Katalog

<7 Kibrit çöpüyle buz kaldırabilir misiniz? Neler gerekll?: Bir kova su, bir parça buz, bir kibrit çöpü, biraz tuz. Kovayı ağzına kadar doldurarak içine buzu atın. Kibrit çöpünü dikkatle buzun üzerine yerleştirin. Azıcık tuz serpin. Az sonra kibrit çöpünün buza yapıştığım görecek, buzu kibritle kaldırabileceksiniz. Nasıl oldu?: Buz parçasının üzerine ser pilen tuz, kibrit çöpünün çevresindeki buzun erimesine yol açar. Bunun nedeni tuzlu suyun normal suya göre, daha düşük sıcaklıkta donmasıdır. Bir başka deyişle, tuzlu suyun donabilmesi için sıfır dereceden daha düşük bir sıcaklık gereklidir. Kibrit çöpünün altına tuz gelmeyeceğinden, kibritle buzu rahatlıkla kaldırabilirsiniz. Tuz kışın buzları eritmek için yere serpilir. Bu tuzlu su, sıcaklık sıfır derecenin çok altına inmeden erimez. Araba radyatörlerinde suya donmaya karşı sıvı atmak, suyun donmasını engellemenin bir başka yöntemidir. iki sıvının karışımı, eksi 30 dereceye kadar donmayacaktır. Göz aldanması Aşağıdaki daire yuvarlak mı? Buz evleri K lar. Birçok genetikçi, insan davranışılayvanlarınkiyle karşılaştırmayı reddeor; fakat antomolog ve sosyobiyolog ward O. VVIIson gibi bazıları, davranıbiyolojik temellerini araştırırken, "Hosapiens"i, davranışını etkileyen geneçeşitliliğin niteliği ve nicetiği açısından sik bir hayvan türü olarak kabul ediyor. son, doğrudan ya da dolaylı olarak Manış üstünde etkileri olan genlerin bir ı bulunabileceğini düşünüyor. Davranış genetiği bazıları tarafından ştiriliyor, çünkü kışısel özgürlüğü sınıran bir psikolojik belirleyiciliği övüyor. vranış genetikçileri ise belli bir biyolobelirleyiciliğin mutlaka var olduğunu fleyerek kendilerini savunuyorlar. >rof. Bouchard, doğumlarından kısa bir e sonra ayrılmış, birbirlerine tıpatıp ızer kız ikizJer örneğini veriyor. Biri, bir versite profesörü tarafından evlat ediniş, öteki bir işçi aiiesi tarafından. İkisi okumayı seviyorlar. ilki, bu eğilimi tat) edecek bir ortama sahip. Öteki ise bir üphane bulup, abone olmuş. Ancak bu ıcisi kitaplardan uzak yaşasaydı, hiç ıkusuz kültürsüz kalacaktı. ıbbi genetik gibi hızla gelişmekte olan rramş genetiği, tartışmalara açık olan ; çerçevesi içinde dikkatlice uygulanlıdır. D (m.a.s.v. Mart 90) D anada'da yaşayan Eskimolar, avlanrnaya gittikleri zaman buzdan evler inşa ederler. iglu adlı bu evler, donmuş kar bloklarının üst üste yerleştirilmesiyle yapılır. Bloklar arasındaki boşluklar karla kapatılır ve evin en üstünde havanın girip çıkması için bir delik bırakılır. Evin içinde yakılan bir soba, duvarları eritmeye başlayabilir. Kapıyı açmak, erimeye başlayan buzun yeniden donmasını sağlar. Bugün, çok az sayıda Eskimo, geleneksel igluları inşa etmekte ve yine çok azı uzun süren avlara çıkmaktadır. Yukarıdaki insan figürlehnden hangisinin büyük, hangisinin küçük olduğunu bir bakışta söyleyebilir misiniz? Çizimleri dikkatle inceleyin. Her üçü de aynı büyüklüktedir. Ama arka plandaki çizgiler onları sankı farklı boylardaymış gibi göstjprmektedir üstteki şekilde ise dairenin çevresindeki çizgiler dairenin yanlış çizildiği izlenimini vermektedir. İsterseniz bir pergelle ölçün. Edison iyi ki "pes" etmedi E dison, kuvvetli elektrik akımı verilen bir telin kızışarak ışık verdiğini fark etmişti. Bundan yararlanılıp elektrik lambası yapılamaz mı idi? Tabii yapıhrdı. Fakat, bu ışık saçan telin bir süre sonra yanıp kiil olması her şeyi bozuyordu. O halde yaptlacak şey, yanıp kül olamayacak bir maddeden yapılmış tel kvllanmaktı. Eaison, laboratuvarındaki uzmanlarla birlikte hemen bütün madenleri, maden aloşımlarını denedi, sonuc alamadi: Hepsi biraz sonra yanıp kül oluyordu. Bunun üzerine, arkadaşları, Edison'a, bu işten vaz geçilmesini önermeye karar verdiler ve söyle dedı/er. "Azız üstat, bugüne kadar yüzlerce, belki binlerce maden ve alaşım denedik, sonuç alamadık. Bu ifin olmayacağı bu sekilde anlaşıldı. Deneylere son verelim, bofuna para harcamayalım." Edison biraz düşündü ve su yanıtı verdi: "Beyler, evet, pek çok maden ve alaşım denedik, sonuç alamadık. Ama tuttuğumuz yol doğru. Yani elektriğin ısıtıp parlattığı telin ışık vermesi bizim için en önemli ipucu. Evet, pek çok şey denedik. Fakat bundan öğrendiğimiz en büyük ders, denediğimiz alaşım ve madenlerin hiçbirinin işimize yaramayacağını öğrenmek oldu. Başka maddelerle deneylere devom edeceğiz." Ve gerçekten de bir süre sonra, madde bulundu. Neydi bu madde? Hafif yanmış, kömürleşmiş bir pamuk ipliği. Yalnız, iplik, havası alınmış bir yerde yakılmıştı. Edison, derhal, ihtira beratı almak için başvuruda bulundu. Kendisine 222, 898 sayılı patent verildi. Edison, 18 Ekim 183Vde öldü. Cenaze gününün akşamı elektrikler birden söndürüldü: Buluşun büyüklüğunün anlaşılması için. (v.b.) 13