Katalog

S O R U N Y A N I T L A Y A L I M D Ü Ş Ü N BUL IstanbulModa'dan Muvaffak İper, "Bllindlği gibl hidrojen gazı en yaygın sekllde suyun elektrollzinden elde edilir" dedıkten sonra soruyor " 1 Hidrojen gazının elde edllmesl sırasında nasıl bir clhaz ya da makine kullanılır? 2 Hidrojenln sıvılaştırılması nasıl olur? Yurdumuzda sıvı hidrojen elde edlllyor mu?" Bu soruları Boğazıçı Unıversıtesı Kımya Bölumu'nden Prof. Dr. Hadi özbal yanıtlıyor Hıdrojen gazı soruda da behrtıldığı gıbı elektrolız yontemıyle rahatlıkla elde edılır elektrolız yontemıyle asıtık su ortamında platın elektrotlar yardımıyla bır yanda hidrojen bır yanda oksıjen toplanır Hıdrojenın sıvılaştırılması ıse ötekı gazların sıvılaştırılmasından bağımsız değıldır Aynı yöntem uygulanır Sıvılaştırılma olayı, basınç ve soğutma ıle elde edılen bır olay Sıvılaştırılma yontemı, gazların basınç altında sıkıştırılması, basınç nedenıyle artan sıcaklığın soğutulması ve gazın genışlemeye bırakılmasıdır Gaz tam sıkıştırılırken artan sıcaklığı soğutulur Ve bu ışlem kademe kademe sıcaklık sıvının kaynama derecesının altına duşurulunceye dek tekrarlanır Turkıye'de sıvılaştırılmış hıdrojene ıhtiyaç duyulmadığı ıçın elde edıldığını de sanmıyorum Hıdrojen, çok tehlıkelı bır gazdır Uçaklarda, roketlerde kullanılıyor Ama gaz halındeyken bıle onlemler almak gerekır Çunku havada bellı bır oranın uzerıne çıktığında muthış bır patlamaya neden olması söz konusu Bız laboratuvarlarda hıdrojen kullandığımız deneylerde dıkkatlı onlemler alıyoruz Hıdrojen, tehlıkelı nıtelığınden dolayı soğutma ışlemlerınde kullanılmıyor Hıdrojenı Aygaz tuplerı gıbı tuplerde saklamak da tehlıkelı Hıdrojenın depolanması apayrı bır olay Yurtdışında surdurulen araştırmalarda metal gıbı bellı bır duzey uzerınde tehlıke yaratmayacak şekılde depolanmasına çalışılıyor • Hidrojen nasıl sıvılaştırılır? Blyoteknoloji: Endustrıyel uretım alanında bıyolojık proseslerın uygulanmaya konulması (Örnek Mıkroorganızmalar yardımı ıle proteın uretılmesı) Biyomekanlk: Fızıksel boyutlar ıçınde canlı doğadakı hareketler ve strukturler bıçımler, dayanaklılık ışlem uzerınde bılgı edınme ve bu bılgının kullanılması Biyotıbbl teknik: Çalışan bır unıteye teknık eleman veya sıstemlerle ınsanlar veya orv ların ayrı organlarını çalışabılen bır butun halıne getıren muhendıslık dısıplını HW#I Elektrik çarpması neye bağlıdır? Ankara'dan Erdem Tuç soruyor Elektrik çarpmalan gelen voltaja mı, aktma mı, yoksa vücudumuzun direncine ml bağlıdır? Bir voltta, insanı elektrik çarpar mı? Soruyu, Boğazıçı Unıversıtesı BıyoMedıkal Muhendıslık Enstıtusü'nden Doç. Dr. Yekta Ulken yanıtlıyor Elektrik çarpmalarında onemlı olan, vucuttan geçen elektrik akımıdır Bu nedenle, belırlı bır elektrik gerılımı altındakı bır kımsenın elektrik çarpmasına maruz kalıp kalmayacağı o şahsın gerılımle temas halındekı vucut direncine bağlıdır Vucudumuzdan geçebılecek elektrik