Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 OCAK 2014 ÇARŞAMBA 10 EKONOMİ [email protected] Geçen yıl hızlı bir katılım yaşanan BES’te bu yıl da hız kesilmeyecek gibi görünüyor 5 milyon BES’lenecek SEKTÖRDEN Anadolu’da atama Anadolu Sigorta Genel Müdür Yardımcısı Filiz Tiryakioğlu, 1. Genel Müdür Yardımcılığı görevine getirildi. Tiryakioğlu, mevcut görevlerine ek olarak, Genel Müdür Musa Ülken’e vekâlet etmek ve Genel Müdür Yardımcıları arasındaki eşgüdümü sağlamak görevlerini de üstlendi. Bireysel Emeklilik Sistemi şirket yöneticileri gelecek yıl katılımcı sayısının 5 milyonu aşacağı tahmininde bulunurken, 2023 için de fon miktarını 400 milyar lira olarak öngörüyor. Dil Değişmeden Düzen Değişmez Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, yılın son günü ekrandaydı. 17 Aralık operasyonunu, CNBCe NTV ortak yayınında değerlendiren Babacan; “Ekonomik istikrarı bileğimizin gücüyle tuğla tuğla inşa ettik. İtibarımızı sarsmak isteyen ne kadar kişi varsa hepsini bertaraf ettik” diyordu. Rüşvetyolsuzluk soruşturmasının ardından; bizleri nasıl bir yeni yılın beklediğini düşündüğümüz bu günlerde, AKP’yi iktidara taşıyan dönem ile ortamı hatırlamanın da zamanıdır... AKP iktidarı, 2001 krizinin doğal siyasi sonucuydu. 20 bankanın battığı, canı acıtıla acıtıla halka 60 milyar dolar faturanın ödetildiği 2001 krizi Türkiyesi’nde, “yeni”, “yıpranmamış” ve buna ek olarak “en iyi örgütlenmiş” tek siyasi kurumdu AKP. Seçmen, o konjonktürün görece “kirlenmemiş” alternatifini en yüksek krediyle değerlendirdi. 2000’lerin ilk yarısında küresel piyasalardaki likidite bolluğu, AKP’nin en büyük şansı oldu. AKP’nin ikinci şansı; yukarıda özetlediğim kriz tablosundan çıkmak için IMF desteğiyle, fakat koalisyon hükümetleri döneminin bürokratlarınca hazırlanan ekonomik istikrar programını, geldiğinde hazır bulmasıydı. Finansal kırılganlığı, bir dizi yasal düzenleme ve “acı reçete” ile onaran bir programdı bu. Dolayısıyla Babacan’ın sözünü ettiği “Ekonomik istikrarı bileğimizin gücüyle tuğla tuğla inşa ettik” sözünün üzerinde biraz durmak gerekiyor. Her ne kadar, iktidar kadrolarının ekonomiyi anlatan bütün sunumlarında, “başarılar” “Big Bang” misali 2002 sonundan başlatılsa da gerçekte büyük çatı 2001’de kurulmuştu. Ne ki, iktidar partisinin görece “başarısı”, pragmatist bir tutumla elbette kendilerinin atamadığı kadroların hazırladığı programda, majör bir hata yapmamak oldu. Hata yapmak şöyle dursun; süreç içinde küresel sermayenin beklentileri doğrultusunda tahkim de etti. Gelinen eşikteki kritik konu; 2002’de açılan, 2007 ve 2011’de gani gani genişletilen “seçmen kredisi”nin sürüp sürmeyeceğidir. Babacan bu konuda dün “halkın sağduyusundan” söz ederken, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de tivitlerinde “people is smart” (halkımız akıllıdır) diyordu. Acaba? Doğrusu çok emin olamıyor insan. AKP seçmeninin, partisine sadakatinden çok; dil ile güven arasındaki o hassas ilişkiden söz ediyorum. “Çete, hain, darbeci, paralel devlet, kumpas” kavramlarının kullanımındaki müsrifliğe ve hoyratlığa bir bakın önce. Sonra da kulağınızı tıkayıp içinizden “sağduyu” kelimesini geçirip ne olduğunu izleyin. Doğru; siyasetin edebiyat ile arası hiç olmadı. (Merhum Bülent Ecevit’in istisnai varlığı kaideyi bozmuyor.) Yine de bugünlerde, bütün siyasetçilerin, geçen yüzyılın en önemli