Katalog

EÖİTİM PSİKOLO J İ S İ Çocuk psikolojisi ve eğitimi İyi eğitim nedir? Eğitimin psikolojlk temellerl nedlr? Psikolojik anlayışlafdan hangisinl benimsemeli? Prof. Dr. Artin Göncü Unfverslty of llllnols at Chlcagö yapısına uygun olduğu oranda artar Orneğın, bilış psıkolojısını bılen hıçbır eğıtimcı, genelde, çocukların okumayazmayı yaşından önce kavramasını beklemez Çunkü, harf ve sayı gıbı sembollere dayalı düşunce, ancak altıyedı yaşlarında gelışımını tamamlar Bu yuzden, Amerıka Bırleşık Devletlerı'nde olduğu gıbı, uç yaşındakı çocuklara okuma yazma veya yabancı dıl öğretmeyı savunanların gözlemlerı çok sınıriıdır Böyle bır göruşun her çocuk ıçın geçerlıhğını ıma etmek bıle şarlatanlık olur I lkokul öncesı çocukların gelışımı ve eğıtımı, gunumuz psıkologlarını ve eğıtımcılerını en çok düşünduren konulardan bırıdır Ekonomık zorluklar annelerı de para kazanmaya zorlayınca okul öncesı yıllardakı çocuk eğıtımı neredeyse evrensel bir sorun olarak ortaya çıktı Ayrıca, çocukluk yıllarında verılen eğıtımın ergenlık ve yetışkınlık yıllarını da etkıledığı anlaşılınca, çocukların nerede ve nasıl eğıtım goreceklerı, yanıtlanması gereken bır soru oldu Endustrıleşmekte olan her toplumun bır sorunu olan çocuk eğıtımı artık yalnızca annebabaların ve eğıtımcılerın değıl, aynı zamanda sorumlu her ış ve devlet adamının da sorunu oldu Yapılan araştırmalar, eğıtım sorunlarının çocuğun ekonomık, toplumsal ve psıkolojık konumundan bağımsız olarak duşunulemeyeceğını gösterdı Ancak, ben bu yazıyla başlayarak, çocuk psıkolojısı ve eğıtımı hakkında yaygın göruşlerı sızlere tanıtmayı ve çocukların mutlu bır geleceğe doğru ılerlemelerıne nasıl yardımcı olabtleceğımızı sızlerle bırlıkte ırdelemeyı amaçlıyprum mı çocuğun yadsınamayacak eğıtım gerçeklerı göz önünde bulundurulduğunda azalır Şöyle kı, bugun, anneçocuk ılışkısını anlamadan öğretmenöğrencı ılışkısını anlayamayacağımızı bılıyoruz, öğretmenöğrencı ılışkısı anneçocuk ılışkısınden çok etkılenmekte Özetle, çocuk gelışımını anlamak ıçın çocuk psıkolojısını ve eğıtıminı bir arada ıncelemek gerekır Skinner'ın önderlığını ettığı davranısçı okuldan yola çıkan görüşler, çocuğu ödüllendırmek ve cezalandırmakla eğıtmeyı öne surerler Plaget'in önderlığını erbğı yapısalcı okulsa çocuğun duşunce ve zekâ gelışımını konu edınır Bu akımca çocuk eğıtımcısının yapması gereken şey çocuğu sorgulayarak gerçeklerı kendı deneyımlerı scnucunda bulmasına yardım etmektır Freud'la başlayan psikoanalitik yaklaşımsa duygu ve kışılık gelışımı ustunde durur Eğıtımın amacı çocuğun yaşadığı duygusal çatışmaları çözmesıne yardım cı olmaktır Sunulan kuramlar ve yapılan araştırmalar sonucunda sağlıklı çocuk gelışımının ve eğıtımının kolay bır sureç olmadığını görmekteyız Ama bu meseleye nereden bakarsak bakalım bu gerçek, gelecektekı butun tartışmalarda karşımıza çıkacaktır Çocuk eğitimi çocukla lletisime glrmeyl ve onun hayatına yonelik kararian onunla birlikte vermeyi gerektlrtr. Hangi ilke? Çocuk eğıtımının psıkolojık temelı tek bır ılkeden yola çıkarak araştırılabılır Bu da şu Çocuk duygu, duşunce ve dıl yeteneklerı açısından kendısıne özgü dunyası olan bır varlıktır Eğıtımın amacı çocuğu, yetışkinlerın dünyasına hazırlamak, çocuğun toplumun bır parçası olmasına yardım etmektır Bu da ancak çocuğun farklılığını kabullenmek ve ona anlayabıleceğı bır ıletışım yoluyla yaklaşmakla mumkun olur Çocuk eğıtımının başarısı çocuklarta yetışkınler arasındakı şu farklar göz önunde bulundurulduğunda artar 1)Çocukların kımı değerlerı yetışkmlerınkınden farklıdır urneğın, fazla mısketı olsun dıye arkadaşınınkını çalan dört yaşındakı bır çocuk eylemını hırsızlık olarak görmeyebıhr 2) Çocuklar ve yetışkınler etkınlıklere atfettıklerı önem açısından bırbırlerınden ayrılırlar Bu çocuk ıçın evcılık oynamak, ev ödevı yapmaktan önemli olabılır 3) Çocuklar aynı etkinlıklerı yetışkınler gıbı algılamayabılırler Futbol oyunu bır yetışkınce kurallara dayalı bır etkınlıkken bır çocuk ıçın topun hıçbır kurala bağlı olmaksızın savrulduğu bir eğlence olabılır Eğitimin psikolojik temelleri nedir? Şunu hemen belırtmek gerekır kı bu soru eğıtımcılerın ve psıkologların gundemı Otobiyografi Dr. Artin Göncü 1976 