akımını başlıca sınırlayan derı dırencımızdır Normal olarak 1 cm2'lık bır temas yuzeyı ıçın derı dırencımız 15 103100 103 ohm arasında değışebılmektedır Ancak ıslak veya terlı bır kımsenın derı dırencı bu değenn %10'una kadar duşebılmektedır Uluslararası standartlara göre vucuttan geçecek elektrik akımının emnıyet sınırı 300 mıkro amper olarak kabul edılmıştır Derı dırencımızın, vucudumuzu koruyucu etkısının söz konusu olmadığı durumlarda örneğın bır açık kalp amelıyatında kalp ıle doğrudan elektrik bağlantılı bır kateter kullanıldığında, vucudumuzdan geçecek elektrik akımını vucut ıç dırencımız belırleyecektır (yaklaşık 300 ohm) Ayrıca kalp ıle doğrudan temas söz konusu olduğundan bırkaç mıkroamperlık akımlar ınsan uzerınde tehlıkelı olacak, 1 voltluk bır elektrik gerılım farkı ölumcul olabılecektır I I ioruyorui « cıinı çifto, 0ey4z Jaroyi». uzın ' Armağanlı bulmaca Sayıları bulabilir mislniz? Aşağıdakı çarpma ışlemınde, sayılar harflerle temsıi edılmıştır Aynı harfler aynı sayı ıçın konulmuş ve ılk satırdakı harfler verılmemıştır Bu çarpma ışlemının sayılarını bulabilir mısınız? Çözümler ve kazananlar Ortalama hızı nedir? Ortalama hız = Toplam yol toplam sure Toplam yol = 3+1,5+1,5= 6 km 3 140 + 1,5 1,5 + 168 210 160 km/s ToplaVn sure = 0.0375 saat Ortalama hız = g kbf p pg bf ymfpp JP 6 0 0375 Bılmeceyı doğru olarak çözen 20 okurumuza "Avrupa'da Çağdaş Kultürün Olusumu" kıtabını armağan edıyoruz Güneş Sistemi Öyküleri kitabını kazanan okurlarımız Gökhan Andı Dıyarbakır, Ahmet Dectsiz Manısa, Orhan Aydın Istanbul, Mehmet Erdem Toker Denızlı, Metin Ooğan Istanbul, Erdoğan Sarı Samsun, Uğur Fındıklı izmır, ilhan Poyraz Ankara, Işılay Karaşahln Antalya, Murat Budak Adana, Asuman Emre Ankara, Volkan Aşçı Ouzce, ilhan TopaloğluZonguldak, Alper Kargın istanbul, Bülent Toka Kutahya, Hasan All özbek Sıvas, Mahmut Esat Yaş Adana, Erol özdemlr Ankara, Mustafa Koray Çetlnizmır, Rüstem Kara Samsun. Bursa'dan Ufuk Coşkun, "Bıyoteknoloji hakkında bilgl verebllir misiniz?" dıye soruyor Bu soruyu Çevre Genel Mudurluğü'nden Gülfem Şahlnkaya yanıtlıyor Bıyoteknoloji potansıyelı konusunda henuz tereddutler olmasına karşın yıne de bu teknolojı gelecek vaat eder gorunmektedır Bıyoteknoloji, yaşantımızı pek çok yönden etkıleyebılecektır Bıyoteknolojının tam bır tanımlaması ve dığer bılım dallarından ayıran sınırların çızılmesı söz konusu olduğu zaman bunun guç olduğu hamen anlaşılmaktadır "Bıyokımyasal Yontem Teknığı" ve "Tekn.k Mıkrobıyolojı" ya da Anglo Sakson dunyasının kullandığı "Bıyomuhendıslık Bılımı" gıbı alternatıf terimler meslekten olmayanları şaşırtmaktadır Blyoteknık: Mıkroorganızmaları ve bıyolojık proseslen, teknık unsurlar ve yontemlerle çalışabılen unıtelere bağlayan muhendıslık dısıplını Biyoteknoloii hakkında bılgi Haydi Beyaz Saray'a Turkıye'de neler olabıleceğı sorusunu cevaplamasak da olur, nas'olsa uygulanmaz Asıl soruya gelırsek 15