Katalog

BİLİM POLİTİKASI Japonların yeni bilim ata Batı teknolojisini alarak daha gelişmiş ve ucuz biçimde Batı'ya satmakla ünlü Japonlar, şimdi temel bilim çalışmalarına yöneldi. Batı biraz endişeli. Japonya bu atak sonucu, geçen yıl biyoloji ve fizikte en çok bilımsel makale yayımlayan ülke oldu. ÇevirL Anahid Hazaryan • D oğal kaynaklardan yoksun olan, yenik düştüğü savaştan yıkılmış bir durumda çıkan Japonya 40 yıl içinde dünya ekonomlsinln «n üst noktalarına yerleşmeyi başardı. Bu ülke: • Gezegenimizin en büyük bankacılık sektörüne sahip. • Kişi başınadüşen milli gellr payı en yüksek olan ülkelerden birisi (19 bin dolar). • En gelişmiş teknolojileri ihraç edebilecek güçte. • Nüfusuyla kıyaslandığında dünyada en çok araştırmacıya sahip olan devlet. Japonya; optik, fotoğraf, görselIsltsel donanımlar, belleği olan yan lletkenler, optik llfler, robot, özel çellk türleri, blleşken vb. endustrı alanlarında lider durumunda. Ancak Batı'da büyük bir paniğe yol açan bu olağanüstü başarı şu anda biraz gölgelendi, çünkü teknolojik yeniliklerine dış pazarlar bulmaya çalışan Japonya araştırma hızını yavaşlatmak zorunda kaldı. Onemli bilimsel dergilerde yayımlanan Japon makaleleri şaşırtıcı derecede az. Ayrıca Nobel sahibi Japon bilim adamı sayısı da yüksek değil. Örneğin Japonya, nüfusu kendisininkinden 12 kat az olan Belçika gibi yalnızca 5 Nobel ödülüne sahip. Bağışıklık dalında 1987'de odül alan Japon bilim adamı Susumu Tonegawa, temel çalışmalarını isvıçre ve ABD'de yürüttüğü için başarıya ulaşabildiğini, ülkesinin olanaklarıyla bu noktaya hiçbir zaman erişemeyeceğini itiraf etmişti. Bu yöndeki yetersizliklerinin bilincinde olan Japonlar kısa bir süre önce durumu düzeltmek için kolları sıvadılar. Temel araştırmanın ilerlemeye ivme kazandıracağı gerçeğinden yola çıkarak gemlenemeyen zafer gereksinmelerine yeni ufuklar açacak önemli bir proje hazırladılar. Japonların gecikmesınin başlıca nedeni araştırma organizasyonundaki aksaklıklardır; devlet, belli bir alanla ilgili araştırma atılımını destekler, daha sonra endüstriye el atar. İstatistikler, ekonomik durumun güçlenmesiyle devletin araştırma etkinliklerine olan katkısının azaldığını gösteriyor. örneğin, 1987'de kamu yatırımlarının araştırma içindeki payı %21.5'ken aynı yıl bu oran Almanya'da %33.6, ABD'de %51.2, Fransa'da ise % 5 1 7 ' y d i . Japonya uygulamalı araştırmayı açıkça destek lerken temel araştırmayı geri plana itiyordu. Sanayiciler iyilik melegı değildirler; ancak verimli olacağına inandıkları projeleri desteklerler Gerçekte Japonya'nın pekçok sanayi dalında ulaştığı nokta, bu tür bir stratejinin elverişliligini kanıtlamaktadır... Her sanayi sektörü tek tek ele alındığında bu üstünlük çarpıcı bir biçimde ortaya çıkmaktadır. ithalat ihracat oranı incelendiğinde, ihracatın Japon ekonomisinde önemli bir yer tuttuğu görülmektedir. örneğin, büro makineleri ve bllglsayar ihracatında Japonya'nın payı 0/o6.49 iken