Katalog

SAÖLIK VE YASAM H A F T A N I N G Ü N D E M İ Soğanın erdemleri Bugün sağlığa çok yararlı yönleri keşfedilen soğan, eski Mısırlıların kutsal bitkisiydi. Sindirim kolayjığından kolesterol temizliğine kadar Çeviri Nesrin Aksoy ıllar önce, bır Sovyet mımarı, beyaz bır katedralın çatı kısmını soğan şeklınde yapmıştı Mımar bunu yaparken belkı de sadece orıjınal bır şekıl yaratmayı duşunmuştu Çok eskı zamanlar dan berı ınsanlar soğanın hayret vericı özellıklerını fark etmışlerdı Mısırlılar soğa nı kutsal bır bıtkı olarak nıtelıyorlar Soğar uzerıne yemın edıyorlar, onu tanrılara v€ olume sunuyorlardı Bu nedenle de Mısıı hukumdarlarının lahıtlerıne soğan deste lerı yerleştırılıyordu Yunanlılar ve Roma lılar, soğan suyunun savaşçıları da guçlu ve cesur yaptığına ınanıyorlardı Ancak so ğanın çok fazla yenmesi halinde kalbı ve karacığerı olumsuz yönde etkıleyeceğını bılmıyorlardı Y Gelenekler ve soğan Soğan, Ortaçağ'dan bu yana Avrupa : " nın hemen her ulkesınde yetıştırılır Bırçok soğan turu vardır Bazı ınsanlar evlılık âyınlerınde bıle soğan kullanıyorlardı Örneğın, bır Trakyalı evlendığı gun bır çuval da soğan hedıye alıyordu Böylece sağlığı ve erkeklığı uzun yıllar guvencede olurdu Geçen yuzyıllar ıçınde soğanın buyulu özellıklerıne olan ınanç azaldı Aslan Yureklı Kral Rıchard da boynunda taşıdığı soğan muskasıyla erken olumden kendını koruyabıleceğıne ınanıyordu Geçmışte veba ve dığer salgın hastalıklar çok gorulurdu Insanlar bu salgın hastalıklardan korunmak ıçın evlerıne soğan asardı Ancak soğanın bazı hastalıklarda tedavı edıcı etkısının olduğu da bır gerçeK tı Rendelenmış bır soğan yaraların lyıleştırılmesınde, ulserlerde, taze yanıklarda ve sığıllerın ve nasırların alınmasında kulla nıldı Taze soğan suyunun yemeklerden once 34 çay kaşığı ıçılmesı bağırsak hastalıklarının ve sındırım guçluğunun gıderılmesını sağhyordu Soğan rendesının buharının 1015 dakıka ıçe çekılmesı bronşıte lyı gelıyordu Yuzune soğan suyu suren kaoınlar çıllerden kurtulabılıyordu, soğan suyunun saç dıplerıne surulmesı de saçları guçlendırıyor ve hızlı uzamasını sağhyordu Koyluler de ambarlardakı buğday ve çavdarlarını korumak ıçın tahılların arasına soğan yerleştırırdı umhuriyet, bılım haberlerini, bilim dunyasındakı tartışmaları, gelışmeleri, haftalık bır dergı boyutlarında okurlarına sunan belkı de tek gazetedır. Gerçı dunyada bilim haberlerinje haftada bır kez, bir veya ıkı özel sayfa ayıran gazeteler vardır: Frankfurter Allgemeine, New York Times gibı. Ancak Cumhuhyet Bilim Teknik, söz konusu gazetelerin bılım sayflanndan farklı özellıkler taşıyor. Hemen her sayımızda örneğinı gorduğünüz gıbı, aslında hiç de guncel olmayan konular, bilim tarıhmden yazılar, makaleler sık sık sayfalarımızda yer alıyor. Zor konuların kavranılmasına hizmet eden telif ve çeviri yazılar yayımlayarak, bazı konuları farklı açılardan da olsa yınelemekten kaçınmıyor, bır bırıkımın oluşmasına katkıda bulunmaya çalışıyoruz. Cumhurıyet