Katalog

HABERARAŞTIRMA Çevreye çjost yangın söndürücü aranıyor K Kodak'ın gelıştırdiğı fotokopı makınesl, yeni bir sıstemle çalışıyor Solda esas resım, sağda ıse fotokopısı Renkli fotokopi: Ucuz ve kaliteli n sık kullanılan burc makınejerı arasında ılk sırayı hıç kubkusuz fotokopı makınelerı alır Kull «ıılan bu makıneler coklukla sıyahbeya/ fotokopıler çekıyorlar Renkli fotokopi makınelerı yıliar once ıcat edılrnıstı Ama renkli bır fotokopının malıyetının yuksek olması (15 DM) lotokopı ıçın dakıkalarca beklenmesı burolaıda kullanımını sınırlamakta Kısa sure önce Kodak fırması tarafından gelıştırılen yenı bır renkli foiokopı makınesı* kendı alanında bır çığır acıyor Bu makıne dakıkada 23 fotokopi cekebıiıyor ve bır fotokopının malıyetı sadece 1 DVI Ayrıca renklerı aslından ayırt edebılmek neredeyse olanaksız Gelıştırılen bu makınede en onemlı yenı lık SPD (Small Partıcle Deveıoper) dıye ad E landırılan bır dızge SPD resım kalıtesının artmasını sağlıyor Resmın oluşmasında en onemlı etken olan renkler sarı, kırmızı ve mavı Bunlar 10 15 um buyukluğunde parçacıklar halınde bır yuzey uzennde bulunuyorlar Ancak yuzeyın buyukluğu bu parçacıkların buyukluğunun 10 katına ulaşıyor Rengın net çıkması ıçın ıse parcacıkların yuzeyı tumuy le kaplamaları gerekıyor ışte draş!'rmacılar bu alanda yenı bır yöntem gelıştırmışler ama yontemlerını bır sır gıbı saklıyorlar Parçaların yapımında sağlanan bır dığer gelışme ıse renklerı kâğıda akiaran fılm bandı ıle ılgılı Kodak fırması araştırma laboratuvarı şefı Paul Vander Valk, resmı kâğıda aktaran son derece hassas bır madde gelıştırdıklerını bu maddenın şımdıye dek gelıştırılenlerın ıçınde en hassası olduğunu soyluyor (N.l. BdW) ce demır ve çelık parcaları kalana dek yok edılıyor 4 bolmeye bu demır ve çelık atıklar gonderılıyor (N IrBdVV) opuklu yangın sondurme cıhazlan bır kez kullanıldıktan sonra yarı yarıya dolu bıle olsa tupun ıçındekıler on ce boşaltılmak durumunda Ne var kı bu tıp sondurııculerde coğunlukla halojenıze kar bonhıdratlar kullanıldığından bunlar tıpkı spreyler gıbı ozon tabakasının zarar gorme sıne yol açıyor Şımdılerde Avrupa dakı uretıcı fırmalardan bazıları bu soruna çeşıtlı çozumler aramak talar Bunlardan Stuttgart takı Vulkan Werk fırmasının gelıştırdiğı aygıtla tupun ıçınde kalmış olan artıkgazın ıcerdığı halon tekrar sıvı hale getırılerek tehlıkesızce boşaltılabılmekte Tuplerde kalan yaklaşm %10 ılâ 15 oranındakı halon boylelıkle hem havaya karışmamış oluyor hem de ekonomık bır bıçımde yenıden degerlendırılıyor Çevrenın ciaha az kırlenmesı amacıyla Meterın adlı Avusturya fırması da aynı adla yangınlarında buyuk avantajlar sağlayaca ğı duşunulen yenı bır söndurucu Frıedrıch sdorf takı RuhlChemıe adlı uretıcı fırmanın belırttığıne gore orman yangınlarında hem söndurucu hem de koruyucu olarak kullanı labılen dunyaçapındakı yegane kopuk mad desı olan Sılvatect kopuk yapısının dağılmasından sonra da elkısını koruyarak yangının tekrar canlanmasını onleyen yuk sek yoğunlukta fosfat ıcermekte NP var kı bu madde de çevre açısından onemlı tehlı keler ıçerıyor Her ne kadar zehırsız ve bı yolojık bakımdan ayrısmaya musaıtse de çevredekı suların aşırı gubrelenmesıne ne den olarak bırcok zararlı yan etkıye yol acı yor Bu yuzden bu maddenın kullanımı Federal Almanya'da yasaklandı (K.O ) Yüzyıllık cam bitkiler C Eski oto lastiklerinden elektrik üretiliyor K alıfornıya Modestoda dunyanın en buyuk eskı oto lastıgı ımha tabrı kası açıldı Bu fabrıkıda gunde ortalama 19 000 eskı oto lastığı yakılıyor ve bu sırada oluşan enerp 25 000 aılenın elektrik tuketımını karşılıyor Fabrıkamn merkezı Stuttgart'ta gereklı teknık ıst Landau dakı GummıMayer fırması lısanbi altında Fırma uzun suredır eskı lastıklerın yt. nıden değerlendırılmesı uzerıne çalısmalar yapıyor Ma yer fırması teknık yonetıcısı Jory Meyers 1973 yılından bu