ff5e4 16) Ab3c5l Beyaz, slyahın vezlrlnl tehdlt edlyor. Derin Duşunce piyonu (eri) alarak tuzağa düşüyor. 16)Vb6xb2? Hata: Ah6f5l daha İyi bir hamledlr. 17) Ac5d7, Vb6b2; 18) Ad7f8, Af5d4! Bu durumda slyahın atağı çok tehllkelldlr. 17)Ac5xe4 d5xe4 18) Ka1b1 Vb2a3 Zorunlu hamle: Slyah Vb2c3 oynasaydı, beyaz Kb1b3 İle karşılık vertrdi. Siyah Vb2a2'nin yanıtı iae Af3d2 ve sonra Fe2c4 olacaktır. 19) Fg5c1 Va3c3 20) Fc1d2 Vc3a3 21) Fd2c1 Va3c3 22) Kb1b3 Vc3ai Karpov düşünme zamanı kazanmak Içln hamle lekrarlıyor. 23) Fe2c4+ Şg8h8 24)Fc1xh6l Va1xd1 25) Fh6 x g7 + Şh8xg7 26) Kf1xd1 e4xt3 27) g2xf3 Kb3xb7 daha lyl bir hamledlr. Fakat Karpov, Derin Düşünce'nin bir sonrakl hamleslnl nasıl bilebillrdl? 27) Ka8a7ll Izieylcller bu hamleyi gülerek karşıladı. Karpov'a göre ise, bu Derin Düşünce'nin tek şanaıydı. 28) Fc4d5 Kf8d8 29) Kb3b5 Ka7a6l Bilgisayar geniş bir yelpaze Içinde savunma yapıyor. Şimdl 30... Ac6a7; 31 Fd5xb7, Aa7xb5, 32 Fb7xa6, Kd8xd4; beraberllk. 30) Fd5c4 Ka6a7 31) Fc4d5 Ka7a6 32) Kb5c5 Kd8d7 33) Şh1g2 Ka6b6l 34) Fd5xc6 b7xc6 35) Şg2f2' Slyahın haflf Uatün oyunu karşısında riskll bir hamle. Karpov hâlâ kazanmak Istiyor. 35) Kd7d5 36) Kc5 x d5 c6 x d5 37) Kd1c1 Kb6b4 38) ŞI2e3 Kb4xa4 Beraberllk Içln daha kolay bir yol: 38... Kb4b3 + ; 39 Şe3e2, Kb3b4. Böylece aynı pozisyon tekrarlanır. 39) Kc1c5 e7e6 40) KC5C7 + Şg7g8 41) Kc7e7 Ka4a3 + 42) Şe3f4 Ka3d3 43)Ke7xe6 Kd3xd4 + 44) Şf4>j5 Şg8(7I 45) Ke6a6 a5a4 Derin Düşünce daha İyi durumda olduğunu düşünuyor, bu nedenle 45... h7h6 + ; 46 Sg5xh6, Kd4xh4 + , 47 Şh6g5, Kh4h5 + ; 48 Şg5f4, Kh5f5 + ; DEEP THOUGHT D KARPOV GH Ağaçarama teknikleri n iyi ilk hamleyi saptayabilmek ıçın satranç programı bir çeşıtleme agacı oluşturur, son pozısyonları değerlendirir ve bunlara göre gerıye doğru değerlendirerek çalışır. Pozisyon puanlamaları, programın bakış açısına göre yapılır; yüksek puan bu nedenle avantajlıdır. Minımaks algoritm adı verilen basit bir teknik, bilgisayann hamlelerinin en yüksek, rakibin en düşük puanlarını arayarak en iyi çeşitlemeleri seçer. Üstteki ağaçta, B ve E düğümlerı 3 ve 1'e ındirgenırken, A düğümü 3'e yükseltilmıştır. Bu basit yaklaşımla, ışlem gücü 38 faktöre yükseltılerek (bu, tıpık bir satranç pozisyonundakı hamle sayısıdır) fazladan bir hamle daha aranabilir Alfabeta budama sistemıyle programın geçere.z oyun çizgılerini atlaması sağlanarak algoritm iyıleştirilir. Böylece altı katına çıkan hızla fazladan bir hamle daha taranabilır. örneğin, puanlama c düğümünde başlayıp sağa doğru ilerlerse bilgisayar B ve 3 değerıni seçecek ve sonra da E'nın 2'den az ya da 2'ye eşıt olduğunu fark edecektir. Bu nedenle F'yi ıncelemesıne gerek kalmayacaktır. Tek uzatma adı verilen bir diğer yöntemde krıtık pozisyonlara odaklanarak bilgisayann arama ışlemınden daha etkın bıçimde yararlanılır. Alttakı ağaçta, B'nın değerı büyuk oranda C'nınkıne dayanırken D'nın değerı, ardından gelenlerın hiçbirinın değerıne bağlı değıldır A'nın puanının güvenılırlığıni arttırmak ıçın tek uzatma algorıtmi C'yi normalden bir hamle daha fazla arar. Bu yöntemle Derın Düşünce, taktıksel olarak karmaşık pozısyonların çoğunda olağanüstu uzağı görebılir. E Yukarıda 27. hamleden sonraki durum görüluyor. 49... Kf5xe5 oynayarak beraberilğe gltmlyor. 46) (3f4 h7h6 + 47) Şg5g4 Kd4c4? 47... g6g5! ve beraberllk, fakat bilgisayar hâlâ önde olduğunu düşünuyor. 48) h2r>4 Kc4d4 49) Ka6f6 + Şf7g7 50) Kf6a6 Şg7f7 51) h4h5 g6xh5? Bu hamle kaybettlriyor. Karpov'a göre, 51... g6g5 durumunda, beyazın kazanmak Için haflf bir üstünlüğü oluyordu. 52) Şg4f5 Şf7g7 53)Ka6a7+ Kg7f8 54) e5e6 Kd4e4 55) Ka7d7 Ke4c4 56)Kd7xd5 h5h4 57) Kd5d3 Şf8e7 58) Kd3d7 + Şe7f8 59) Kd7h7 h6h5 60) Şf5e5 h4h3 61) f4f5 Şf8g8 62) Khxh5 a4a3 63) Khxh3 a3a2 Bir Insan burada Kc4a4 oynayarak oyunu uzatmayı deneyecektir. 64) Kh3a3 Kc4c5 + 65) Şe5f6 Sıyah terk eder Derin Düşünce bu noktada tasarımcıların oluşturduğu değerlendirmeye göre terk eder. Bilgisayann hâlâ 20 dakika süresl vardı. Karpov'un ise, bir dakikadan az süresi kalmıştı. Fakat bu sure, Karpov glbi bir ustanın kazanmayı zorlaması Içln yetertiydi. Yorum: Uluslararası Usta Mlchael Valvo.