yazarlarından biri olan Ingeborg Bachman’a kulak vermesinde fayda olabilir: “Yeni bir dil olmadan yeni bir dünya yaratılamaz.” Dosya sayısı katlandı Kışın tırmanışa geçen üst solunum yolları enfeksiyonları, özel sağlık sigortalarının kullanımında da artırdı. Aksigorta Sağlık Genel Müdür Yardımcısı Cem Köylüoğlu, en sık kadınların kullandığı özel sağlık sigortalarının kışın dosya adedi ve tazminat tutarlarının, yıllık rakamın üçte birini bulduğunu söyledi. Devlet katkısının sürmesiyle Bireysel Emeklilik Sistemi’nde 2014’te katılımcı sayısında 5 milyon barajının aşılacağı tahmin ediliyor. Bireylerin emeklilik dönemlerinde hayat standartlarını düşürmeden yaşayabilmeleri gereksiniminden hareketle mevcut kamu sosyal güvenlik sistemlerini tamamlamak üzere hazırlanan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), bu yıl Türkiye’de 10’uncu yılını geride bıraktı. Sistem, bu süreçte ciddi büyüme sergiledi. Özellikle 2013 yılında büyüme ivmesi daha da arttı. İlk dokuz yılda 3 milyon katılımcıya ulaşılmışken, 10’uncu yılda yani 2013’te devlet katkısının desteği ile 4 milyon yeni katılımcıya ulaşıldı. Fon büyüklüğü 2013 yılında 25.4 milyar TL’ye ulaşarak yüzde 24’lük bir büyüme yakalandı. Sistemin söz konusu büyümesini 2014’te de sürdürmesi bekleniyor. Finansgündem.com’un haberine göre BES şirketi yöneticileri 2013’te Fondaki büyüme artabilir Özellikle yılın ilk çeyreğinde hızlı bir artış bekleyen Garanti Emeklilik Genel Müdürü Cemal Onaran, “Fonda ise daha hızlı bir yükseliş bekliyorum” derken, İş Portföy Genel Müdürü Tevfik Eraslan da katılımcıların, bu fonların uzun vadeli yatırım araçları olduğunu unutmaması gerektiğini hatırlatarak genç yaşta olan BES katılımcılarına, endeksin düşük seviyelerinde hisse ağırlıklı portföyler önerdi. Eraslan, emekliliğine az kalmış olanlara da daha sabit getirili fonlarda kalmalarını tavsiye etti. yakalanan ivmenin yakın bir düzeyde devam edeceğini, 2014’te katılımcı sayısının 5 milyonu aşacağını dile getirdi. Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu, mevzuat düzenlemelerinin katılımcı sayısı ve fon büyüklüğünde önemli ivme yarattığını hatırlatarak “BES’in 20’nci yılını kutlayacağımız 2023’te 200 milyar TL fon büyüklüğü olabilir. Devlet katkısının yanında ikinci basamak mesleki emeklilik sisteminin devreye girmesi ve kıdem tazminatı fonlarının BES kapsamında değerlendirilmesi rakamı 400 milyar TL’ye çıkarır” diye konuştu. BES’in en iyi uzun vadeli yatırım ve tasarruf aracı haline getiren yüz de 25 devlet katkısını içeren düzenlemelerin yarattığı pozitif etkinin sürmesini bekleyen AvivaSa Emeklilik ve Hayat Üst Yöneticisi Meral Eredenk, “2014 sonunda sektörümüzün devlet katkısı da dahil olmak üzere 34.5 milyar TL fon büyüklüğüne ve 5.1 milyon katılımcıyla ulaşmasını bekliyoruz” görüşünü dile getirdi. Yılın kazananı finans ve sigorta Genel olarak ücret düşüklüğü sıkıntısı yaşayan çalışanlar arasında en şanslı grup finans ve sigorta çalışanları oldu. TÜİK’in araştırmasına göre, haftada ortalama 38.1 saatini işte geçirerek, ayda ortalama 5 bin 485 lira brüt kazanç sağlayan finans ve sigorta sektörü çalışanları, haftalık çalışma süresi en düşük ve aylık brüt kazancı en yüksek kesim olarak hesaplandı. TÜİK’in hazırladığı “İşgücü Maliyeti Araştır ması Sonuçları” na gö re Türkiye’de haftalık fiili çalışma süresi 42.5 saat, aylık ortalama brüt kazanç