Katalog

KURULUŞ DPT'nln bünyesinde kurulan Türk İşbirliği Ajansı, 3. Dünya ülkelerine sosyal ve teknik yardım götürecek gönüllü arıyor. Doç. Dr. Nadir Paksoy Antalya Tıp Fak. Patolo)! Bölümü Türk gönüllüler kalkınma sahnesinde eçenlerde fakülte girişine asılmış sıradan görünümlü bir beyaz duyuru, ne zamandır aklımda olan bir konuyu gündeme getirmeme neden oldu. Duyuru, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Sosyal İşler Bölümü nden geliyordu ve 'gönüllüler programı1 ile ilgiliydi. Konu hakkında daha fazlabilgi edinmek isteyenlerin dekanlık sekreterliğine başvurması gerekiyordu. Konu ana çizgileriyle şöyle: DPT'nin kendi bünyesi içinde, 'Türk işbirliği Ajansı' şeklinde çevrilebilecek<Turkish Agency for Cooperation' (TAC) adlı bir kuruluşun 1990 yılı içinde çahşmalara başlaması öngörülüyor. ön hazırlık çalışmaları sürdürülen bu Türk işbirliği Ajansı'nın asıl amacının, Türkiye'nin gerisinde kalan ülkelere teknik Insangücü yardımı sağlamak, teknik konularda danışmanlıkta bulunmak ve ilgili ülkelerin kalkınma ve gelişmesine katkıda bulunucu projeler yürütmek olduğu belirtiliyor. TAC'ın sıralanan bu işlevlerini yerine getirebilmesi için dayanacağı ınsangücü kaynağı, 'Türk İşbirliği Ajansı Gönüllüleri' olacakmış. Bu 'gönüllüler'in, gerek ekonomik, sosyal ve kültürel gerekse coğrafi açıdan Türkiye'nin gerisinde ve uzağ'ındaki birtakım 'garip' ülkelerde ve bu ülkelerin koşullarında çalışmaya gönüllü genç (bedenen ya da ruhen), dinamik, dil bilir, yetenekli ve de kalifiye, kısacası Türkiye'nin 'imajına' soluk katacak kişiler olması öngörülüyor. Böyle bir kuruluşun var olacağını duymak benim için sevindirici oldu. Yemen'deki bir tarım kuruluşunda, Gambiya'daki bir hastanede, Sudan'da açlıkla yüzyüze kalan mülteci kamplarında, Bangladeş'teki bir şantiyede doktor, mühendis, idareci, bilgisayarcı 'Türk gönüllüler' görev alacak ve hayatında ilk defa bir Türkle karşılasan insanlara ve topraklara hizmet götürecek ve de kendi kişiliğimizde ülkemizi yansıtacağız! 5 yıl Pasifik Okyanusu'ndaki sağlık projelerinde görev yaptığım Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) bünyesindeki 'Birleşmiş Milletler Gönüllüleri'ni (UNV), uluslararası nitelikli olduğundan ayrı bir kefeye koyarsak, birçok Batı ülkesi böylesi bir çalışmanın önem ve değerini çoktan kavramış olmalı ki hemen her Avrupa ve Kuzey Amerika ülkesinde bu tarz kuruluşlara rastlamak mümkün. Batıda yüzlerce kuruluş var; bir kısmı devletçe destekleniyor, bir kısmı vakıf, bir kısmı da kiliseye bağlı olmak üzere.. TAC düşüncesi hayata geçirilebilir mi? A HAFTANIN GÜNDEMİ G Benzer nitelikteki uluslararası bir kuruluşta görev almış az sayıda Türkten biriyim. Azımsanmayacak bir süre, Türkiye'ye göre her bakımdan yerkürenin tam öte yüzünde, farklı, ilginç ve zaman zaman da zor sayılabilecek koşullarda çalıştım. Bu süre içinde, yukarıda sıralanan kuruluşlardan birçok 