Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N HABERLER Radyasyon lösemiye neden olabilir mi? I Üç boyutlu görüntü Çevırı: Danıyal Eriç T exas Insturments fırmasının bılım adamlarına göre gunumuzde çok duzlemlıuç boyutlu goruntulerın, stereskopık olarak ızlenmesı mumkun Gerçekleştırılen bu yenı göruntuler, daha önce erışılenıere hıç benzemıyor Son ge lıştırılen göruntu, canlı ve hareketh görunen resımlerolduğu ıçın buyuk özellık taşıyor Texas Instruments'ın gelıştırtne bölumunun başkanı Don VVıllıams bunlar ıçın "Bırçok kışı tarafından, değışık açılardan rahatça ızlenebılıyor!" dıyor Buluşun temel kuramı, Holografik göruntülerln bırbırıyle gırışımde bulunmasıyla sağlanan geleneksel uç boyutlu göruntulerden alındı, bu goruntulerın bırbırıyle boşlukta gırışım yapabılmesı ıçın cam dıyalara gerek vardı ve gozlem ancak sınırlı açılardan sağlanabılıyordu, ustelık goruntu de hareketsızdı Yenı yöntemın dayandığı özellık, ışın "puf noktası 'nı oluşturuyor Bır motorun şaftına bellı bır açıyla bağlanmış ve dakıkada 400600 donuş yapan saydam bır dısk' Bunun uzerıne, göruntuyu oluşturmak amacıyla bılgısayar tarafından modu le edılen lazer ışınları duşurulmekte Lazer ışını dıske ıkı boyutlu resmı çızdırmekte, dönen dıskın olayın hızıyla senkronlanması sayesınde de "uçuncu boyut" ortaya çıkmakta Gözumuz, boylece uzayda oluşan göruntuyu bırleştırerek "uç boyutlu" goruyor Kırmızı, mavı ve yeşıl renklı uç lazer ışın kaynağı kullanılarak renklı bır goruntu de elde edılıyor Kuramsal olarak, dıskın çapını buyuterek ve ışınları guçlendırerek göruntuyu ıstenılen olçulere değın buyultmek olanağının bulunduğu varsayılıyor Şımdılık denemeler 900 mılımetre çapında bır dıskle yurutuluyor Bu yenı gelışmenın en çok havaalanlarında çalışan trafık kontrol personehnın çalışmalanna yararlı olacağı behrtılıyor Dow VVıllıams, hava trafık kontrolörlerının boylece "havadaki uçakların birblrlerine ve havaalanının plstine göre gerçek durumlannı rahatça kestırebileceklerini, yüksekllğin ve guvenlı hava sahasının renk kodlarıyla çok doğru olarak gözlemlenebileceğini" savunuyor ngıltere'de Sellafıeld'de yapılan çalışmada lösemıh çocuklarla radyasyona maruz kalan babaları arasında ılış kı saptandı Budurum.nukleerendustrıdeçalışanların radyasyon sınırlarının yenıden saptanmasınıgundemetekrargetırdı Busınırları belırlemek ıçın kurulan ekıbın başkanı epıdemıyolog Martın Gardner, Sellafıeld'dekı çalışmalarında lösemıh çocukların babalarında normalden 68 kat fazla 100 m SV'yı aşan radyasyon dozlarına rastlandı Oysa şu ana kadarkı bulgular 50 m SV'yı geçmıyordu Brıtanya Ulusal Radyasyon Behrleme Tablosu ıse sınırın 15 m SV olduğunu söyluyor Tum bunlar radyasyon olgusunun henuz cıddıye alınmadığını gösterdı Ustelık 2000'den çok araştırmanın çoğunda radyasyon oranı 15 m SV'yı geçıyordu Sendıkaların sıkıştırması ıle Ingıltere'de yonetım, sağlık kurulları ve bağımsız tıp konseylerı kurarak araştırmaya başladı Japonya'da nukleer bombardımandan sonra yaşayanların, Sellafıeld ışçılerıne göre 4 kat fazla radyasyon aldığının öğrenılmesı, ışverenlerın yureğını rahatlattıysa da olay henuz kapanmış değıl Ancak radyasyonun vucuda ve ureme hucrelerıne etkısının aynı şey olupolmadığıtartışılıyor Bırustdüzeyyetkilısı, önemlıolanın radyasyondan korunma olduğunu ve bunun ürogenıtal organlara etkısının aynı şey olmadığını, radyasyon ölçmecıhazının saptamaları ıleınsanın ıçerdığı radyasyonun farklışeyler olduğunu söyledi (e.d.) ıtıbaren yuzbın bır mılyon yıl ıçınde termık bır dengesızhk ortaya çıkıyor Bu ağır gökcısımlerı çok hızlı bır şekılde çevrelerındekı malzemelerı ıçlerıneçektıklerınden merkezlerı daralıyor Gravıtasyon enerjısı serbest kalıyor Bu da yıldızlann dış sınırlarını ısıtarak