Katalog

TEKNOLOJİ ÜRETİMİ Patent kütüphaneleri nasıl çalışır? ABD, Avrupa ülkeleri ve Türkiye'de patent kütüphanelerinden nasıl yararlanılır? Tamer özel 'de toplum fertlerinin daha mureffeh, sağlıklı ve guvenlı yaşamaları ıçın ana araç, teknolojı uretımı ve uretım rekabetı olmuştur Uretım rekabetını en etkılf şekılde sağlayabılmek ıçın de teknolojık uretımın temelını oluşturan teknolojık enformasyonun toplumun her ferdıne maddı kulfet ve zaman kaybı olmayacak şekılde ulaşması ıçın en etkın tedbırler alınmıştır Zaman kaybının önlenmesı ıçın ulke sathında 62 patent kütüphanesl kurulmuştur Nerede olursanız olun, ABD'de bırkaç saat araba kullanarak mutlaka bır patent kutuphanesıne ulaşırsınız Bu 62 rakamına şırketlerın kendı bunyelerı ıçındekı patent kutuphanelerı dahıl değıldır Böyle bır patent kutuphanesınde guncel, en son haftanın patentlerı de dahıl olmak uzere, patentlerın kopyalarını sayfa başına yaklaşık 25 sente satın alabılırsınız Bu fotokopı parasıdır Lısans katıyetle değıldır Bu şekılde patenttekı en son teknolojıyı, rakıplerinızın ne yaptığını öğrenırsınız Ancak o teknolojıyı kullanmak, yapmak veya satmak ıçın şayet koruma suresı devam eden bır patent ıse patentın sahıbınden lısans almanız gerekır (Koruma suresı dolmuş bır patent ıse lısansa gerek olmaksızın ıstedığınız gıbı kullanır, yapar ve satabılırsınız) Şayet sayfa başına 25 sentlık ucret sıze fazla gelırse ABD'de onun da kolayı vardır Örneğın 660 sayfalık Texas Instrument'ın almış olduğu, robotların kullanıldığı montaj hattının numaralı patenti ıçın patent kutuphanesınde 150 doların üstunde para ödemenız gerekebılır Bunu ödemek ıstemezsenız VVashıngton DC'dekı patent kutuphanesıne 1 5 dolar gönderırsenız kaç sayfa olursa olsun o patentın orıjınalını sıze gönderırler Uretım fırmalarına kolaylık olmak uzere her hafta tescıl edıle patentlerın özetlerının yayımlandığı "Official Gazette" hemen hemen her kutuphanede bulunur Şayet uretımle ıştıgal eden bır fırmaysanız sıze en yakın kutuphaneye gıderek, sızın uretım konunuzda o hafta alınmış en yenı patentlerı tespıt edıp ıster en yakın patent kutuphanesınden ıstersenız VVashıngton DC'dekı merkezden onların orıjınallerını getırterek guncel teknolojılere vakıf kalabıhrsınız 10 ABO'de yukarıda anlatılan bu hizmetler ustelık sızın kım olduğunuza, "tabıyetınıze" dahı bakılmadan verılır VVashıngton DC'ye Türklye'den yazarak bır patent ıstesenız, sıze de ABD vatandaşına göndereceklerı ucretten o patentın orıjınalını gönderırler (ancak gemı ıle göndereceklerınden patent elınıze ancak bırkaç ay sonra geçer) ABD'de patentlerdekı teknolojiye zaman kaybı olmadan ulaşılmasını sağlamak uzere patentler ve özetlerı 197O'lı yıllardan berı bılgısayarlara gırılmektedır Bu, zaten konularında uzman olan, ABD uretıcılerı ıçın buyuk bır kolaylıktır Guncel teknolojıdekı en son yenılıklerı günü günune öğrenmelerını sağlar Ancak bır şey uretmek ıstıyorsanız ve o teknolojı hakkında hıçbır bılgınız yoksa, geçmış tum teknolojılerı hazmetmek zorundasınızdır Bu teknolojılere de ancak patentlerın orıjınallerıne sahıp bır patent kutuphanesınde ulaşabılırsınız "Onllne slstemler" ürettıklerı teknolojıde uzman olmayan, ıthal makınelerle, sözumona, uretım yapan Uçuncu Dunya ulkelerının ne yazık kı