Katalog

SAYFA CUMHURİYET 10 ARALIK 2011 CUMARTESİ kultur@cumhuriyet.com.tr 16 KÜLTÜR ? Bu arşiv, 2012’nin ortalarından itibaren tam anlamıyla yaşamaya başlayacak ve katılıma açılacak. Fotoğraflar web üzerinde tüm dünyadan ulaşılabilir hale geldiğinde insanlar, kendilerine ait fotoğrafları bulup kareleri isimlendirebilecek, etiketleyebilecekler. Maryam Şahinyan’ın Foto Galatasaray Stüdyosu’nun 50 yıllık fotoğraf arşivi SALT Galata’da sergileniyor AYŞEGÜL ÖZBEK Şişli Hanımefendi Sokak’taki evinden her sabah Galatasaray Çiçek Pasajı’ndaki fotoğraf stüdyosuna yürüyerek giden Maryam Şahinyan’ı hatırlıyor musunuz? Belki de 1996’da yaşamını yitiren Şahinyan’ın, 193585 yılları arasında Foto Galatasaray isimli stüdyosunda çektiği binlerce kare içinde sizin de bir fotoğrafı vardır... 50 yıl boyunca makinelerini değiştirmeden, renkli fotoğrafa geçmeden, bir aile kurmadan tutkuyla gittiği o stüdyoda çektiği yaklaşık 200 bin fotoğraf Aras Yayıncılık’ın sahibi Yetvart Tomasyan’ın deposunda 20 yıl min yüzlerine, yeni doğan bebeklebeklemede kalıyor; ta ki üç rin şaşkın bakışlarına... Özetle İstanyıl önce Tayfun Serttaş’ın bul’da yaşayan her milletten insana. eline geçene kadar. Serttaş Foto Galatasaray stüdyosunu ve ekibi, aralarında cam “gerçeküstü” olarak tanımlayan negatiflerin de olduğu binve arşive yeniden hayat veren lerce filmin bakımını yapıSerttaş, İstanbul’la bağları 40’lara yor, filmler dijital ortama kadar uzanan herkesin kendini bu aktarılıyor ve SALT Galafotoğraflarda aradığını söylüyor. ta’da Açık Arşiv projesi Öyle ki sergiyi gezerken 60’larınkapsamında bir sergiye Maryam Şahinyan. da Ermeni bir çifte rastlıyorsunuz. dönüşüyor. Size bakan binlerce Bu arşiv yüz arasından yıllar 2012’nin ortaönce Foto Galatasalarından itibaray’da çektirdikleri foren tam anlatoğraflarını arıyorlar. mıyla yaşaerginin Aras Yayıncılık Bir yandan da Şahinyan’ın timaya başlayacak tarafından bir de kitabı tizliğinden söz ediyorlar. ve katılıma açılaçıktı. Kitapta yer alan “Bu fotoğrafları kendi taricak. Fotoğraflar Şahinyan’ın çektiği yaklaşık 900 himizi okur gibi okumalıyız” web üzerinde tüm fotoğrafın arasında Şahinyan’ın diyor Serttaş. “Bir Ermeni bu dünyadan ulaşılaailesinden kalan kareler de var. arşivde kendi tarihini görür, bilir hale geldiği Kitapta Serttaş’ın kaleminden bir Türk kaybettiği kültürel zaman insanlar, hem Şahinyan’ın hayat hikâyedeğeri, kaybettiği ‘öteki’nin kendine ait fotoğsini hem de onun çektiği fokültürel tarihini görür.” rafları bulup kareleri toğrafların kadın kimliği, Sivaslı Ermeni bir bürokrat toisimlendirerek etiketdinsel aidiyet ve Ermeni runu Şahinyan. Serttaş, Şahinleyebilecekler. kültürü bağlamında yan’ın İstanbul’da aynı evde yıllarca Şahinyan’ın çektiği foçözümlemelerini müzmin bekâr hayatı yaşadığı kardetoğraflarda neler mi görüokuyoruz. şine ulaşıyor. “Sivas’ta fabrikaları yoruz? 