Katalog

B İ L İ M D Ü N Y AS I N D A N KISAKISA Yılan sokmasında şok tedavisi Yüksek voltajlı elektrik zehirli enzimleri etkisiz hale getiriyor VCR'lerin 'görüntü içinde görüntü' adı verilen özelliğı ikinci resmin TV ekranının köşesinde yer almasına olanak sağlamaktadır. İzleyici, uzaktan kumandayla ikinci resmi ana görüntü olarak ekrana getirebilir. Böylece orijinal resim, görüntü içindeki görüntü haline gelir. Ayrıca izleyici küçük görüntüyü ekranın istediği köşesine hareket ettirebilir. Dijital devreler, VCR'lere yeni elektronik hünerler kazandırırlar. Geliştirilmiş modellerde izleyici ister kaset ister TV yayını olsun VCR'nin görüntüsünü dondurabilir, Bu özelliklerinbirçoğuylavideogörüntüsünün VCR'lere girişi sağlanabilir ve ev halkı video artisti olabılir. Dijital devrelerin kullanımı görüntü kalitesini de etkiler. Günümüzde VCR'ler görüntüyü durdurmak, yaklaştıı mak ve yavaş hareket ettirmek gibi görüntüsüz resimler de sunar. Ayrıca bazı modellerde kullanılan dijital modeller banta alındıktan sonra tekrarlanan görüntüleri düzeltebilirler. Ancak bazı modellerde bu dijital devreler hiç kullanılamaz. Ll ları kuyruklu yıldız hakkında bize bilgi verebilirler. Boyutları çok küçük olsa da kuyruklu yıldızlar hakkında az da olsa bilgi edinebilmek, haklarında hiçbir şey bilmemekten daha iyidir. D saptayabilmek üzere yaptıkları DNA araştırmaları hakkında 500'den fazla tez yayımladılar. Yine başlangıcından bugüne insan DNA klonlarını tanımlayan 2500 makale dergilerde yer aldı. Cooper'ın bu hesaplamasına göre dergilerdeki bu yayın sayısı aynı oranda artmaya devam ederse, 1994 yılında tüm bilimsel yayınları tamamen klon konusu kaplayacakmış. Ancak üzülmeyelim, aynı çalışmaya göre yakın bir gelecekte klonlar hakkındaki yayınlaryılda lOOOsayfa gibi sabit bir sayıya oturacak. H Erken doğan bebekler Yumurta sarısı gelişmemiş akciğerleri tedavi ediyor. Uluslararası telekonferans Süper iletkenlik konferansına Türk bilim adamları da İstanbul'dan katıldı. 12 haziranda ABD konsolosluğu aracılığıyla gerçekleştirilen bir bilimsel telekonferansta bilim adamlarımız, Washington'da Neil Ashcroft ve Alex Malozemoff adlı iki uzmana üstün iletkenlik konusunda şoru sorma olanağı buldular. Cornell Üniversitesi'nde fizik profesörü olan Ashcroft ve IBM Araştırma Merkezi'nde üstün iletkenlik üzerine araştırmalar yapan Malozemoff, Istanbul'un yanı sıra Paris, Lahey, Stuttgart ve Bern ile Kurulan bağlantılar aracılığıyla, bilim adamlarının ve gazetecılerin sorularını yanıtladılar. istanbul'dan Prof. Dr. Yavuz Nutku, (TÜBİTAK Fizik Bölümü), Prof. Dr. Yahya Karslıgil (Yıldız Üniversitesi), Doç. Dr. Nejat Tuncay (İTÜ Elektrik Mühendislik Fakültesi) ve Doç. Dr. Yannis Istefanopulos'un (Boğaziçi Üniversitesi) uzmanlara soru sordukları telekonferansa, istanbul'dan dinleyici olarak da çeşitli üniversitelerden öğretim üyeleri, öğrenciler ve gazeteciler de katıldı. Telekonferansta üzerinde durulan önemli bir konu, üstün iletkenliğe geçişin gerçekleştiği kritik sıcaklığın yeni geliştirilen üstün iletken alaşımlarla birlikte yükselme eğilimi göstermesiydi. Hollandalı Kammerlingh Onnes tarafından 1911'de keşfedildiğinde mutlak sıcaklığın ancak birkaç derece üstünde elde edilebilen üstün iletkenlik (yaklaşık 4 K), geçen yıllarda yapılan araştırmalar sonucu daha yüksek sıcaklıklarda elde edilmiş ve son haftalarda da bir alaşımın 98 K'da üstün iletkenliğe geçtiği saptanmıştı. Kritik derecenin altına inildiğinde üstün iletkenin elektrik akımına olan direnci ortadan kalkmakta, manyetik alanları da dışlayabilmekte (Meissner etkısi). Nitekim, telekonferansın başında Malozemoff, üstün iletkenlerin bu ikinci özelliğinden yararlanarak sıvı azotla üstün iletkenlik kazandırdığı bir alaşımın, bir zar büyüklüğündeki bir mıknatısı boşlukta tutabildiğini gösterdi. Son aylarda yeni keşiflerde bir patlamaya tanık olan üstün iletkenlik alanına ilişkin sorularda, daha çok üstün iletken alaşımların nitelik ve yapısı; bu alaşımlardan bükülebilir tel yapma olanağını sağlayacak gelişmeler; üstün iletkenliğini uygulama alanları ve pahalı soğutma yöntemlerini gerektirmeyecek biçimde, yüksek sıcaklıklarda üstün iletkenliğe geçebilecek alaşımların geliştirilmesine ağırlık verildi.G Kuyrukluyıldız tozu Grönland adasında