da 2 bin 245 lira olarak hesaplandı. Ekonomik faaliyetlere göre bakıldığında, çalışma saatlerinin uzunluğunda ilk sırayı 43.7 saatle konaklama ve yiyecek hizmeti sektörleri alırken, buna en yakın sektörler haftada 43.6 saatle inşaat, 43.5 saatle gayrimenkul faaliyetleri, 43.2 saatle imalat sektörü olarak sıralandı. Türkiye’deki ücretli çalışanların yüzde 34.1’ini imalat sektöründe istihdam edilirken, bunu yüzde 19.1’le toptancılık ve perakende sektörü, yüzde 6.7 ile insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri, yüzde 5.9 ile inşaat sektörü izliyor. AvivaSA’dan danışmanlık AvivaSA, Ak Portföy’ün desteğiyle başlattığı “Yatırım Danışmanlığı” ile müşterilerinin ve satış kanallarının bireysel emeklilik yatırım ürünleri ve piyasalar hakkında etkin, sade ve anlaşılır bilgilere sahip olmasını sağlıyor. BES TV, piyasa, fon ve pazarlama fikirleri bültenleri ve telekonferanslar gibi uygulamalarla müşterilerin yatırım kararı kolaylaştırılıyor. 11 aylık üretim 21.5 milyar lira Türkiye’deki sigorta şirketlerinin 2013 yılı 11 ayındaki prim üretimi 21,5 milyar TL’ye ulaştı. Türkiye Sigorta Birliği’nin (TSRŞB) verilerine göre, prim üretimi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23,36 artarak 21 milyar 522,8 milyon TL oldu. Primin 18,4 milyar lirası hayat dışı sigortalardan, 3,1 milyar lirası da hayat sigortalarından elde edildi. Böylece hayat dışı sigorta yüzde 22,92, hayat sigortasında üretim yüzde 26,01 arttı. Söz konusu dönemde Axa yüzde 13,01 pazar payı ile ilk sıradaki yerini korurken, Anadolu Sigorta yüzde 10,88, Allianz yüzde 8,14 payla sıralandı. Sağduyu hareketi sever Borsadaki şirketlerin değeri 49 milyar dolar düştü Ekonomi Servisi Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, 17 Aralık’ta başlayan büyük rüşvet operasyonuyla ilgili olarak yargı içerisinde emir komuta zincirinin dışında bir yapılanma olduğunu savundu. CNBCe’ye konuşan Babacan gündemdeki konularla ilgili şunları söyledi: l 17 Aralık27 Aralık sürecinde halka açık şirketlerin değeri 270.906 milyar dolardan 221.572 milyar dolara geriledi. Sadece halka açık şirketlerin piyasa değerinde 49.3 milyar dolarlık değer kaybı söz konusu. l Döviz piyasasında ise 764 milyon dolar çıkış oldu. Son 15 günde yabancılar borsada 238 milyon dolar sattı. Ali Babacan l Halkbank hem uluslararası hem ABD hem İran’ın güvenini kazanıp finansmanı yöneten tek banka, içeride Halbank’a yönelik gıpta var. l Halkbank’ın kendi işlemlerine, tüzel kişiliğine yönelik bir iddia söz konusu değil. Genel müdür üzerinden banka yıpratılmak isteniyor. Halkbank’a yeni genel müdür için birkaç aday var. l Dalgalı kur rejiminde kur hareketlerine karşı hazırlıklı olması gerekiyor. Kurda iniş de olabilir çıkış da olabilir. Herkesin de buna hazır olması lazım. Kredi kartına 9 taksit: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, kredi kartlarına uygulanacak taksit sayısını en fazla 9 ayla sınırladı. Kredi kartlarıyla gerçekleştirilecek telekomünikasyon ve kuyumla ilgili harcamalar ile yemek, gıda ve akaryakıt alımlarında taksit uygulanamayacak. Yönetmelik 1 Şubat 2014’te yürürlüğe girecek. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Kredi kartları, konut ve araç kredilerine sınırlama getiren düzenlemeler yürürlüğe girdi. 1 Şubat’tan itibaren kredi kartların Taksitle borçlanmalara yeni sınırlamalar geldi Otomobilde son 1 ay: Uygun şartlarda oto almak isteyenlerin bir ayı kaldı. 