Katalog

PS İ KOLOJ İ B İ Lİ M Y A Y l N Coşkuyuve özgüveni arttırmanın yolu D erler ki dağa tırmananlar tırmanış esnasında öylesine konsantre olurlar ki kendilerini kaya ile tek vücut hissederler.. Benzer hisleri, cerrahlardan da duymak mümkün. Ameliyat sırasında, sadece ve sadece çalıştığı vücut bölgesine dikkatini odaklaştıran, tüm ilgisini oraya yükleyen hekim, algı sisteminin diğer pencerelerini örter. Kendi adıma konuşursam, yeni beceriler kazanırken böylesi yaşantılara girdiğim oldu. Örneğin, kayak yapmayı öğrenirken öyle bir an geliyordu ki ayağımdaki kayaklar ve zemin arasındaki ilişkinin adımlarını hesaplarken sanki kar ile aramda organik bir bütünlük varmış ve her şey kendiliğinden doğal bir akışla seyredecekmiş gibi oluyordu. İşte o zamân, kaya ile bütünleşen dağcının otomatik hareketlerle ve sanki evinin merdivenlerini çıkarmışçasına tırmanışına akıl erdirebildim. Sağlık Bilimleri Araştırma Dergisi SBAB, Sayı 1, Yıl 1990, Hatiboğlu Yayınlan Türkiye'de bilim adamlannın araştırmalarını yayımlayacaklan bilim dergisi sayısı fazla değil. Üniversiteler başta olmak üzere^ diğer kamu araştırma kurumlan bilimsel dergi çıkarmakta zorluklar içinde olunca, sonuçta, araştıncılar ürönlerini kolay bastıramıyor. Özel kişi ve kuruluslann yayınları yeterli değil. Bunun nedeni de belli. Bilim dergileri piyasada satmıyor, kamu kuruluşlan da abone olarak ya da reklam vererek destek o/muyor. Ankara'da tıp ve fen alanında yayıncılık yapan "Hatiboğlu Basım ve Yayım Ltd. Şti" bilimcnere yardımcı olmak ereğiyle yeni bir bilim deraisi çıkarmaya başladı. Adı "SBAD ISağiık Bilimleri Araştırma Dergisi) olan bu dergi marf ve eylül aylarında çıkacak. Yayın yönetmeni Prof. Dr. M. Tahir Hatiboğlu, "derginin yılda iki sayı çıkacağını, tıp, veterinerlik, diş, eczacılık, biyolojl bilim dallarına ait araştırmalar yayımlanacağını" söylüyor. SBAD'ın önemli bir kuralı, Batı'daki pek çok derginin yaptığı gibi, araştırması kabul eailenlerden az da olsa bir ücret alması. Dergi yönetimi bu kurala "imece yöntemı" adını veriyor. SBAD'a yazı göndermek isteyenler "SBAD Dergisi, Hatiboğlu Basım ve Yavım Ltd. Şti, 06500 BeşevlerAnkara" aaresine başvurabilirler. SBAD'ın ilk sayısında, tütünden elde edilen bitlerin morfolojik özelliklerini, fare böbreklerindeki yapısal değişimlerini, yabancı çeşit şeker pancarlarının Diyarbakır şartlarına adaptasyonunu, iran üçgülünün yetiştiği. topraklannm özelliklerini, karaağaç bitkilerinin kök tomurcuklarından itibaren coğaltılmasını vb arasiıran yazılar buıunuyor. Bir konu üzerinde yoğunlaşır, bir beceri kazanırken "akış" evresine ulaşıtdığında, her şey sanki kendiliğinden seyretmeye başlar. Yankı Ydzgan O coşkunluk ya da sarhoşluğu, konsantrasyonun bir sonrakl aşaması olarak tanımlayabiliriz. Bu evreye, "akış" hali adını veren ABD'li psikologCsikszentmihalyi, dağcının