Katalog

EKONOMİ 8 ış ticaret açığı, altın desteğine rağmen, Türkiye’nin en büyük ihracat pazarlarından Avrupa’daki kırılgan seyir ve Avro/dolar paritesindeki dalgalanma nedeniyle martta yüzde 17.2 arttı. Dış ticaret açığı şubatta yüzde 9.6 idi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, dış ticaret açığı ilk çeyrekte yüzde 12.5 düşüşle 15.17 milyar dolar olurken marttaki açık 6.15 milyar dolar olarak gerçekleşti ve 2014 Kasım’ından beri ilk kez artış gösterdi. Verilere göre ihracat martta yüzde 14.4 azalarak 12.57 milyar dolar, ithalat yüzde 6.1 azalarak 18.72 milyar dolar oldu. İhracat ilk çeyrekte yüzde 7.5 azalarak 37.13 milyar dolar, ithalat yüzde 9 azalarak 52.29 milyar dolar oldu. DOLAR AVRO FAİZ BORSA ALTIN CUMHURIYET ALTIN 24 AYAR 2.6720 2.2 kuruş TASARIM: EBRU ADALI 2.9840 3.1 kuruş 0.04 puan 10.01 85.231 747 puan 675.59 11.57 lira 101.30 1.9 lira EDİTÖR: PELİN ÜNKER Cuma 1 Mayıs 2015 Açık yeniden artışta TÜİK verilerine göre şubat ayında yüzde 9.6 olan dış ticaret açığı martta yüzde 17.2 artışla 6 milyar 150 milyon liraya çıktı. Açık, Kasım 2014’ten beri ilk kez büyüdü. D İhracatta sert düşüş İhracat martta, 2014 yılının aynı ayına göre yüzde 14.4 azalarak 12 milyar 570 milyon dolar, ithalat yüzde 6.1 azalarak 18 milyar 723 milyon dolar oldu. Şubat ayında ihracattaki gerileme yüzde 6.2 idi. İhracatta yaşanan gerilemenin iki katını aşması sıkıntı olacağına işaret ediyor. Avrupa Birliği’nin (AB28) ihracattaki payı 2014 Mart ayında yüzde 41.2 iken, 2015 Mart ayında yüzde 42.5 oldu. AB’ye yapılan ihracat, 2014 yılının aynı ayına göre yüzde11.8 azalarak 5 milyar 343 milyon dolar oldu. Almanya’ya yapılan ihracat ise 2015 yılı Mart ayında 1 milyar 80 milyon dolar oldu. Kaynak Sağlamaya Vergi Desteği eçim bildirgelerinde yer alan vaatler, verilen sözler, taahhütler, kaynak tartışmalarına yol açtı. Haklı olarak, kaynak dağılımının veri olmadığı, devletin kaynak dağıtımını, kaynak tahsisini, değiştirebileceği, kaynakların kamu yararına geniş kitleler özgüleştirerek kullanılabileceği vurgulandı. Havuz ve yandaş yaygarası da kaynak özgüleştirmesinin değişeceği kaygısından kaynaklandı. Devlet kaynak tahsisini değiştirebileceği gibi, devletin gücü de gelir toplamak, vergi almaktır. Devlet bütçesi, özel kesim bütçesinden farklı hazırlanır. Devlette önce giderler tahmin edilir, gider bütçesi hazırlanır, ardından gelir kaynakları belirlenir, gelir bütçesi hazırlanır. Devletin elinde vergi gibi gelir sağlama olanağı vardır. Özel kesimde ise önce gelir bütçesi hazırlanır, gelir tahminleri yapılır; giderler gelire göre ayarlanır. Kaynak tartışmalarının yapıldığı şu sıralarda, vergi olanağı, belki de oy kaygılarıyla açıklıkla gündeme getirilmiyor. Türkiye, kaynak dağılımını düzeltme yanı sıra, sosyal amaçlı programları desteklemek üzere vergi önlemleri de almalıdır. HHH Vergi sistemimiz, teşvik, kolayca vergi toplama, yandaş kollama, belli kesimlere tanınan vergi istisnaları ile, Adam Smith’den beri vergicilik alanına yerleşmiş ilkelerden dahi yoksundur. Vergi tehdit aracı, sopası değil en azından şu nedenlerle etkin biçimde kullanılmalıdır. l