'gönüllü' ile tanıştım, dostluklar kurdum ve bu kuruluşların projelerini gözledim. Bu yüzden, DPT yetkililerinin hoşgörüsüne sığınarak bu konuda söyleyecek üç beş sözüm olduğuna inanıyorum. Kanımca asıl sorun, konuya nasıl yaklaşılacağında: , * TAC düşüncesine hayat verip yaşatmanın en önemli yönü, konuyu memur tavrıyla ele almamak ve mevzuatın çarklarına taktırmamaktır. İlk etapta Türkiye'ye yakın ülkeler (ilişkileri kastediyorum) seçilmeli, az sayıda proje ve 'gönüllü'yle işe başlamalı. * 'Gönüllü' seçiminde titiz davranmaiı, işe ve koşullara uygun 'ruh taşıyan' kişiler seçilmelidir. 'Gönüllü' yollanmadan önce Türk yetkililer çalışılacak yerin koşullarını görüp tanımalı. * 'Gönüllü' kişinin hizmete gönüllü talip olduğu için bu sıfatı taşıdığı göz önüne alınmalı, bunun dışında hizmeti ve ona sağlanacak maddi ve manevi olanaklar profesyonel çerçevede değerlendirilmeli. * Gidilecek ülkelerde varsa Türk temsilciliklerinin yakın ilgi ve desteği sağlanmalı. * 'Gönüllü'nün yollanacağı ülkedeki temel altyapı gereksinimlerinin (konut ve eşyası gibi) sağlanması da projenin devamlılığı açısından gerekli koşulların belki de en önemlisidir bence. örneğin Tanzanya'nın ortasına bir Türk profesyoneli yollayacaksınız. Projedeki çalışma ve yaşama koşullarını yetkililer belki de yalnızca kâğıt üzerinde görmüşlerdir. Ev sahibi ülkenin yetkilileri bile çoğu kez koşullar konusunda gerçek ve doğru bilgi sahibi değildir. "Şunu yapacağız, şöyle ev vereceğiz; oturma ve yaşama olanakları böyle olacak" gibisinden önceden kâğıt üzerinde verilen sözlerin çoğu yerine getirilmez. Unutulmamalıdır ki bu ülkeler genellikle, 'mevzuat ve mentalite1 yönünden Türkiye'ye rahmet okutacak düzeydedir. Ardından, iyi niyetlerle yollanan hevesli TAC Gönüllüsü'nden bir kaç ay sonra "Yandım anaml Beni burada kurtaracak yok mu?" şeklinde telgraflar yağmaya başlayabilir. Sonuçta, büyük umuttaria düşünülen, hazırlanan TAC hizmet ve yardım projeleri tropikal güneslerde kuruyup uçar, çöl rüzgârlarında savrulup gider... irada sırada sizlerle bu köşede yaptığımız, derginin içeriğine ilişkin söyleşilere bir süredir ara verdik.. Ancak burada duyurmasak da küçüklü'büyüklü bazı yenilik ve değişikliklerin dergimizin gündeminden eksik olmadığının farkındasınız. Yeni sayfalar, yeni konu başlıkları, bazen bir görünüp bir kayboluyorlar. Sözgelımi elektronikeğlence, otomobil teknolojisi, spor... gibi. Ama "Çocuklar için Bilim", "Bilgiyasar Dünyası" gibi sabitleştirmeyi başardığımız sayfalarımız, konularımız da var. Bunlardan biri de aylık verdiğimiz bilim testleri... Annebabalara yine anımsatmak istiyoruz: Çocuk köşemizde sık sık verdiğimiz deneyleri, çocuklanmızla birlikte yapmaya zaman ayırıyor musunuz? Bu deneylerin günlük yaşamı kavratıcı, pahalı oyuncaklardan daha değerli, birer mükemmel çocuk oyunu olduğuna inanıyoruz. • •• Bugüne dek 5 sayı verdiğimiz aylık DOSYA'lara gelince... DOSYA 