1 Şubat 2014’ten itibaren değeri 50 bin TL ve altında binek aracı alanlara kullandırılacak taşıt kredileri ve leasing işlemlerinde, kredi tutarı fatura değerinin yüzde 70’ini geçemeyecek. Konut kredilerindeki sınır bugünkü gibi yüzde 75’i aşamayacak. da taksitlendirme süresi 9 ayı geçemeBankacılık Düzenleme ve Denetleme yecek. Kredi kartları ile alınan gıda mad Kurumu’nun kredi kartları ve banka kredelerinde, kuyum malzemesi ve altında dilerine ilişkin bir dizi yönetmelik değitaksit uygulaması yapılamayacak. şikliği dün Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre, “mal veya hizmet alımı sonrası belli bir ücret karşılığı borcun taksitlendirilmesi veya ödemenin ertelendiği dönemler de dahil olmak üzere, kredi kartları ile gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımları ile nakit çekimlerinde” taksitlendirme süresi 9 ayı geçemeyecek. Kredi kartlarıyla gerçekleştirilecek telekomünikasyon ve kuyumla ilgili harcamalar ile yemek, gıda ve akaryakıt alımlarında taksitlendirme yapılamayacak. Uygulama 1 Şubat’ta yürürlüğe girecek. Telefon faturasına taksit yok Fiyatına göre kademeli kredi Kasko değeri esas olacak Dünden itibaren ikinci el binek araçlarda taşıtın değerinin tespitinde kasko değeri esas alınacak. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 57. maddesinin birinci fıkrasında tarif edilen konut finansmanı kapsamında kullandırılan kredilerle diğer gayrimenkul alımı amaçlı krediler hariç olmak üzere, tüketici kredilerinin vadesi 36 ayı, taşıt kredileriyle taşıt teminatlı kredilerin vadesi 48 ayı aşamayacak. Dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliklerle konut ve araç kredilerine yeni düzenlemeler getirildi. Konut kredilerindeki en fazla yüzde 75 olan sınır sabit bırakılırken araç kredilerine limitler kondu. 1 Şubat 2014 itibarıyla tüketicilere, binek araç edinimi amacıyla kullandırılacak taşıt kredilerinde ve taşıt teminatlı kredilerde veya yapılacak finansal kiralama işlemlerinde, kredi tutarının taşıtın değerine oranı taşıtın nihai fatura değeri 50 bin TL ve altında olanlar için yüzde 70’i aşamayacak. Bu oran, nihai fatura değeri 50 bin TL’yi aşan binek araçlarda, bedelin 50 bin TL’sine kadar olan kısmı için yüzde 70, 50 bin TL’sinin üstünde olan kısım için yüzde 50 olarak uygulanacak. Akın İpek’in altın madeni durduruldu Ekonomi Servisi Akın İpek’in sahibi olduğu Koza Altın’ın Çukuralan altın madeninin faaliyeti İzmir İl Özel İdaresi’nin kararıyla durduruldu. Konuyla ilgili Kamuyu Aydınlatma Platformu’na açaklama yapan şirket, çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesi bulunmadığı gerekçesiyle alınan faaliyet durdurma kararına karşı, “Tüm belgelerimiz var” savunmasını yaptı. Açıklamada “Bugüne kadar şirketimiz tarafından yasal mevzuatın tüm gerekleri zamanında hassasiyetle yerine getirilmiş, yasalardan kaynaklanan haklarımız dışında hiç bir imtiyaz talebimiz de olmamıştır. İki bin kişiden fazla personelin görev yaptığı ve halka açık olan bir şirket olarak bu işlem nedeniyle tüm yasal yollara başvurulacaktır” denildi. Konut finansmanı kapsamında kullandırılan kredilerle diğer gayrimenkul alımı amaçlı krediler hariç olmak üzere, tüketici kredilerinin vadesi 36 ayı, taşıt kredileriyle taşıt teminatlı kredilerin vadesi 48 ayı aşamayacak. Vade sınırı 3648 ay