Türkiye’de havuzcu, yandaş diye nitelendirilen belli bir kesim, teşvik, kamu ihaleleri, banka kredileri, özelleştirme yolları ile haksız varlık, servet edindiler, havadan inme kârlar sağladılar. Haksız kişisel edinimlerin tekrar kamuya kazandırılması her açıdan gerekir. Günümüzde bazı haddini bilmez(!) kişi ve kuruluşları yola getirmek, cezalandırmak için, kişiliği, görev anlayışı gelişmemiş bürokratlar eliyle vergi sopası keyfi şekilde kullanılmaktadır. Sosyal devlet hatta geleneksel devlet anlayışında, vergilemede keyfiliğin olmaması gerekir. Vergi tehdidi, sopası gibi, ilkel yöntemleri bir yana bırakıp, normal vergi adaletini, gelir esnekliğini sağlayıcı, gelir artırıcı vergi önlemleri alınmalıdır. l Vergi geliri artışı yoluyla sosyal amaçlı programlar daha kapsamlı olarak uygulanabilir, kaynak tartışmalarına da yol açmaz. l Türkiye iç tasarrufunu artırmak zorundadır. Kamu da bir tasarruf kaynağıdır. Bütçe olağan koşullarda açık değil, borç baskısından kurtulabilmek için zaman zaman fazla da vermelidir. IMF’nin ne işe yaradığı belirsiz faiz dışı fazlayı bir yana bırakıp, bütçe denkliğine hatta zamanla bütçe fazlasına yönelinmelidir. l Gelir dağılımını düzeltmek, Türkiye’yi yoksulluk hatta açlık sınırı altında kitlelerin yaşadığı bir ülke olmak ayıbından kurtarma yanı sıra, ekonomik kalkınmayı hızlandırmak için altyapı yatırımlarını da hızlandırmak gerekir. l Özelleştirme yerine özellikle enerji, madencilik alanlarında kamulaştırma gündeme getirilmeli, vergi yoluyla da kamulaştırmanın kaynağı sağlanmalıdır. Geniş kitleler gerçekten yoksulluktan, eğitimsizlikten, horlanmaktan, dışlanmaktan kurtarılmak isteniyorsa bunun savaşımı verilmeli, özverisi de gösterilmelidir. Özveri gösterilmeden, bir süre sıkıntıya katlanmadan başarı sağlanamaz. S Olumlu değil Garanti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, “Dış ticaret açığı her ne kadar beklentiler dahilinde 6.2 mil yar dolar gelmiş olsa da geçen yıl rakam 5.3 milyar dolardı. Bu yıllık cari açığın mart ayında, önceki 42.8 milyar dolardan 43.8 milyar dolara yükselecek olması anlamına geliyor. Çok olumlu değil” dedi. TÜİK verilerine göre ilk çeyrekte otomotiv sektörü yüzde 1.4 düşüşle 4.31 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, Bankacılar kıymetli madenler sektöründeki ihracatın martta dış ticaret açığını nette 1 milyar dolar aşağı çektiğini, bu rakamın ilk çeyrekte Kıymetli madenler aşağı çekti 4 milyar dolara ulaştığını söylediler. Enerji ithalatını gösteren mineral yakıtlar kaleminde ise ithalat ilk çeyrekte yüzde 22.1 düştü. En fazla ihracat yapılan ülke Almanya olurken bu ülkeyi İngiltere izledi. kıymetli madenler sektöründe ihracat yüzde 41 artışla 4.94 milyar dolara ulaştı. Fitch’ten yine uyarı Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye’nin dış finansmana büyük ölçüde bağımlı olmaya devam ettiği uyarısında bulundu. Fitch açıklamasında, Türkiye’nin düşen cari açığını da içeren dış dengelenme kapasitesinin, çeşitli önlemlerle kendini ispatladığı belirtilerek, “Türkiye, sermaye çıkışlarında ‘ani duruş’ olmadan bir önceki volatiliteyi atlatmıştır ama dış