yana yenıden degerlendmlemeyen eskı oto lastıklerının elektrik enerjısı uretımınde kullanılması uzerıne calıştıklarını belırtıyor Kalıfornıya'dakı fabnkada oi > lastıklerı otomatık bır ış bandına verılıyor v< buradan yanma bolmesıne gonderılıyor Clo lastıklerı bu bolmede bır ızgara ustunde ortalama 1250° de yakılıyor ve oluşan > nprjı ıle bır bu har kazanı ısıtılıyor ve eltK'nk ureten bır turbojeneratoru calıştırılıyor Hafıf eğık duran ızgara 4 bolmeye ayrılmış ılk bolmede lastıkler tutuşturuluyor 2 bolmede ıse yakılıyorlar 3 bolmedu lastık sade Rutubetli evlerde astım tehlikesi utubetli ve kuflu evler, yetışkın ve çocuklarda astım ve astım benzerı semptomların ortaya çıkmasından sorumlu tutuluyor Rutubetli mekânlar, bakterılerın gelışmesı ıcın uygun koşullar yaratmakla kalmıyorlar (bu yerlerde soluk alındığında astım nöbetlerı başlıyor) bu bakterıler aynı zamanda nefes yollarında alerjılere de yol açabılıyorlar Edınburgh Unıversıtesı'nın' Depertmentof Communıty Medıcıre"nde nemlı ve kuflu mekânlarla cocuklarda gorulen astım benzerı semptomlar arasında doğrudanbırbağlantıolduğusaptandı Edınburgh dakı bır ılkokulda yaklaşık 1100 öğrencının soru anketlerı yoluyla evlerınde yapılan araştırma, bu konuda ılgınç ıpuçları verdı Anket sonuçları nemlı her ıkıevden bırının kuflu kuflu dıye nıtelendırılen evlerın yuzde 80 ının nemlı olduğunu gosterıyordu Astım benzerı soluk soluğa kalma" ozellıkle kuflu mekânlarda yaşamak zorunda kalan cocuklarda saptandı Nemlı mekânlar aynı zamanda çocukların daha sık uşutmelerıne ve oksuruğe neden oluyordu (SN.NuVV) am bıtkılerı Harvard Muzesı ne 1886 yılında gırdıler Leopold Blaschka de nız hayvanlarının camdan modellerını yapmada buyuk bır un kazanmıştı Harvard Unıversıtesı nden aldıgı çagrıda botanıgı ogrencılere tanılmak ve sevdırmek amacıyla okulda açılacak bır sergıye eserlerı ıle katılması ıstendı Blaschka bu cağrı uzerıne bıt kılerın de cam modellerını yapmaya başladı ve eserlerı buyuk hayranlık kazandı Hemen her bıtkı turunun camdan bır modelını yap tı Modeller meyvelerı yaprakları ve yaprak ların uzerındekı gozeneklerıyle gerçeklerıne çok benzıyordu Blaschka calışmalarının ılk yıllarında boyalı cama bır uiçım verıyor ve gereklı golgelendırmeyı sonradan boya ıle yapıyordu Sonraları oğlu onun yontemını yanmıs enamel boyaları kullanarak kolaylaştırdı Bugunun dıyaprojeksıyon dunyasında bıle hayranlıkla ızlenen bu ram bıtkılerın Harvard Unıversıtesı Muzesı ndekı sayısı 3000 e va rıyor Eserler her ne kadar ozenle korunuyorlarsa da zaman her şeyı olduğu gıbı bu cam modellerı de yıpratmış Muze ılgılılerı bırçok modelde yağlı bır kır tabakasına ve çatlaklara rastladıklarını belırtıyorlar Bu nedenle unıversıte, onarım ve temızleme ıcm uzmanlar gorevlendırmıs ancak bu cok pa halı ışı kımın fınanse edeceğı henuz bılınmıyor (N.TrBdVV) R Deney Uzerıne 940 lıtre kerosın dökulen eşya uzerıne ateş aldıktan 45 sanıye sonra halofoam söndurucu madde puskurtulmeye başlandı 28 sanıye sonra ateş kontrol altına alındı 55 sanıye sonra da sonduruldu renksız, kokusuz ve zehırsız, yenı bır madde gelıştırdı Ne var kı bu madde yalnızca A sınıfı yangınlarda, yanı katı maddelerın yangınlar da etkılı oluyor AISHalofoam adlı Isvıçre fırmasının yenı gelıştırdiğı Halofoam maddesı ıse A ve B sınıfından, yanı hem katı hem de sıvı maddelerın yangınlarında kullanılabıhyor Bu maddenın en buyuk avantajı yangın yerıne konsantre halde taşınıp orada %85 ten 98'e varan oranlarda sulandırılabılmesı Burada da bır kopuk maddesı soz konusu olmakla beraber su gıbı son derece guvenlı bır mesafeden puskurtulebılmekte ve kopuk ancak alevlerle karsılaştığında ısıyla oluşmakta Ayrıca dığer kopuk maddelerıne oranla çok daha az b r mıktar yeterlı olmakta Sılvatect adlı madde de ozellıkle orman Bır zamanın ders aracları bugunun paha bı çılemeyen sanat eserlennı oluşturuyorlar