hıçbır ışlerıne yaramaz Teknolojık enformasyon herkese açık olmasaydı gelışmış olarak anılan hıçbır ulke bugunku yerlerınde olmazdı Almanya, İngiltere ve Isvıçre'de de ABD'de ulaşabıleceğınız tum teknolojık enformasyona ulaşabılırsınız Tek farkları ABD'de bedavaya yakın bır paraya ulaşabıleceğınız bu enformasyon o ulkelerde butçenıze cıddı bır maddı kulfet olurlar Bır şırketınız varsa, veya bu enformasyonun parasını çalıştığınız şırket öduyorsa sorun yoktur Ancak sıradan bır toplum ferdıysenız, kendınız ödemek zorundaysanız, bu hızmetı satın almak ıçın odeyeceklerınız sızı caydırabılır Bu ulkelerde bahsı geçen hızmet ıçın hedef, toplum fertlerınden zıyade uretıcı fırmalardır ABD endüstrısının % 85'ını kuçük muteşebbtslerın oluşturmasına karşılık Almanya'da Sıemens, AEG, Krupp ve benzerı, her konuyla ıştıgal eden fırmaların olduğu görulur Benzer bır şekılde Japonya'da Hıtachı, Mıtsubıshı vb lerı elektronıkten, harfiyat makınelerınden uydulara kadar değışık gamlarda uretım yaparlar Inglltere'de Lonrdra'dakı Sclence Llb Türkiye'nin tek kütüphanesi Taksim'de rary'e gıttığınız zaman patentler dahil ulaşamayacağınız teknolojık enformasyon yoktur İşınıze yarayacak o bılgının fotokopısını çekmek ıstedığınız zaman patentlerı sayfa başına çok pahalı bır ucrete satarlar, hele ıstedığınız bır kıtapsa kıtabın fotokopısını çok pahalı bır ucrete çektıklerı halde, copyrıght kanunundan dolayı kıtabın ancak % 10'unun fotokopısının çekılebıleceğını soylerler Kıtap baskı dışı bıle olsa bu kuralın dışına çıkmazlar ABD'nın 'copyrıght" kanununu en cıddı uygulayan ulke olmasına rağmen, bllglnln Insanlara ulaşması ana amacından şaşmadığı görulur ABD'de kütüphanelere selfservlce fotokopi maklneleıi yerleştırılmıştır Her makınenın de üstünde 'copyrıght' kanununun ılgılı maddesı yazılıdır Sorumluluk sıze aıt olmak uzere ıstedığınız her şeyın fotokopisını çekersınız Almanya ve isvlçre'nın Ingıltere'den pek farkları yoktur Bu ulkelerın hepsınde kendı patentlerı ıçın sabıt bır fıyat ödersıniz örn Almanya'da her Alman patenti 5 mark, isviçre'de her isviçre patenti ıçln 9 i Frangı Ama yabancı ulke patentlerı ıçın sayfa başına yüksek ucret talep ederler Bılhassa asıl ışe yarayacak ABD patentlerı san dahı bılmeyen bırisı çalışmaktadır Bu konuda Sn Tıtız zamanında eğıtım ıçın ABD'ye gönderılen uç kışı patent kutuphanesınde görevlendırılmemışlerdır Patent kutuphanesınde çalışan görevlı âdeta hayatından bezmıştır, gelenlere 'nıye gelıyorsunuz, başka ışınız yok mu' der gıbı muamele eder Kutuphanede tek bır otomatık mıkrofılm okuyucusu vardır Şayet sız çalışırken başka bırisı gelırse veya mıkrofılm okuyucusu arızalı veya bakımdaysa elle kumandalı okuyucularda bınlerce patenti taramak zorunda kalırsınız, tabıı bu da ımkânsız gıbı bır şeydır Gerı kalmış bır ulkede teknolojık bılgının ınsanlara ulaşması, uretım rekabetı ortamının sağlannası ıçın patentlerın kopyalarının bedava veya bedavaya yakın bır ucretle sıze sağlanacağını sanırsınız Halbukı TSE'nın yerınde patentlerın satışından para kazanılacağı hesaplanmıştır Kutüphaneye gırer gırmez once bır araştırma parası (ayakbastı parası glbi) talep edılır Ondan sonra da ıhtıyacınız olan patentlerden yuklu bır fotokopı ucretı talep edılır Şayet ıhtıyacınız bır veya ıkı