Katalog

T A RT I Ş M A Bilimteknoloji Bel ağrısını nasıl hız kazanır? kim tedavi etmeli? Hasta hakları Başarılı bir araştırmageliştirme sistemi nasıl kurulur? Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları, ilk önlemleri almak ve yönlendirici olmak durumundadır. Fizfktedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı ılım Teknık ekının 193 sayısında Sayın Orhan Bursalı, bel agrılı bır hastayı 12 hekımın gorduğunu ve hepsının tanılarının farklı olduğunu yazarak, hangı dal uzmanın bu konuda yetkılı olduğunu ya da tanıların çelışkılı olduğu durumlarda soruıcun nasıl karara bağlanması gerektığını tartışmak ıstıyor Prof. Dr. Nihat G. Kınıkoğlu Dr. Necdet Tuna G B Kalp hastasından kalp hastalıkları, bobrek hastasından bobrek hastalıkları, sınır hastasından da sınır hastalıkları uzmanı sorumludur Bu ömekler çoğaltılabılır Ancak bır bel hastasını hangı dal uzmanın tedavi etmesı gerektığı sorulunca ışler bıraz karışıyor Harıcıyecı, dahılıyecı, ortopedıst, nörolog, romatolog, beyın cerrahı ıle fızık tedavi ve rehabilitasyon uzmanları reçete yazmadan bel hastalarını pek gerıye çevırmezler ya da bu falan uzmanlık dalının ışıdır demezler Hatta urolog, jı nekolog ve psıkıyatrıstlerın uzmanlık da lını ılgılendıren durumlar da vardır Belkı hepsı kendı açılarından haklıdır Çunku bel ağrısının oluşum mekanızma sındakı patolojık gelışmelerde, etyolojıK faktore ve tedavılerıne gore soz konusı dal uzmanlarını ılgılendıren donem ve tab lolar ortaya çıkabılır Ne var kı hastanın o ankı durumunun hangı dal uzmanını ıl gılendırdığını bılmesıne olanak yoktur Bu nun ıçın de ısmını duyduğu ya da çevre sınce salık verılen en yakın hekıme başvurur O da, hastalık tablosunu kendı dalı açısından değerlendırerek tedavi programını yapar Ulkemızde durum bugun ıçın böyledır Sağlık yonunden tam organıze olmuş ulkelerdeyse her aılenın bır hekımı vardır Sağlık sorunu olan kışı önce kendı hekımıne başvurur O da, kendı sınırlarını aşan bır hastalık tablosu soz konusu ıse hastasını, ılgılı gorduğu uzmana, durumu açıklayan bır yazıyla gonderır Sonuç kendısıne bıldırılır Gerekırse bırkaç meslektaşından daha konsultasyon ısteyerek kesın karara varıncaya kadar ışlemı surdurur Bızde boyle organızasyon olmadığı gıbı, konsultasyon mekanızması da yeterıyle ışlemez Hekım, çok kez kendı kararını yeterlı bulur Hasta, hekımın kararını kendı göruşune gore yeterlı bulmazsa, bıldığı ve duyduğu hekımlerı dolaşmaya devam eder Buyuk bır çoğunluğu, öncelıkle ınsanın ıkı ayağı uzermde yurumek zorunda olma sından ve tum gövdenın yukunun bel bolgesı uzerıne bınmesınden kaynaklanan çok yonlu patolojık değışıklıklerın sonucu olan bel ağrıları, kışının gunluk davranışları, bedensel ve ruhsal yapısı ve beslenme durumuyla yakından ılgılıdır Buyuk çapta ışgucu kaybına sebep olduğundan organıze ulkelerde, ozellıkle sosyal kuruluşlar konuya buyuk ılgı gostermekteler Bu amaçla, yıllardan berı fızıktedavı ve rehabilitasyon merkezlerınde açılmış ozel bel okulları ya da kurslar var Bu okullardan ılkı, en sonunda, bızde de Istanbul Unıversıtesı Tıp Fakultesı bunyesınde bu yıl açıldı Bu kuruluşlarda bel ağrılı hastaların muayenelerı, gerektığınde başka dal uzmanlarından da konsultasyon ıstenerek değerlendırılmelerı yapılır Değerlerıdırme sonuçlarına gore akut donem tedavısı, gereklıyse ılgılı cerrahı klınığınde amelıyatı da yaptırıldıktan sonra hastanın rehabilitasyon ve bel eğıtımıne geçılır Bu kurslarda hastalara, gunluk yaşantılarında bel ağrısı yonunden hatalı davranışları ve almaları gereklı önlemlerle egzersızlen oğretılır enel kanı Turkıye'de Araştırma Gelıştırme (ArGe) faalıyetlerının başarısız olduğudur Malı kaynakların yetersızlığı bırçoklarınca başarısızlığın nedenı olarak ılerı surulmesıne rağmen asıl neden kaynakların yerınde kullanılmasına ımkân sağlayacak bır ArGe duzenının olmamasıdır Ilerı teknolojılere sahıp ulkelerın ArGe duzenlerının ıkı buyuk ozellığı dıkkatı çeker a) Araştırma kaynaklarının araştırıcılar ve araştırma bırımlerı arasında bır yarış ortamı sağlayacak şekılde kullanılması, b) Araştırma kaynaklarının araştırma sonuçlarından yararlanacak kuruluşlar elınde olması Konsultasyon müessesesi işlemeli 16 Ulkemızde bugunku durumuyla aıle hekımlığı söz konusu olmadığına gore, romatızmal, norolojık, ortopedık ve ıç hastalıklarının rehabılıtasyonu konusunda eğıtılen fızıktedavı ve rehabilitasyon uzman ları, bel ağrılarında ılk onlemlerı