kayaya tırmanışındaki otomatikliğin aynı evrenin davranışı olduğunu belirtiyor. "Akış"ın bazı yönlerden medltasyona benzediğini söyleyen Csikszentmıhalyı, dikkat ve konsantrasyon evresinde belirli bir güç harcandığını; oysa "akış"evresinde daha az bir çaba gerektiğini, algı sapmaları ayıklandığında her şeyin âdeta kendiliğinden seyrettiğini söylüyor. Her yeni beceri kazanma sırasında hissedilen ankslyetenin, bu beceriyi edinmemizde önemli katkısı olduğu söylenir. Kamçılayıcı durumlar, zoıluklar anksiyetemizi gerginlik, kaygı anlamında yükseltirlerken yeni duruma uyum sağlamamızı, yeni beceriyi öğrenmemizi sağlayan mekanizmalan harekete geçirirler. Tabii, kişiye ve içinde yer aldığı bağlama göre değişen bir üst sınırı aşmayan anksiyeteyi kastediyorum. O sırada, öğrenme sürecinin önemli bir bileşeni olan dikkat ve konsantrasyon dev reye girer. Duyularımızın sınırlarını yaptığımız işe daraltırken düşünsel mekanizmalarımız da "parazif'leri arıtır. Bu tarzda bir şeyler yapıyorken garip bir neşe ya da coşkunluk hissine kapılmak, bir tür "sarhoşluk" hissetmek mümkün. Kaygı ve beceri "Akış" evresinde beyin işlevlerinin gözleminde, dikkat ve konsantrasyon evresine göre belirgin bir aktivlte kaybı dikkat çekiyor. Dikkat evresinde, beynin bilinçli ve üst düzey eylemlerınden sorumlu olan korteks, harıl harıl çalışırken "akış" evresine geçildiğinde korteksin çalışması çok azalmakta. "Akış" hali ne zaman, hangi koşullarda ortaya çıkabilir? Adı •'Çlksentmlhayl" diye okunan Csikszentmihalyi'ye göre, cerrahın, dağcının ya da koşucunun yaşadıkları duyumların gözlemi, bize gerekli cevabı verebilir. Bütün bu kişiler işleri sırasında aşırı yoğunlaşırlar ve pekçok algıları değişir. Zamanı daralmış hissederler, yaptıkları işe tam bir egemenlik kurarlar. İşte bu an, kişinin yapuğı işle, o işi yapabilirliğinin birbirine tam uyduğu andır. iş ile yapabilirlik arasındaki uyumsuzluk ankslyeteye ya da sıkılmaya yol açabilir. Anksiyeteye yol açtığında, sınırlar zorlanmadığı ölçüde, yararlamlabileceğini yazının başında belirttim. Sıkılma ise, yetenek ve becerilerin, yapılan işe fazla gelmesi durumunda ortaya çıkar. Kişiler, sıkılmayı aşmak için çeşitli yöntemler geliştirirler. Örneğin bir taşı eksik olarak oyuna başlayan satranççı, 'avans' veren koşucu sıkılmayı aşıp becerilerini sergileyebilir ve "akış"a katılabilir. Oyunu ya da ko şuyu âdeta akarcasına ve sıkılmaksızın tamamlayabiliı. Okurların aklına gelebilecek bir çağrışım "akış" adı verilen halin, meditasyonla elde edilenden farklıhğı olabilir. Meditasyonda da bir süre için de olsa, dünyayı durdurmayı deneriz. Bu anlamda, "akış" ve meditasyon benzer duygulara yol açabilir. "Akış" anındaki coşkulu duygu durumunu elde etmenin yolu (algıları seçici biçimde daraltmak), zaman içerisinde öğreniliyor. Örneğin, çocuk belli