'lara sessiz sedasız başladık. önümüzdeki sayı VYKU, arkasından: Biyoteknoloji, bağışıklık, üstüniletkenlik... DOSYA « • konulanmızı oluşturacak.. Böylece temel konularda, bütünlüklü, günümüz son araştırmalarım ve düşüncelerini de kapsayan bir başvuru kaynağı yarattığımm umuyoruz.. • •• Bazı değişiklik ve yeniliklerin dergide sessizce yer aldığım söyledik. Ancak Prof. Dr. Üner Tan 'ın, her hafta olmasa da bu sayımızdan başlayarak dergimizde sürekli yazacağını sevinerek siziere duyurmak istiyoruz. Bir çok bilim adamımız gibi, fazla göze çarpmadan, köşesinde evrensel ölçülerde bilim üreten Üner Bey'in, bilim, bilim adamı ve toplum ilişkileri üzerine ilk yazısını, büyük bir keyifle sayfalarımıza koyduğumuzu özellikle belirtmek isteriz... Yakında, kendi alanlarındaki gelişmuleri, araştırmaları, yenilikleri düzenli olarak siziere iletecek, bilimyorumlarını yapacak başka bilimcilerimizin de dergimizi güçlendireceğini şimdiden açıklayalım bari... • •• Gelecek cumartesiye kadar, sağlıklı bir hafta dileriz... O K U R D A N BİZE Polaris hakkında bllgiler... 7 Temmuz 7990 günlü Cumhuriyet'te Ilhan Selçuk'un "Kutup Yıldızı" başlıklı yazısı çıkmifh; aynı günkü Dergi'de de rastlantı bu ya Dr. Ibrahim Azazlı'nın, gene Kutup Yıldızı ile ilgili bir okuyucu mektubu yayımlandı. Dr. Azazh, Asimov'un 16.6.1990 tarihli Dergi'de yayımlanan Polaris'le (Kutup Yıldızı) ilgili yazısına değinerek; "ougün kutuplar ekseni üzerinde olan Polaris, Dünya'nın pmetyon devinimi dolayısıyla, ancak 25000 yıl ionra yeniden Kutup Yıldızı'nız olabilecektir" biçiminde özetlenebilecek bir açıklama yapmış ve Asimov'un yanılmasına olanak bulunmadığım düşünerek, "acaba ben mi yanılıyorum" diye sormuştu. 14.7.1990 günlü Dergi'de bu konuda bir açıklama çıkmadi; bu nedenle, kısâ bir açıklama yapmak koni oluşturur; bu devinim Polahs'in anılan eksenden çok uzaklaşması anlamına gelmez. 3 Kutup Yıldızı olağandısı bir sey olmazsa 10000 yıl sonra da, 25000 yıl sonra da, 35000 yıl sonra da Dünya eksenine yakın bu konumunu koruyacaktır. 4 Kutup Yıldızı'nın tam eksen üzerinae olmaması ve Dünya'nın presesyon devinimi (ayrıca baska bir devinimi) dolayısıyla, Türkiye enlemlerinden bakıldığında, Polarisyaklaşık olarak 358.5 derece ile 001.5 derece arasında değişen yönlerde gözlemlenir. 5 Bu nedenlerle, denizciler Polarisi, hem pusula hatası bulmada hem de en/em bulmada oldukça kolay apılan gözlemler ve işlemlerlekiullanırlar. Kaptan Gündüz Aybay Cumhuriyet BlllmTeknlk • Sahibi Cumhuriyet Matbaacıhk ve Gazetecilik Türk Anonim Şirketi adına Nadlr Nadi • Genel Yayın Müdürü: Hasan Cemal • Müessese Müdürü: Emln* Uşakhgll • Yazı işleri Müdürü:Okay Gönansln • Yayın Yönetmeni: Orhan BurMlı • Grafik Yönetmen: Tülas Hasdcmir • r reksinimini duydum. Polaris (Kutup Yıldızı) Dünya'nın tam ekseni üzerinde değildir; bu eksene yakındır. 2 Dünya ekseninin presesyon devinimi, tepe açısı çokçok küçük bir