a' nak ve yonlendırıcı olmak durumundadır Anladığım kadarıyla Sayın Bursalı'nın tartışmak ıstedığı konu yalnız bel ağrılarıyla bitmıyor Tartışma tum hekımlığı ılgılendırır Aıle hekımlığı şımdılık duşunulemeyeceğıne göre, önerım, hastaların hekım hekım dolaşmalarını onlemek ıçın, tıbbı deontolojının ana kurallarından olan konsultasyon muesseseslnin işler hale getirilmesi ıçın çareler aramaktır Yataklı sağlık kuruluşlarında bu yapılıyor Ancak serbest hekımler arasında da ışlerlık kazanmalıdır Kendıne guven hıç kuşkusuz hekımlığın ana kuralıdır Ne var kı kendı dalında çok tyı uzman olsa da, hıç kımsenın bılgısı sonsuz değıldır ve hastayı tekelıne almaya da hakkı yoktur Aıle hekımlığı bızde, en azından şımdılık duşunulemeyeceğıne gore, konsultasyon bılıncının yaygınlaşmasında eğıtım kuruluşları onculuk etmeli ve gtrışım, tabıpler odalarınca da desteklenmelıdır D Bu çerçeve ıçerısınde, başarılı ArGe duzenıne sahıp ulkelerdekı oranlar kabul edılecek olursa, Turkıye'de kaynakların yaklaşık %70'ının bakanlıklar ve bağlı kuruluşlarının emrınde olması gerekır Pahalı ve en ılerı teknolo|ilerı kullanan Mıllı Savunma Bakanlığı, bu ulkelerde olduğu gıbı kaynakların %50'sınden fazlasına sahıp olmalıdır Bakanlıklar ve kuruluşları emrındekı kaynaklar uygulamalı ve bılhassa pazara yonelık araştırmalar ıçın kullanılmalıdır Kaynağın yaklaşık %30'u TUBITAK tarafından, kendı enstıtulerıne ayrıcalık tanımdan, bır yarış ortama ıçerısınde temel araştırmaları desteklemek ıçın kullanılmalıdır TUBITAK araştırma yapan değıl, araştırma destekleyen ve yonlendıren bır kuruluş olmalıdır DPT tarafından yonetılen temel bılımler araştırmalarına aıt kaynak TUBITAK veya YÖK'e bırakılarak bu gorev onlara verılmelıdır Araştırmanın başarısını değerlendırmek son derece zordur En doğru değerlendırme aynı zamanda destekleyıcı olmasını önerdığımız uygulayıcı kuruluş tarafından yapılabılır Araştırma konularının behrlenmesınde de en gerçekçı kararlar yıne uygulayıcılar tarafından ahnır Kaynağın uygulayıcı elıyle araştırıcıya verılmesı hem konu behrlemede hem de değerlendırme de daha doğru kararlar alınmasını sağlayacaktır Kamuya ve özel kuruluşlara aıt araştırma bırımlerı unıversıtelerle sıkı bır ışbırlığıne gıımelı, bu bırımlerde unıversıtelerle ışbırlığı halınde yuksek lısans ve doktora çalışmaları yapılabılmelıdır Araştırmada, en verımlı ve en duşuk malıyetlı ınsan glıcunu oluşturan yuksek lısans ve doktora öğrencılerınden unıversıte dışında yararlanılmasına olanak sağlayan bır araştırma duzenı araştırmanın malıyetını duşurecek, kalıtesını arttıracaktır Bu nedenle ve gelecekte açılması duşunulen unıversıtelerın öğretım uyesı açığını karşılamak ve merkezın genış olanaklarından yararlanabılmek amacıyla TUBITAK'ın Gebze'dekı Marmara Araştırma Merkezı bır yuksek lısans unıversıtesıne donuşturulmelıdır Araştırma uzun yıllar alan ve buyuk harcamaları gerektıren bır uğraşıdır Sıfırdan başlanılarak belırlı duzeye gelmış teknolojıyı yakalamak zordur Mumkun olan her konuda en yeni teknolojiler satın alınma11, fakat satın alınan her teknolojının yurt ıçınde gelıştırılmesı ıçın gereklı araştırmalar ve bu araştırmaların malı kaynağı satın alma sırasında belırlenmış olmalıdır Hukumet sağlayacağı teşvıklerde ve kre düerde araştırmanın planlanmış olmasını bır on koşul olarak aramalıdır Bılhassa GAP, F16 gıbı bırkaç nesılde bır gırışılecek projeler, bolge unıversıtelerının koordınatorluğunde buyuk araştırma projelerıyle desteklenmelıdır Yenı araştırma bırımlerının kurulması ve yenı teknolojılerın getirilmesi ıçın verılen teşvıklerın kapsamına mevcut araştırma bınmlerınde yaptırılan araştırmalar da alınmalıdır Araştırma sonucu elde edılen ekonomık fayda teşvık mıktarının belırlenmesınde esas alınmalıdır Pazara yonelık araştırmalar, araştırmanın kendı kaynaklarını da yaratacaktır DPT ve Mıllı Eğıtım Bakanlığı'nın yaptığı gıbı son gunlerde populer olan, muşteşarhkların ve bakanlıkların araştırma enstıtu ve akademılerını kurma hevesınden vazgeçılmelıdır Uretımde olduğu gıbı araştırmada da rekabet, kalıte ve gelışme ıçın tek yoldur KIT'ierını ozel sektöre devrederek onları yaşatmak ısteyen bır hukumetın, başarısı uretımden daha zor değerlendırılebılecek araştırma gıbı bır konuda yenı KIT'ler yaratması anlaşılacak gıbı değıldır Geleceğın dunyasında refah ıçınde olacak ulkeler ancak ve ancak gelecekte bılım ve teknolojıye katkıda bulunan ulkeler olacaktır.