bir davranışı becermeyi öğrendiğinde sadece o davranış kalıbını tekrarlamakla yetinmiyor. Aksine, davranışı biraz daha karmaşıklaştırarak tıpkı eksik taşla oyuna başlayan satranç oyuncusu gibi işini zorlaştıracak bir sonraki davranış kalıbına geçiyor. Csikszentmihalyi'ye göre sürekli olarak bu tür yenileme ve ilerleme çabasında olan çocuklar "akış" halinin coşkusunu da bolca yaşıyorlar. Coşku ve özgüveni yakalamak Ancak giderek daha zor ve yapılamaz görüneni becermeye çalışrnak, sürekli bir dikine ilerleme çabası içinde olmak hangi noktaya kadar "akış" coşkusunu yaşatabilir? Tüm bir hayatı mücadeleyle geçiren, sürektr olarak kendlslnln oluşturmadığı engelleri atlayarak varlığını sürdüren bir kişi için bu "akış" ve coşkusuna ilişkin teori anlamsız gözükebilır. Bu koşullarda, kendi oluşturduğu bir engelsizlik ve pürüzsüzlük, kişiye "akış" anında duyacağı coşkunun on katını yaşatacaktır. "Akış" coşkusunun temel özelliği bu noktada ortaya çıkıyor. Kişinin yaşantısı üzerindeki kontrolü, ona hayatındaki engellenmeleri dahi (kendi ürünü olduğu ölçüde) coşkuyla ve özgüvenlni arttırıcı bir tarzda yaşamasına fırsat veriyor. O zaman, "akış" anlarını yaratmak için hayatımızın kendi kontrolündeki alanlarına yönelmek ve/veya bu alanları genişletmekten, seçimlerimize egemen olmaktan başka yolumuz kalmıyor. [] İŞİ KURS DERSANE ..E.ĞİTİM. ENGLISH LANGUAGE CENTRE A İNGİLİZCE DİL KURSU LÎSKUR SÜRÜCÜ KURSU hliyetjnizi b zden Alın 4 taksitte ödeyin Kadıköy: 336 336 Er«nköy:359 Maltepa: 352 c AMERIKAT)A CTİCARİ İNGİLİZCE) VVestbrook College Portland. Malne 35veya7hafta BUSINESS ENGLISH AU • PAIR • Çocuk bakıcılığı yapmak TEK DİLLE YAŞANIR Ml? İNGİÜZCEy YaAMERİKA'da YalNGILTERE'd» Ya da İSTANBUL BESTdeÖĞRENİN ll«» rmzunu BAYANLAR..I İNGİLTEREDE 1727 yaşlan aratındakl GELIN BIRLIKTE KARAR VEREÜM BUYUK SURMEU OTEU KABŞISIGAYRETTEPE 174 28 90 174 28 91 22 Bilgi ve Müracaat (Randevu ile) 02 79 EXPERIMENT 02 06 Nlsbetlye Cd. No. 15 K.2 ETİLER. İSTANBUL 30 68 24 21 J . Tel: 163 51 801570905^ Bdflama tarihleri: 2 Temmuz 26 Temmuz • Seçkin bir aılede •ABUV olarak en az 6 ay yaşamak, • Ingttızce'yi yaşayarak Oğrenmek.v*.., • H a t t a d a 2530 S U r l l n g k u ı n m ı k Ittlyoruna... REHBERİNİZ OLABİÜRİZ..I ÜSANOKUOAniACEKTEâ 1 1 H1HI1N M » Bilgi ve Müracaat (Randevu ile) EXPERIMENT Nlsbotlye Cd. No. 15 K.2 ETİLER. İSTANBUL Ftorida/ Now York/ Caltfomla/ Malno/ Vermont ve Manchester'da Haftoda 25 saat eâitlm. Kontortu Iklşöf kl^llik, ünlverslte kampus odakannda tam p a n s l y o n kah} AMERKAve İNGİLTEREDE İNGİLİZCE INGILTERE'DE İNGİLİZCE Haftada sadece 129 Pound • Haftada 2530 dersllk yogun kurs • Kftaplar + kırtaslye t Aile yanında yarım panslyon konaklama T*t 147 4 4 M 14A43S7 ıTd: 16351 801570905 VUBt DBIÜSAN İOKULLARI TEMSJLCKĞt AbtdeI HCmVet Cd Vonca Apt No: 282K.4D. 12 80270Ş#£T