Hacettepe Psıkolojıden mezun oldu 1979V *|» Houston Unıversıtesı nden ^ Bılım Uzmanhğı (mastır) derecesını çocuklarda gor sel algı gelışımı konusundakı tezıyle aldı 1983Houston Unıversıtesı nden G e l l ? m e Psıkolojısı Doklora derecesını çocuk oyunlarının bılışsel ve ıletışımsel gelışımı konu sundakı tezıyle aldı 19831984 yılları arasında Houston Unıversıtesı Çocuk Yuvası nda araş tırmacı ve öğretmen olarak çalıştı 19841986 yılları arasında kazandığı doktora sonrası eğı tımı ödulu sayesınde Utah Unıversıtesı nde araş tırmacı olarak çalıştı 19861987 yıllarında Mas sachusetts Unıversıtesı nde çocuk eğıtımı bo lumunde klınık dırektörluğu yaptı 1987den ben lllınoıs Unıversıtesı nde hem Eğıtım Psıkoloıısı protesorluğu hem de Çocuk Eğıtımı Programı nın başkanlığını yapmaktadır 1976 yılından ben çocuk gelışımı ve eğıtımı konusunda ders vermekte olan Göncu nun araş tırmaları çocuk oyunları öğretmen çocuk ılış kısının çocuk gelışımıne katkısı annecocuk ılış kısının kulturel boyutları ve çocukların arkadaşlık ilişkılerı konusunda odaklaşmaktadır İyi eğitim nedir? Yakından ınceledığımızde görurüz kı çocuk eğıtımı konusunda öne surulen her göruş çocuk psıkolojısı hakkındakı bazı varsayımların bır uzantısıdır Pek tabıı, bu, her çocuk eğıtımcısının çocuk psıkolojısını bıldığı anlamına gelmez Bazı eğıtım çabaları araştırılması yapılmış varsayımlara dayanırken, bazıları da doğruluğu kışısel ınançların ötesıne gıdemeyen varsayımlara bağlıdır Hangi kuram? ne yenı gırdı Bu gecıkmenın bır nedenı, bızlere önderlık etmış eğıtımcıler zamanında, psıkolojik araştırmaların olmaması veya eğıtımcının dın gıbı bılım dışı ınançlar silsılesınden yola çıkmasıdır örnegin, Froebel (17821852) Almanya'dakı ılk "modern" çocuk yuvasını kurduğunda etkınlıklerını Hırıstıyanlık dını ınançları çerçevesınde belırlemıştır Froebel gıbı önder kışıler tarafından sunulan goruşlerın geçerlılığının sorgulanması çocuk eğıtımının psıkolojık temellerını araştırmayı gereklı kılmıştır Gecıkmenın ıkıncı bır nedenı de, gunumüz çocuk psıkologlarının ve eğıtımcılerının kendı alanlarını bırbırınden ayrı tutmaya çalışmalarındandır Bu tumuyle akademık hayata özgu bır nedendır Şöyle kı, sorunlar eğıtım veya psıkolojı sorunları olarak bölünduğunde bılım adamının sorumlukığu azalır örneğın, bır gelışım psıkoloğu olarak kimse benım öğretmenöğrencı ılışkısını anlamamı beklemez Aynı bıçımde, benı çocuk eğıtımcısı olarak bılenler de benım anneçocuk ılışkısını anlamamı beklemez Dolayısıyla, bır bılım adamı, kendisının önemli bulduğu bır konuda çalışmalarını yurütebilir Ancak, bu çalışmaların anlaHangi pslkolojl anlayışı çocuk eğltlmlne temel olmalıdır? Çocuk dunyasının yetışkınınkınden farklı bır dunya olduğunu gösteren bırçok kuram ve araştırma vardır Ancak, bugun elımızdekı kuram ve araştırmalar çocuğu veya etkınlıklerını bır butun olarak almak yerıne, onun farklı yanlarında yoğunlaşmışlardır Bu yuzden çocuk eğıtımıne temel olabılecek tek bır psıkolojı kuramı bulmak guçtur Bugün ıncelenmesı ve değerlendırılmesı yapılmış olan eğıtım göruşlerı genellıkle davranışcı, yapısalcı, ve psikoanalitik okullardan yola çıkmışlardı Yeni bir kanser geni bulundu I Bazı görüşler tutarlı olarak çocuğun yapısına uygun bır şekılde gelışırken dığerlerı de gelışıguzel gozlemler sonucu gelışlr Yalnız şunu belırtmek gerekır kı, bu eğitim göruşunun geçerlılığı sunduğu etkınlıklerln ve değerlerın çocuğun psıkolojık ngılız bılım adamları, akcığer tümör lerınde bır mutant (soydeğişime uğ ramış) genın varlığını keşfettiler Bu buluşun akcığer kanserının tedavısıne yenı olanaklar getırebıleceğı bıldırılıyor Uzun bır suredır bılım adamları, bazı kışılerın akcığer kanserıne yakalanmaya daha yatkınolmalanndan kuşkulanıyorlardı Gerçekten de Oxford"dakı John RedÇliff Hastanesı ve Imperlal Kanser Araştırma Kuru mu'ndan bır grup araştırıcı p53 adı verılen genın mutant şeklının akcığer kanser hucrelerınde yuksek duzeylerde bulunduğunu ortaya çıkardı p53 genı normalde tumör oluşumunu baskı altında tutan bırgen Genin mutant şeklı normal ya da başka tıp tumör hücrelerınde bulunmuyor Araştırıcı grubu bulguların akciğer kanserının tedavısıne yenı boyutlar getireceğı inancında (n.ans.,1710)