Katalog

S O R U N Y A N I T L A Y A L I M Okurumuzun sorusunu Boğaziçl Ünlversitesl Flzik Bölümü'nden Prof.Dr. R. ömür Akyüz yanıtlıyor: "Herhangi bir nesnenin rengi, yüzeylndeki madde moleküllerin üzerine düşen ışığın içınden hangi renkleri yutup hangilerini yansıttığına bağlıdır. Eğer düşen ışık içinde cismın yansıtabileceği bir renk bileşımi yoksa cisim siyah görünür. Cismin rengini yüzeyindeki moleküllerin özelliklerı belırlediğine göre bunlarda değişiklik yapıldığında yansıtılan bileşenler, yani cismin rengi de değişebilir. Yukarıdaki elementlerden her biri (aslında c, d, e ve f elektromanyatik dalga olmak bakımından aynı sayılır) Bu değişikliğe yol açabılir. En basit örneği çok ışık altında kalan resim ve kumaşların solmasıdır." Bİ Lİ M YAYI N 'Gaz geçirgen lensler* yararlı "Bu soruya daha genel bir cevap verelim. Her lambanın üzerinde kaç VVATT'lık olduğu yazar. Şimdi gücü 1 WATT olan bir lambanın, %100 verimli olduğunu, yani harcadığı elektrik enerjisinin hepsini ışığa dönüştürdüğünü varsayarak sanıyede kaç foton saldığını hesaplayabiliriz. Ancak burada lambanın rengı de çok önemli. Çünkü yapacağımız hesap lambanın bir saniyede harcadığı 1 WATT x 1 SANİYE = 1 JOULE'ü, bir tane fotonun PlanckEinstein bağıntısı ile verilen E • hf (h = > Planck sabiti 6,6 x 10 3" JOULESANİYE; f = ışığın frekansı = rengi) enerjisıne bölmek olacaktır. Herhangi bir normal aydınlatma lambası ışığının ortalama frekansı 6 x 1014 HERTZ olsun (görünen ışığın frekansı 7,5 4,5 x 1014 HERTZ arasındadır). Buna göre aradığımız sayı: yanL 1 = 2,5 x 10'8, 6,6 x 1O34 x 6 x 10'" İKİ BUÇUK MİLYAR KERE MİLYARDIR. Sağlık istatistiği öğretimi Ankara, Ostlm'den yazan okurumuz Türkan Koçylğlt, "13 yıldır sert lens" kullandığını, ancak "gaz geçirgen lenslerin daha yararlı olduğunu" duyduğunu belirterek bunun doğru olup olmadığını soruyor. Okurumuzun sorusunu Marmara Ünlversltesi Tıp Fakültesi Göz Anablllm Dah'ndan Yrd. Doç. Dr. Mehdl Süha Öğüt yanıtlıyor: "Kontakt lenslerin yerleştirildiği gözün kornea dokusunun normal fonksiyonlarını sürdürebilmesi için oksijene gereksinımi vardır. Bu nedenle kontakt lenslerin korneaya geçişine izin verdikleri oksijen miktarı ve oksijen geçirgenlik özelliği büyük önem taşımaktadır. Korneanın yeterince oksijen alamadığı durumlarda korneanın tabakalarında kalınlaşma ortaya çıkmaktadır Bugüne kadar yapılan tüm çalışmalara ve gelişmelere rağmen ıdeai bir kontakt lens henüz geliştirilebılmiş değildir. Bununla birlikte hidrofilik (yumuşak) kontakt lensler ve son kuşak gaz geçirgen sert lensler korneanın oksijen gereksinimini büyük ölçüde sağlayabilmektedir. En yüksek gaz geçirgenlik özelliğine sahip (jaz geçirgen sert lensler florosilikon akrilat polimerlerinden oluşmaktadır. Bu bılgilerin ışığında gaz geçirgen sert lenslerin göze daha az zarar verdiği doğrudur." Floresans lamba ne kadar foton yayar? Konya özel Lale Erkek Lisesi 4. sınıf öğrencisi 'Harun Yanmaz'ın sorusu şu: "(1.4) m.'lık bir floresans lamba bir (1) sn.'de ne kadar foton yayar?" Okurumuzun sorusunu Boğazlçl Ünlversitesl Fizlk Bölümü'nden Prof.Dr. R.ömür Akyüz yanıtlıyor: Bugüne kadar topraktaki radyasyon miktarı, alınan numunelerin laboratuvarda tahiili sonucu anlaşılabılıyordu. Bu, radyasyon ölçümünü çok sınırlıyordu. Ayrıca örnek aldığınız toprağın biraz daha ötesinde bir radyasyonlu toprak olabılirdi. Kısa bir süre önce yeni bir yöntem galiştirildi: Taşınabilir, pratik bir gammaspektrometre geliştirildi. Böylece uçak veya en iyisi helikopterden, geniş bir alanda radyasyon ölçümleri yapmak mümkün oldu. Uçağın veya helikopterin dış gövdesine, yer yüksekliğini ölçen radar, videokamera ve gerekli dedektörler monte ediliyor. Pilot kabinine de iki tane daha güçlü dedektörler konuyor ve ayrıca bütün bu sistemin ölçümlerini gösteren bir ekran bulunuyor. Ayrıca ikinci bir videokamera ile