Katalog

Jean Michel Cousteau Brezilya Amazon Ormanlarını kurtarmak için "Yeni Ufuklar' adında muazzam ölçekli bir proje başlattı. Amazon'a emniyet kemeri takılabilecek mi? Proje başarılı olursa, hem aç Brezilya için, hem dünya için zafer olacak. K elimenin tam manasıyla dökülen eski arabalar, kamyonlar, içleri tıkabasa şiltelerle, kap kacak ve insanlarla dolu olarak Vllhena'ya, Brezilya'nın Rondonia eyaletinin girişindeki kente doğru akıyordu. Yoksul Brezilyalı aileler, bir ömür boyu biriktirdikleri ufak tefek ve içlerine sığdırabildirdikleri kadar büyük umutlarla Amazon'a gidiyordu, birbirlerinin peşi sıra. Bundan on yıl kadar önce pek çok aile, kentteki sefaletten kurtulmak, bu sefaleti cangılda yeni açılan yolların kırmızı tozuna gömüp Amazon kıyısında çiftçilik yapmak hayali peşinde koştu. Bu göç dalgasına yer açmak için Rondonia yağmur ormanlarının üçte biri yakıldı, buldozerlerle yok edildi. Felaket başladı Ama Amazon'da çiftçilik umulanı vermedi. Toprak temızlendikten sonra yoksul, ekime elverişsiz çıktı. Çiftlikler iflas etti, yeni gelen çiftçiler sıtmadan, dizanteriden, öteki Amazon belalarından telef oldu gitti. Buna rağmen Brezilya, yılda 12.5 milyon ile 22.5 milyon arası yağmur alanı yitirmeye devam etmektedir. Dünya Kaynakları Enstitüsü'nün son raporuna göre. Bu tehlikeli yıkımın önüne geçebilmek umuduyla Brezilya hükümeti, Başkan Fernando Collor de Mello önderliğinde, olağandışı bir proje başlatmış bulunuyor. Bu proje, adına "Cerrado" denen yörede Amazon çevresinde bir tampon yerleşlm bölgesl yaratmaya yönelik. insanların toprak isteğini, adam başına düşen milli geliri yükseltme ihtiyacını ve yağmur ormanını koruma zorunluluğunu kavrayan hükümet, "Yonl Ufuklar" adlı bu Cerrado projesi ile kalkınma için alttan gelen baskıyı, bu baskı Amazon'u önce kemirip sonra da yutmadan önce başka tarafa kanalize etmeyi amaçlıyor. Brezilya Tarım Bakanı Antonio Cabrera Mano Filho ve bakanlığın Kırsal Gelişme ve Kooperatif Genel Müdürü Celso Luiz de Oliveira, bu "Yeni Ufuklar" projesinin başarısına gönül vermiş kişiler, ikisi de yağmur ormanını kurtarmanın belki de en akılhca yolunun orman çevresindeki toprağı kullanmayı teşvikten geçtiğine inanmakta. Cousteau'nun ekibı Brezilya'da, Vilhena yolunu sığırlann kapatması üzerine yollanna devam edemediler... büyuklüktedir. Yeni kentler de tarım topluluklarını destekleyecektir. (Ne ki "Yeni Ufuklar" projesi de Cerrado'nun en az yüzde 20'sini doğal haliyle korumay öngörüyor) olduğunu biliyoruz. Aşağı yukarı 3 bin 600 aile içeren "Yeni Ufuklar" projesi, daha şimdiden yılda 500 bin ton tahıl üretmektedir ve Oliveira'ya göre, doğrudan ve dolaylı olarak 100 bin yeni iş yaratmıştır. BrezilyaJaponya ortak yatırımları daha şimdiden Cerrado'ya 350 milyon dolarlık yatırım yapmışlar. Brezilya şu srralarda Japonya ile bir 1.5 milyar dolarlık yeni yatırım için görüşmeler yapmaktadır. Planın içeriği Brezilya Devlet Başkam'nın tarım reformu planına göre, önümüzdeki beş yıl içinde 500 bin kadar aile toprak sahibi olabilecek, bu amaçla kullanılacak toprak ise, esas olarak, Cerrado olacak. Brezilya'da bugün başarılı bir biçimde yürütülmekte olan kooperatifçilik sistemine göre ki, halen aşağı yukarı 3.5 milyon çiftçi ailesini kapsamaktadır Cerrado yerleşmesi de ailelere işledikleri toprağın mülkiyetini verecek, buna karşılık araçgereç ve gübre gibi teknik donanım ortak mülkiyette olacak ve ortak kullanılacaktır. Eğer başarılı olursa, Cerrado'daki yerleşme, Amazon'un kendinde yerleşmeyi gereksiz ve sevimsiz kılarak işlevini yerine getirecektir. Bol fakat düzensiz yağış alan, istikrarlı bir iklimi, düzenli güneşi olan Cerrado, yoğun bir fotosentez yöresi olması bakımından muazzam tarımsal potansiyel barındırır. Ne ki başarılı tarımn özenli sulamaya ve aslında verimli olan topraktaki asitleri dengelemek için akıllıca gübre kullanımına bağlı Amaç: Emniyet kemeri Bizim 1980'lerin başında Amazon'a düzenlediğimiz bilimsel araştırma gezisi sırasında kendisiyle yakın işbirliği yapmış olduğum Oliveira'ya göre, "Yeni Ufuklar"ın umudu, yerleşmeyi yağmur ormanından kaydırarak Cerrado'nun yarıkurak savana alanlarına yöneltmek suretiyle Amazon çevresinde bir "emniyet kemeri" oluşturmaktadır. Aslında göçmenler, kuzeydoğudan ve güneyden Amazon'a doğru gelirken bu alanlardan geçmektedir, fakat bugüne kadar buraların yüzüne bakan çıkmamıştır. Brezilya, Sao Paulo gibi aşırı yüklü megakentleri ve çok genç bir nüfusu olan bir ülke. Cerrado'nun kendisine sunduğu 772 bin mil karelik alana şiddetle ihtiyacı var. Bu alan, pek çok yeni kenti barındıracak Çifte zafer olabilir mi? Brezilya, "Yeni Ufuklar" projesi gibi muazzam ölçekli ve yüksek amaçlar güden projelerin yabancısı degıl Aslında "Yeni Ufuklar" projesinin doğuşu da daha 1960'ta, Cerrado'nun orta yerinde yepyeni bir kentın Brasilia'nın yükselmesi ile oldu. Brezilya'nın yeni başkenti, o gün bu gündür, yapayalnız sürdürüyordu pırıltısını. Issız ve işlenmemiş toprakların ortasında bir insan etkinliği adası! Bugün bir yandan yoksulluk, bir yandan da çevreyı koruma zorunluluğu Cerrado'yu uykusundan uyandırıyor. Dolayısıyla şayet "Yeni Ufuklar", Amazon için bir emniyet kemeri oluşturabildiği ölçüde, aç Brezilya için bir ekmek teknesi de sağlayabilirse, bu dünya için çifte zafer anlamına gelecektir. 11