50 yıllık İstanbul tariolan güçlü bir ailenin çocukları. Sahip hini, değişimi, toplumsal panoraolduklarını 1915 döneminde kaybediyorlar. mayı... Bayram kıyafetli çocuklardan aile foSivas’taki konaklarını terk edip Harbiye’de toğraflarına, din adamlarından 40’lı yılların bir apartman dairesine sığınıyorlar. Bir trans bireylerine, 70 sonrası göçle gelen değişi burjuva hobisi olan fotoğraf çekmek, babası Ailesinden kareler de var S için geçim kaynağı oluyor. Parasızlıktan sadece erkek çocuklar okutuluyor. Maryam babasıyla çalışıyor.” Stüdyoların melez mecralar olduğunu, bir taraftan sanata ? Şahinyan’ın öykündüğünü ama sanatın stüdyo arşivine da onu küçümsediğini söylüyen Serttaş, “Aynı tekrar hayat veren caddeyi paylaşan beş Serttaş’ın gözünde stüdyonun arşivini izlerFoto Galatasaray ken birinin sadece turistleri, ötekinin yeraltıgerçeküstü bir nı, diğerinin de elit kesimekân. “Bu mi çektiğini görebilirsifotoğrafları kendi niz. Maryam’ın ise artistarihimizi okur gibi tik bir kaygısı yoktu. O esnaftı” diyor. okumalıyız” diyen Numaralandırılan kutuSerttaş, tarihle ların arasında Şahinyan’ın yüzleşmenin bu 50 kendi el yazısıyla “yerine konulması unutulan yıllık arşivle de filmler” cümlesi gözüne olabileceğini çarpıyor Serttaş’ın. Marsöylüyor. yam’ın yerine koymayı unuttuğu filmler gibi biz de kendi tarihimizi yerine koyabilecek miyiz? Geçmişimizle yüzleşebilecek miyiz? “67 Eylül olayları sonrası gayrimüslim nüfustaki azalmayı, 80 darbesi ve göç gibi pek çok toplumsal olayı bu fotoğraflardan izliyoruz. Anı nesnesi olarak üretilen bir tarihi biz karşılaşma nesnesi olarak yeniden ürettik. Bu çok sert ve samimi bir karşılaşma. Genç kuşak belleği yerinden oynamış bir tarihin üzerinde yaşıyor. Dünyanın başka yerinde bir adama 50’lerden bir kare gösterin, orada sadece nostaljiyi görür. Oysa biz travmayı görüyoruz.” (Sergi 22 Ocak’a kadar SALT Galata’da) Tayfun Serttaş tarihimizi Serttaş’ın “Aynadan Bakanlar” diye tanımladığı bu tarz fotoğraflar Şahinyan’ın estetik tutkusunu da yansıtıyordu. YKY’den fotoğrafın 50 yılı Kültür Servisi “Fotoğraftan Sonra, Analog Fotoğraftan Dijital Devrime” kitabı Yapı Kredi Yayınları’ndan (YKY) çıktı. Fotoğrafın 50 yılını dijital devrime varana dek anlatan kitabı Quentin Bajac kaleme aldı. YKY’nin Genel Kültür Dizisi serisinden basılan kitapta Bajac, görüntülere doymuş 21. yüzyılda aracın otoritesini sorguluyor ve “Fotoğraf hâlâ gerçeği mi söylüyor?” sorusuna yanıt arıyor. LÜBNAN KÖKENLİ ŞAİRİN 40’IN ÜZERİNDE KİTABI BULUNUYOR Goncourt Şiir Ödülü Vénus KhouryGhata’ya UĞUR HÜKÜM ta, 1972 yılından beri Fransa’da yaşıyor ve Fransızca yaPARİS 2011 Goncourt zıyor. 1959’da “Miss Beyrut” Şiir Ödülü’nü 74 yaşındaki seçilen yazar, edebiyat eğitimi Lübnan kökenli şair, yazar gördükten sonra Lübnan’da Vénus KhouryGhata kabir süre gazeteci olarak çalıştı. zandı. Goncourt AkademiFransız araştırmacı ve doksi ödüle tüm şiirleri nedetor Jean Ghata ile evlendikniyle değer görüldüğünü ten sonra Fransa’ya yerleşen açıklarken Fransızcaya Vénus KhouryGhata yazar, Fransız Komünist katkılarından ötürü de Partisi’ne yakınlığıyla biliözel olarak teşekkür etti. Kitaplarında nen aylık kültür ve edebiyat dergisi ağırlıklı biçimde ölüm, sürgün ve aşk “Europe”ta Louis Aragon ile çalıştı. temalarını işleyen Vénus KhouryGha Aragon’un kitaplarını Arapçaya çevirta “DoğuBatı” ve “ArapçaFransızdi, başta Fransız Akademisi olmak ca” ikilemlerini kendine pusula edinüzere Apollinaire, Mallarmé gibi belli miş bir yazar olarak biliniyor. başlı bütün edebiyat ödüllerine değer Bir başka ünlü Lübnanlı yazar, Halil görüldü. Vénus KhouryGhata’nın roCibran’ın da doğduğu Beşare köyünman, öykü, şiir ve deneme türlerinde de dünyaya gelen Vénus KhouryGha40’ın üzerinde eseri bulunuyor. C MY B C MY B