Bılım Teknık'in, bılimsel kültürun, bılgının ve düşüncenın yavgmlaşmasını amaçlayan bu yönü, onun özgünlüğünü oluşturuyor. Ülkemızin en çok gereksınımi olan da bu değil midir? Insanı bılgiye doyurmak olanaksızdır. Hiçbir yasanın da insanı, neden, niçin, nasıl sorularını yöneltmekten alıkoyması beklenemez. Varoluşunun nedenini araştırmak tutkusu, varlığını güvence altına almak isteği, insanın çevresiyle, evrenle olan ılışkisinin özünü belirlemektedir. Bu sürekli öğrenmek, bıhnmeyene ulaşmak, bilgiyi butunleştırmek ve sıstemleştırmek mücadelesıdır. İnsanı, varışı olmayan bir maratonun koşucusuna benzetmek yanlış olmaz; varlığını pekiştirmek, kendisinin ve evrenın geleceğını kavrayabılmek, evren üzerinde denetiminı arttırabilmek ıçin yeni bilgilere doğru durmadan koşan bir uzun mesafe koşucusu... • • • Geçmişini öğrenmek tutkusu da bu koşunun bir parçasıdır. tnsanın sezgi, gözlem, deney ve bılgısiyle edinmedıği butun kalıpları sorgulaması çok doğaldır. "tnsanın evrım serüveni" yazı dizısini de bu çerçevede yayımlıyoruz. Bulguları, bılgıleri saklayamayız, yadsıyamayız. Tartışmaları yok sayamayız. özgUr düşünceyi savunuyoruz. Haftaya buluşmak umuduyla hoşçakalın... C lerler, pıhtılaşmayı onleyıcı rol oynarlar Lösemı tehlıkesını azaltıcı etkılerı de vardır Deneysel olarak soğan suyunun kandakı kolesterolu temızledığı kanıtlandı Fırında pışırılmış soğanın şeker hastalığını lyıleştırıcı etkısının olduğu anlaşıldı Sovyet eczacılar, soğandan ALLILCHEP adı ve rılen bır alkol urunu elde ettıler Allılchep bağırsak ışlevlerını uyarır ve genel fızıksel durumu duzeltır Ayrıca aterosıklerozısı damar sertlığı ve hıpertansıyonda lyıleştırıcı etkısının olduğu kanıtlandı O K U R D A N BİZE hıcbır sey bılmedığınız ÇTabıı eğer oyleyse) "Kadercı" dıyerek kast eftığınız ınsanlar da Kader Allah'ın, genıs tlmıyle meydana gelecek olan hadıselerı onceden bılmesı demekfır Terrsılle ınceleyelım Takvıme bakıyorsunuz dıyor kı Şu gun şu saafte (hatta dakıkası dakıkasına) Ay futulacak, o gun gelıyor, belırtılen dakıkada Ay tufuluyor Ay'ı sımdı fakvımcıler mı tuHu? Yoksa takvımcıler Ay'ın tutulacaâını mı bı/dı/er2 Yarafıcı Dize sağa ya da sola gıdecek guc ve nangı farafın lyı olduğunu anlayabılecek bır akıl vermıs, sız yanlıs yola gıdıyorsunuz, sonra kaderı tenkıtedıyorsunuz Olmaz oyle sey Fakat yazının konusunu beğendım Önemlı olduğuna ınanıyorum O bekleyen kanun, nasıl etsek de ruşvef yolunu lıkasak dıye beklıyor Bu mekfubu yayınlamayacağınızı bılıyorum O kadar cesur o/amazsınız Bır heykel kafasına bakıp, heykeltırasını arastırıyorsunuz ama aynada kendı kafanıza bakıp, heykeltırasınızın olmayabıleceğını dusunebılıyorsunuz f'J Halıd GUMUŞLU I ANKARA Cumhurlyet Bilim Teknik • Sahıbı Currhu rıyet Matbaacılık ve Gazetecılık Turk Anonım Şırketl adına Nadlr Nadi • Genel Yayın Mu duru Hasan Cemal • Muessese Mudu^u Emlna Usaklıgil • Yazı Işlerı Muduru Okay Gönansln • Yayın Yonetmenı Orhan Bursalı • Grafık Yönetmen Tüles Hasdemır