de gezilen, ölçülen bütı'ın arazi kaydediliyor Uzmanlar ancak bu sayede, arazideki gerçek radyasyon miktarını ölçmenin ve anlamanın mümkün olacağını belirtiyorlar. Topraktaki radyasyon, uçaktan ölçülebilir mi? Sperm hareketliliğinin azlığı kısırlık yapar mı? Okurumuz Utku öz (32), iki yıldır evli olduğunu, eşinin "hamile kalmaması üzerine üroloğa" gittiğinı, yapılan testler sonucunda "menı sayısının 38.000.000" olduğunu, ancak sperm hareketliliğinin zayıfolduğunungörüldüğünü.yine yapılan testler sonucunda eşinin sağlıklıçıktığını belirterek rahatsızlığının nedenleri ve tedavileri hakkında bilgi istediğini söylüyor. Okurumuzun sorusunu, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi ÜrolojiAnabilim Dah'ndan Dr. Levent Türkeri yanıtlıyor: "Yapılan araştırmalar, toplam sperm sayısının 60 milyonun üzerinde olmasının genellikle çocuk sahibi olmak için yeterli olduğunu göstermiştir. Sıvas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları No.31/ Editörier: S. K. Lwanga ve ChoYook Tye / Çev.: Prof. Dr. Servet Özgür ve Dr. Sedat Törel/1990/320 s. S K.Maraş'tan yazan okurumuz Mustafa öncül'ün sorusu şu: "Herhangi bir dış etkenle (a ısı değişıkliğı soğuk sıcak; b elektrik, c ultraviyole ışınlar; d lazer; e radyasyon; f ışık dalga boyları değişik) veya benzeri gözle görülmeyen bir etki ile bir maddenin veya boyanın rengini değiştirmek mümkün olabilir mi?" Dış etkenlerle renk değişimi mi? Sperm sayısının nispeten normal sınırlardaolmasına karşın sperm hareketliliğinin düşük olması, spermlerin biyokimyasal yapılarındaki anormallıklere bağlı olabıleceği gibi, vücudun bağışıklık sistemının kişinin kendi spermlerine karşı normal dışı savunma mekanizmaları (otoimmünite)geliştirilmesi sonucu da olabilir. Semen vizkozitesinin çok yüksek olması böyle bir durumda görülebilir. Ayrıca çocuk sahibi olamayan eşlerin tekrar edilen muayenelerinde, kadınların %50'ye varan kısmında ilkjinekolojik incelemede ortaya çıkmamış rahatsızlıklar olabildiği gösterilmiştir. ağlık bilimlerınde istatistik, hastalıklann toplumda görülme sıklığı, dağılımı; sağlık hizmetlerininyönetimi,planlanması;tıbbi çalışmalann analizi, bilimsel rapor hazırlanması; tanı ve tedavide en uygun yöntemlerin saptanması; halk sağlığına ilişkin demograf ik bilgilerin edinilmesi gıbi çokçeşitli konularda temel öneme sahip bir bilim dahdır. Tıpta gerek temel bilimler gerekse klinik uygulamada verilerin değışkenliği, araştır' malarda istatıstiksel yöntemlerin kullanımını zorunlu kılar. Bu nedenle sağlık istatistiğine ilişkin temel bilgileri edınmek, sağlık bilimlerınde yenı gelişmelerı doğru değerlendirmenin ve tıp alanında bilimsel çalışma yapmanın ön koşuludur. Sıvas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınlarf ndan "Sağlık İstatistiği Öğretimi", tıp eğitiminde istatıstiğin ilke ve yöntemlerini, toplum sağlığına yonelik yaşamsal sağlık istatistiklerini ve ana hatlarıyla tıpta istatistik uygulamalarını yirmi adet model ders ve semıner çerçevesinde öğretmeyi amaçlayan bir ders kitabı. Kitapta yer alan derslerde sistematik bir düzenlemeyledersegıriş, dersin amacı, etklnlikle uygulanabilir hedefler, gerekli ön bilgi, yeni terimler ve kavramlar, ders içeriğl, dersin yapısı ve sınıf ahştırmaları bolümleri izleniyor. Bazı ders ve seminerlerde öğrenciye önerılen çalışma materyalleri var. İstatistik çizim örneklerinin de bulunduğu kitabın sonunda alıştırmalar ve indeks yer alıyor. ' Dünya Sağlık örgütü Epidemiyolojik Gözetim, Sağlık Durumu ve Eğitim Değerlendirme Bölumü'nce hazırlanan Sağlık İstatistiği Öğretimi ders kitabı, Cumhuriyet Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Servet özgür ve Dr. Sedat Törel tarafından dilimıze çevrik miş. Sağhk bilimleri alanında çalışanlar, istatistik konularında bir başvuru kaynağı ve eğitim kitabı olarak yapıttan yararlanabılırler. îsmail Murat