patlamalara neden oluyor Boylece objelerın parlaklığı yuzyıl ıçınde 15, hatta 500 katına çıkabılıyor Kutlelerı daha hafıf olan "proto'' yıldızlar ıse nıspeten daha az aydınlık saçıyor, çunku ıçlerındekı sureç daha yavaş bır seyır ızlıyor ve bu nedenle de termık denge sağlanabılıyor Eğer bu teorı doğruysa, orta derecede parlaklığa sahıp genç gök cısımlerıne, yıldızlann doğum bölgelerınde seyrek olarak rastlamak gerek 'Rho Ophıuchı" yıldızı çevresındekı son gözlemler bunu doğruluyor gıbı (sn) Özürlülere özel oyuncak sistemler ır Ingılız şırketı özurlu yetışkınler ve çocuklar ıçın, onları yalnızca eğlendırmekle kalmayıp, aynı zamanda özurlerının ustesınden gelmelerını de sağlayan bır dızı oyuncak sunuyor "özurlüler Içın Oyuncaklar" dızısındekı urunler, geleneksel ve basıt olanlardan yüksek teknolojı gerektırenlere kadar genış bır yelpaze oluşturuyor Hepsi de özurlulerı eğlendırerek, onlara yararlı becerı ler öğretmeyı hedeflıyor örneğın, stereo bır kasetçalar ıçeren "Pethna" sıstemı Özurlu çocuklar ödule yanı muzığe ulaşmak ıçın 35 farklı düğmeyi denemek zorunda Sağır çocuklar ıçın de çocuğun hedefe ulaştığını gösteren bır ışığın yandığı alternatıf bır versıyon söz konusu Dığer özurtere uygun duşen farklı ödullendırmeler de var Salıncak her yaştan çocuklar tarafından sevılır Ama salıncak özurlu çocuklar ıçın tehlıkelıdır de Özurlulere, yalnızca zevk vermekle kalmayıp, guvenlı ve yararlı bır egzersız yapma olanağı da veren kafeslı salıncaklar, sallanan sandalyeler ve benzerı pek çok duzenek sunuluyor Yetışkın ler ıçın hazırlanmış guvenlık kemerlı sallanan sandalye ve sallanan kayıklar dık oturamayan bırkaç çocuğu bıle ıçıne alacak buyuklukte Hem ağır bır fiziksel sakatlığı, hem de bununla beraber muziğe eğılımı olanlar ıçın elle, ayakla, dırsekle, hatta burunla çalabıleceklerı, her bırı 90 mm kare olan tam bır oktavlık tuşlardan oluşmuş elektronık br org mevcut, bır duğmeye basarak da yedı oktavdan dıledığınız bırını seçebılırsınız Tıtreşımlı boru,"kaldırılıp dıkey olarak tutulduğunda sallanmaya başlıyor, yatırıldığında tıtreşım duruyor Buna benzeyen dığer bır oyuncak da vantılator boru Ancak dıkey pozısyonda tutulduğunda hava akımı ufluyor Tum bu şaşırtıcı, eğıtıcl ve terapıtık oyuncaklar hatta daha fazlası56 sayfalık bır katalogda hem Ingılızce hem de Fransızca olarak yayımlanmıştır (ö.u) B 'Ezik' maymunlarda beyin işlevleri aksıyor D epresyona ılışkın araştırmaların önemlı bır bölumu, bu durumda ortaya çıkan hormonal değışıklıklere yönelık Ozellıkle, kortlzol adı verilen hormonun kan duzeyındekı artış ve bu artışın depresıf hastalarda dırengen bır karakter göstermesı, depresyon sırasında beynın hormonal dengeyı duzenleyen bölgelerınde aksamalar olduğunu duşunduruyor Bu varsayımdan kalkarak yapılan bır araştırmada, sosyal hıyerarşının altlarında yer alan "ezık" babun maymunları kullanılmış Beyin ve davranış "Ezık" babunların kanlanndakı kortlzol duzeyının, hıyerarşının ustlerınde yer alanlara kıyasla yukseklığı dıkkatı çekmış Kortızol salgısını kontrol eden hıpofız bezının duyarhlığında azalma olması ıse hormonal değışıklığın nedenlerının beyin duzeyınde olduğunu duşunduruyor Araştırmacılar, kortızold degışıklıklere yol açan başka pek çok hastalık olduğunu hatırlatıyorlar Ancak "ezık" maymunlarla, depresyonu olan kışıler arasındakı bu bıyolojık paralellık araştırmaya değer gözuküyor (yy) Gençyıldızların parlaklıkları m m H ^ roto" yıldızlar dıye adlandırım0 lan genç yıldızlann saçtıkları I aydınlık 100 yılıçınde önemlı ölçude artabılır Bunu, "Massachusetts Instıtuteof Technology"den Steven Stahler'ınyeniteortoi söyluyor Ancak bu yıldızlann kütlelennın güneşımızın ıkıbeş katı olmaları gerek Boylesıne bir durumda, doğumlarından