dünyaya ait olmayan tortular bulundu Yılan sokmalarında yeni bir yöntem olan şokla tedavi gündeme geldi. Bu yöntemde yılanın soktuğu bölgede sersemletıcı bir sılah kullanarak yüksek voltajlı elektrik akımı yaratılıyor. Yapılan testlerde bu tür elektrik tedavisinin her zaman etkilı olduğu görüldü. Araştırmalar sırasında her 34 vakadan birine uygulanan şok tedavisiyle yılan sokması ağrıları yok olmuş ve ciddi sorunlar ortadan kalkmıştır. Bu tedavi şeklini kabul etmeyen hastalarda yaraların şiştiği, kanadığı veya böbrek rahatsızlıklarına neden olduğu gözlemlendi. Devam eden araştırmalarda yılan sokmuş köpeklerin yaraları yılan sokmasından sonraki yarım saat içinde yüksek voltaj ve düşük akım şoklarıyla tedavi edildi. Doktorlar, bu tedavinin nasıl etkilı olduğu konusunu tam olarak aydınlatabilmiş değiller. Ancak bu olayda uygulanan elektriğin yılanın zehirindeki önemli enzimleri etkisiz hale getirdiği bilinmektedir. Bu tedavi yönteminin zamanla daha çok ilgi çekeceği umuluyor. Çünkü günümüzde yılan sokmalarına karşı kullanılan ilaçlar pahalıdır, her tür yılanın zehıri için kullanılamaz ve genellikle etkisiz olurlar. Ancak elektrikle tedavi yönteminin kullanımında bir sorun vardır: Elektrik şoku biraz acı verir. Bu nedenle yılan sokmasının ağrı ve zararları ile elektrik şokunun vereceği acı arasında tercih yapmak hastaya kalmaktadır. I ! Dünyanın dört bir yanındaki erken doğan binlerce bebeğin yaşamı, yumurta sarısından türetilmiş, 'lesitin' adlı bir bireşimle kurtarılabilecek. ingiliz doktorlar, lesitinin, erken doğmuş bebeğin akciğerlerinin üstüne örtüldüğü zaman solunumun kolaylaştığını ortaya çıkardılar. Gebeliğin 2529'uncu haftaları arasında doğan bebeklerde, solunum bozuklukları nedeniyle yüksek oranda ölüm olayıyla karşılaşılıyor. Doğu ingiltere'deki Addenbrooke Hastanesi'nden çocuk doktoru Colin Morley, 1970'ten berı süren çalışmaları sonucu, akciğeri geliştirici bir bireşimin ölümleri engelleyebileceğini düşündü. Biyofizikçi Dr. Alex Bangham'ın da yardımıyla, aradığı bireşimin lesıtın olduğunu belirledi. Erken doğmuş 328 bebekten bazıları eski yöntemlerle tedavi edilirken, bir bölümüne de ilk 24 saat içinde 14 doz bireşımden sürüldü. Sonuçta, lesitinle tedavi edilenlerde ölüm oranının, diğerlere göre yarı yarıya daha az olduğu gözlendi. r Görüntü içinde goruntu Günümüzde hem ekranında kaset filmi gösteren hem de aynı zamanda TV yayınını alabilen VCR (Geliştirilmiş Video)ler vardır. Özel dijital devreler (çift rakamla kullanılan sayıcı devreler)le donatılmış VCR'ler iki ayn programı aynı anda aynı ekranda gösterebilirler. 10 11 Bilim adamları altın arar gıbi Grönland adasının mavi beyaz gölünde dünyaya ait olmayan maden parçaları arıyorlar. Bir gökbilimcı bu adanın buz tabakasında gökten yağan toz parçaları olduğunu rapor edince araştırmalar başladı. Araştırmacılar Grönland adasında dünyaya ait olmayan (extraterrestrial) parçaların yoğunlaştığını öne sürüyor. Bu parçaların yaklaşık 10.000 tonu toz halinde, dünyanın yakınından geçen kuyruklu yıldız ve astroidlerden dünya yüzeyine yağar. Kutup bölgelerinden farklı olarak Grönland adası bazı mevsimlerde ılık olur, bu durumun kuyruklu yıldız tozlarının depo edilmesine olanak sağladığı düşünülüyor. Bu buz gölünde rastlanan siyah tortuların ıçerdikleri mıneral ve kimyasal maddeler açısından dünyaya ait olmadığı öne sürülmektedir. İki bin yıldır gölde donmuş bulunan tozların eski ve yeni olanları özel bir elek yardımıyla ayrılabilmektedir. Yarp mm.den büyük olan parçalar daha yenidir. Elde edilen bu parçalar, ait olduk Klonlar Dünyayı kaplar ıtıı? Bir hücreye (ya da bir organizmaya) ait genetik özdeğin, alınarak koşulları uygun diğer bir hücreye yerleştirildikten sonra, bu hücrenin bölünmesi ile elde edilen birincisiyle özdeş hücreye klon adı verilmekte. Daha önce bitki ve hayvanlar üzerinde denenen bu yöntem ilk kez 1977yılında insan geni ile denendi. O tarihten bu yana da genetikçıler ilk olarak fetus DNA'sını (genetik özdegini) kalıtımsal bazı hastalıkların erken tanısında kullanmak üzere araştırmaya başladılar. (Özellikle Orak Hücre Ânemisi) O günden bu yana da insan DNA'sı klonlanarak yapılan tanı araştırmaları artarak sürdü. üeçen yıl içinde araştırmacılar gen üzerindeki iğne deliği boyutundakı bir hatayı