finansmana bağımlılık hâlâ yüksek” denildi. Açıklamada, “Brezilya, Hindistan, Endonezya, Güney Afrika ve Türkiye’de, ABD Merkez Bankası’nın tahvil alımlarını azaltımıyla sermaye çıkışı riski görüldüğü kaydedildi. Cepten mesajda ısrar eden hediyeye sarıldı Reklam içeren mesaj ve SMS’lerin bugün itibarıyla izne bağlanmasıyla şirketler “onay” alma derdine düştü. Müşterilerinden onay alabilmek için şirketler de çareyi akıllı telefonlardan tatlıya kadar pek çok hediye vermekte buldu. irmaların tüketiciye yönelik izinsiz SMS, elektronik posta gibi mesajları ile telefon aramalarını yasaklayan düzenleme bugün yürürlüğe girdi. Düzenleme ile birlikte istenmeyen reklam mesajı ya da elektronik postası gönderen firmalara 50 bin liraya kadar para cezası gelecek. Ayrıca, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) taslak aşamasında olan düzenlemesine göre istenmeyen mesajların dağıtımını sağlayan GSM operatörlerine de yaptırım uygulanacak. F Komşuya not şoku Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Yunanistan’ın notunu bir basamak düşürerek, “Caa1”den “Caa2”ye indirdi. Yunanistan’ın 6 Şubat’ta olası bir not indirimi için izlemeye alındığı hatırlatılan açıklamada, “Orta vadeli finansman programında anlaşma sağlansa dahi zayıflayan ekonomisi ve kırılgan iç politika nedeniyle, programın uygulanmasında riskler bulunuyor” denildi. lı veya lahmacun veren restoranlar da var, konut projelerine yüzde 1 veya 1000 lira indirim uygulayan inşaat şirketleri de. Oteller tercihlerini hediye masajdan yana kullanırken; turizm acenteleri ise yüzde 10’a varan indirim yapıyor veya yurtdışı turuna çekiliş hakkı veriyor. Kimi bankalar da işi bir tık daha ileriye götürerek çekilişle son model akıllı telefonlar ve oyun konsolları dahi verebiliyor. Uygulamanın, elektronik ticarette güveni artıracağı belirtiliyor. Çekilişe kanmayın Tüketici Sorunları Derneği Genel Başkanı Aydın Ağaoğlu da şirketlerin çekilişle düzenledikleri kampanyalara dikkat çekerek, tüketicilerin bu vaatlere aldanıp onay vermemelerini istedi. Türkiye’de çekilişle hediye dağıtmak için Milli Piyango idaresinden izin alınması gerektiğinin altını çizen Ağaoğlu, “Firmalar reklam ajanslarına ve çeşitli duyuru ajanslarına yüksek meblağlar ödeyerek atacakları duyuruları toplu mesajlarla gönderdikleri için bütçelerinde avantaj sağlamaktaydılar. Taciz boyutuna varan bu ilan ve reklam bombardımanına uğrayan kişilerin elekt En büyük engel güven Yasa sonrasında şirketler, tüketicilerinden kendilerine izin vermeleri için kampanya yarışına girerken; uzmanlar da yasayla, elektronik ticarete duyulan güvenin artacağını, haksız rekabetin önüne ciddi bir engel konulacağını düşünüyor. Kliksa Genel Müdürü Nevgül Bilsel Safkan, eticaret sektörünün önündeki en büyük engelin güven unsuru olduğunu vurgulayarak türonik posta adresleri, cep telefonlarını hatta ev adreslerini hangi yollardan ele geçirdikleri bir muammaydı. Bu istenketicilerin rızası olmadan çok sayıda markadan SMS ve eposta gelmesinin güvensizliği tetiklediğini dile getirdi. Düzenlemeyle birlikte, tüketicilerden izin almadan, ilgi görüyor mu görmüyor mu