patent ıse veya parayı şırketınız öduyorsa bu ücret sıze fazla gelmeyebılır. Kütüphanenin hali Türkiye'de Türkiye'de patentler ve patent sıstemi ne yazık kı Osmanlılar'dan ben ne araştırılmış ne de halıyle, kavranabılmıştır Patent kanunu 1879 yılında çıkarılmış, ancak esas olan teknolojık enformasyon getırılmedığı ıçın 110 yılda Türk ınsanı 3000 kadar patent tescıl ettırebılmıştır (ABD'de gunde yaklaşık 250300 patent tescıl edılmektedır) Teknolojık enformasyonun getırılmesı ıçın ılk ve belkı de son cıddı çabayı eskı Devlet Bakanı M.Tınaz Tltiz gostermıştır Sn Tıtız'ın bılgıye ulaşmanın kolaylığı ana temasıyla önerdığı altı patent kütuphanesı, konudan bıhaber ınsanlarca bır taneye ındırgenmış, tek patent kutuphanesı de o güne kadar, helıkopterı ılk defa görenler gıbı patentlerın ne olduğunu dahı bılmeyen ınsanlara teslım edilmiştır. Almanya, İngiltere ve İsviçre Bugun Turkıye'nın Ilk vetekpatent kütuphanesl istanbul'da TSE'nln Takslmdeki yerindedir. Patent kutuphanesı ıdarenın yanlış bır kararıyla tesadufen TSE: ye verılmıştır Patent sıstemınden bıhaber bazıları tarafından (ancak bunların bır kısmı yetkılerı ellerinde tutuyorlardı) patent kutuphanesı luzumsuz bır yatırım olarak görulmuş, hızmet sunulmak yerıne, âdeta patent kutuphanesının ışe yaramadığını ıspatlamaya yönelık davranışlar ıçıne gınlmıştır Patentleri ınsanlarımızın kullanamaması ıçın âdeta elden gelen yapılmaktadır Patent kutuphanesınde patent araştırmasının nasıl yapıldığından habersız, lı Takşim'deki patent kütüphanesi Patent kutuphanesınde aradığınız patenti bulmanız tesadufe kalmıştır Okuyucuların kullandıkları mıkrofılm kasetlerı tekrar yerlerıne yerleştırılmemış dolapların, masaların uzerınde gelışıguzel şekılde toza toprağa terk edilmiştır Her hafta gelen 1800 patenllk yeni mlkrofilmler içln dolap satın alma zahmetıne katlanılmamış oraya buraya atılmışlardır Zaten o yenı patentlere ulaşmanız da ımkânsızdır Zıra her altı ayda bır yenı patentlerın dahıl olmasıyla ABD'dekı tum endeksler yenılenmektedır TSE'dekı en son endeksler 1986'da Sn Tıtiz zamanında alınanlardır 1986'dan sonrakı patentler mevcut olmalarına rağmen endekslerın yokluğundan ulaşılamaz Yenı endeksler bılgısızlık ve ısteksızlıkten dolayı sıparış edılmemışlerdır ön araştırma ıçın kullanılan haftalık patentlerın özetlerını ıçeren "Offıcal Gazette"in uyelık ucretı (yılda 600 dolar kadar) fazla bulunarak durdurulmuştur Patentlerı VVashıngton DC'dekı Patent Offıce'ten ıstemek çok daha ucuza gelır. Ama zaman kaybını nasıl telafı edersınız? Hıçbır şey uretmemışler, zaman kavramı olmayanlar ıçın sızın zamanızın da değerı yoktur Teknolojı uretımı ıçın ortamını yaratılası şarttır Bu da yasama, yargı ve ıdareden oluşan devletın görevıdır Patent kütüphaneleri teknolojık enformasyon u toplum fertlerıne ulaştıran kılıt noktalarıdır Bu hızmet de zaman kaybı ve maddı kulfet yaratılmadan "sıstematık" olarak verılır n Daha fazla bilgi 1. Tamer Özel, Bılım ve Teknolojı Nıçın Uretemıyoruz?", Cumhunyet Bılım ve Teknık, 163, 910 (21 Nısan, 1990) 2. Tamer Özel, Türkıye'ye Hıbe Edılen 5 Mılyon Patent Var', Cumhurıyet Bılım ve Teknık, 164 Oosya 2 (2 Mayıs, 1990) 3. Tamer özel Teknolo|ide Atılım Içın ne Yapmalı?1, Cumhunyet Bılım ve Teknlk, 165, 2U ( v Mayıs, 1990)