ABD'ninki %1.05'tır. İletişlm ve elektronik malzemelerinde bu oran %8.37, buna karşılık isveç'in %1.35, Federal Almanya'nın %1.19, Fransa'nın %1.16, Hollanda'nın %1.09'dur. Elektrtk donanımlarında yine Japonya %4.4'le başı çekmekte, onun arkasından isyiçre (2.09), Almanya (2.02), Fransa ve İngiltere (1.15'er) gelmektedir. Billmsel maddeler alanında Japonya 5.95'le lider durumundadır; isviçre'nin payı 2.87; Almanya'nınki ise 1.43'tür. Ancak Japonya, ucak yapımı ve eczacılık dallarında ihracatçı konumundan ithalatçı konuma geçmektedir. Havacılıkta diğer sanayi dallarında olduğu kadar ilerleyememesınin nedeni, 2. Dünya Savaşı sonunda müttefiklerin Japonya'nın silah üretimini ve askeri malzeme ihracatını kısıtlamalarıdır. Fakat bu kısıtlamalar, bu ülkeyi olumlu yönde etkilemiştir, çünkü Japonlar savunma sanayıine diğer devletler kadar para harcamadıklanndan diğer sektörlere yatırım yapmışlardır ihracata bağlı sanayi Oelenek ve din, ekonomik modernizmi kabul etti. Oysa, Doğu ulkelerinde çatışmaya yol açıyor. Japonlar elektronik sanayilnden sonra uçak yapımında da önder olmak istiyorlar. Bu sektörün günümüzdeki liderleri ABO'de Boeing ve McDonnellDouglas, Avrupa'da Airbus gelecekte, özellikle Asya pazarlannda büyük bir rekabetle karşı karşıya kalabilirler. Göklerde Japonların henüz tam keşfedemediği bir diğer bölge de uzay. Japon H1 roketatarları modası geçmiş bir tekno lojiye sahip. Ayrıca ABD'nin izni olmadan, onların verdikleri malzemelerle yabancı uydular taşıyamaz. Geçen yıl Uzay Çalışmaları Komisyonu, yüzyıl sonunda fırlatılabilecek pilotsuz bir uzay gemisinin yapımına karar verdi. Bu amaçla hükümet milyarlarca dolarlık bir bütçe tahsis etti. Japonya'nın uzay alanındaki ilerlemesi havacıhktan çok daha yavaş olacak, ancak Japon yöneticiler aceleci davranmı Araştırmada yükselen ülke Japonlar, üretime yönelik araştırma ve gelişmelerde Batı'yla başabaş gidiyorlar. 1987'de zaten ABD ve Federal Almanya'ya oldukça yaklaşmışlardt. Bu ülkede yapılan yatınmlar, rakiplerininkinden çok daha fazla. Italya Kanada Fransa Japonya Büyük Britanya F.AImanya ABD Gelenek ve din ekonomik modemizmi benimsedi (Tannça Kannon'un dev heykeli Tökyo'yu kateden asma tek ray hattına bakıyor); oysa diğer Doğu ülkeleri yenileşmeye karşı çıkıyorlar. Günümüzde bu durumda da bazı degişimler gözlemlenmekte. Yaklaşık on yıl önce Amerikalılar bazı savaş gereçlerinin patentini Japonlara vererek onlara kendi ulkelerinde üretim hakkı tanıdılar. Ayrıca bazı havacılık malzemelerinin yapımı için de Japon fırmalarıyla anlaşmalar imzaladılar. Böylece modern havacılıkla tanışan Japonlar şimdi bu konuda dışa bağımlılıktan kurtulmaya ve sivil uçakların üretimini gerçekleştirmeye çalışıyorlar. Hükümet, gelecekte elde edileceklerin bir bölümünün kendisıne sunulması koşuluyla bu daldaki araştırma projelerini destekleyeceğini açıkladı. Japonlar havacılığa soyunuyor italya, Kanada, Fransa, Japonya, İngiltere, Almanya, Amerika