diye endişe etmeden yapılan gönderimlerin son bulacağına işaret eden Safkan, son bulmaması durumunda ise caydırıcılığı yüksek, önemli cezaların devreye girdiğine dikkati çekti. meyen mesajlar tüketicilerin zaman zaman dolandırılmalarına vesile oluyordu” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Tatil de var lahmacun da İşin ucunda para cezaları söz konusu olunca şirketler de “bilgilendirmeleri”ne devam edebilmek için gece gündüz SMS veya eposta aracılığıyla müşterilerinden izin almaya çalışıyor. İnşaat şirketlerinden tekstil firmalarına, bankalardan hazır giyim firmalarına dek pek çok firma müşterilerinden izin alabilmek için birbirinden farklı kampanyalar düzenlemeye başladı. Müşterilerinden izin alabilmek için kampanya düzenleyenler arasında bedava tat HSBC, küçülme kararı aldı HSBC, Türkiye’deki bireysel bankacılık operasyonunu satmak istiyor. HSBC’nin Türkiye dahil dört ülkedeki sorunlu operasyonları konusunda adım atmak istediği, ancak Türkiye’de 300’den fazla şubesi olan banka için bunun kolay bir süreç olmayacağı dile getirildi. Reuters’a konuşan bir bankacı, Türkiye operasyonu için likidite sorunu olmayan Katarlı ya da Çinli bankalardan talep gelebileceğini belirtti. Mudo, Markafoni ağında udo, online parakende ağını Markafoni ile yaptığı işbirliğiyle genişletti. Mudo.com.tr’nin operasyonel ve pazarlama süreçlerinin Markafoni Grubu tarafından yönetileceği bu işbirliği modeli ile Mudo’nun en büyük mağazasının açılması hedefleniyor. Markanın parakendeye yönelik e ticaret çözümlerini ise bulut bilişim teknolojisiyle Microsoft yürütecek. 2014’te Yıldız HoldingİTÜ akademik işbirliği Yıldız Holding ile İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) arasında, akademik ve endüstriyel kalkınmada öncü rol üstlenecek kapsamlı bir protokol imzalandı. Protokol sayesinde, lisansüstü eğitim çalışmaları, arge projeleri ve üniversitesanayi işbirliğinde yeni ufuklar açacak ortak akademik çalışmaların yürütülmesi hedefleniyor. İmza törenine İTÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Karaca, Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkan YardımcısıGlobal İnovasyon ve Kalite Grup Başkanı Ali Ülker, İTÜ Kimya Metalurji Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Beraat Özçelik katıldı. M Ömer Taviloğlu (sağda) ve İlker Baydar Mudo’nun en büyük mağazasını açacak. eticaret cirosunu yüzde 70 artırdıklarına dikkat çeken Mudo Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Taviloğlu, 3 sene içinde 70 milyon liralık bir online hacim yaratacaklarını söyledi. Türkiye’de online perakendeye yatırım yapan ilk markalar arasında olduklarına vurgu yapan Taviloğlu, “online satışımızın genel ciromuz içerisindeki payını ilk yılda yüzde 5’e, ikinci yılda yüzde 9’a, üçüncü yılda da yüzde 12 seviyesine çıkartmayı hedefliyoruz” dedi. Markafoni’nin 65 milyar dolarlık piyasa değeri ile eticaret sektöründe dünyada üçüncü sırada geldiklerini ifade eden Markafoni Grubu Üst Yöneticisi İlker Baydar da, “Mudo’nun online alandaki cirolarını birkaç yıl içinde 10 katına çıkararak dünyaya açacağız” diye konuştu. l Ekonomi Servisi C M Y B