Felsefe en büyük silahımızdı. Yakın zamanda "dın derslerı"nın zorunlu yapılmastndan kısa bır sure sonra, "felsefe" derslerı okul program/arında zorunlu olmaktan cıkanldı Cercı, felsefe derslennm uretkenlıöı de tartısılır. Dın derslerı zorunlu yapılırken "sembolık dahı olsa" felsefe derslennm programlardan cıkarılması, dusunmek ısteyen bız genc/erı tedırgın ettı Tum sembolıklığıne rağmen felsefe derslerı, usunen bızlerın, kendısı hakkmda soru, sual kabul etmeyen sıstemlere karsı en buyuk silahımızdı Bugun ıcın okuldakı tartısma ortamını kaybeitık, kı gudumlu derslerın bızı baölayacağı da açıktı Sızlerden dıleğım bu konuya daha cok eğılerek bız genderı "susuz bırakmamanızdır" Örneğın Cumhurıyet okurları arasında dahı dıyalektık maddealığı "ianıyanlar tatmın edıcı değıl1" Her evde bu konulara değınen eserler mevcut değıl Bu konular baslı basına genıs bır ekol olsa da dergınız aracııığıyla okuyjcularda ılk soru ısaretlerını olusrurarak onları fesvık edebılırsınız Sovaş DAYANIK I IZMIR Her derde deva Tum bunların yanı sıra soğan sağlıklı ınsanlar ıçın de oldukça yararlı Soğan vıtamınsızlığı onler yıyeceklerle bırlıkte yenıldığınde sındırımı kolaylaştırır Soğan bazen yemeğın ana öğesı olurken, bazem de yenılenlerın yanında tatlandırıcı olmaktadır Fransız soğan çorbasında ve oryantal dolmada yenjeğın ana öğesı soğandır Soğan kullanılma amacına göre kızartılır, fırınlarda hafıf ateşte pışırılır veya kaynatılır Hemen tum salataların ıçıne de gırer Soğanın acılığının gıderılmesı ıçın de ınce ınce doğranıp tuzlanması, 15 dakıka suda bekletılmesı gerekmektedır Ancak soğan doğrarken, ınsanların neden ağladıkları hâlâ tam anlaşılamadı Gunumuzde bıyokımyacılar soğan suyunda sulfur aldehıt ıçeren bır madde buldular Bu aldehıtın gozun yuzeyındekı ıslak yuzeyle bırleşınce sulfırıkasıte dönuştuğu bılınmektedır Bu asıtfn gözyaşlarının akmasına neden olduğu sanılmaktadır Bu ve bunun gıbı soğanın henuz tam aydınlatılamamış bırçok ozellığı vardır Kımbılır soğanın sahıp olduğu bu ozellıklerın bır kısmı bırçok hastalığın tedavısınde tıbbın etkılı bır sılahı olacaktır (Sputnık, Hazıran 88) Ne kadar doğru? Geçmışte yaşanmış tum bu gozlemler 1930'lu yıllarda bılım adamlarını soğanın yapısını ıncelemeye yonelttı Araştırmalar sonucunda soğan bıtkı ozunun bırçok mantar hucresını, dıfterı, tuberkuloz ve şarbpn hastalıklarına neden olan mıkropları oldurucu etkısının olduğu goruldu Soğanın tıbbı gucunun bır başka yonu de do ğanın ona verdığı ozellıklerdır Soğan, C vıtamını, kalsıyum ve fosfor tuzu ve azot bılekşıklerı ıçerır Bunun yanısıra soğan da bıyolojık olarak aktıf bır madde olan ProstogtandınA bulunur ProstoglandınA sadece ınsan ve hayvan hucrelerınde vardır Prostoglandınler ınsan vucudundakı tum aktıvıtelerde duzenleyıcı rol oynarlar Kan basıncını ve kanın bıleşımını duzen "Gündem"e eleştiri 2 Temmuz 1988 tarıhlı 70 sayınızdakı "Hafianın Cundemı" baslıklı yazınızdan çıkarttığım onemlı bır sonuc Sızın, kader mevzuunda